Posted on

Besides global warming and social justice

Every time I turn on the radio or open an online magazine, I often see articles on global warming or social justice. Articles that present ideas like using electric cars, ‘renewable’ energies, impact on agriculture and we have to stop eating meat to reduce or prevent further global warming. The French are upset about the upcoming globalism, the Haitian people fight against a growing State of illegitimacy, and Israeli farmers are loosing farmland trough attacks by bomb-tagged helium balloons in an agricultural war.

Either this is a strategic propaganda protocol by the left or we are just losing focus. While there are more issues, many seem to be drawn to issues such as global warming or social justice. Ted Kaczynski wrote an interesting essay, Ship of Fools, and it clearly depicts our current situation. Many seem focused on issues that, even though possibly important, are not the only important issues, and sometimes not important enough. After all, a lot of these issues are the inevitable consequences of industrial society.

Some of the issues we face today have little to do with global warming. Coral reefs, for example, were already in decline before global bleaching occurred. Global warming accelerates the decline, but it is not the only cause. Besides global ocean acidification, physical destruction from coastal development, dredging, quarrying and recreational misuse is destroying coral reefs. Sedimentation from coastal development, urban storm runoff, forestry and agriculture are very destructive to coral reefs. Pollution from toxic substances such as metals, organic chemicals and pesticides from industrial discharge are all major causes for the destruction of coral reefs, which is not contributed to global warming. Coral reefs are important because it forms a protection to marine life and reduces coastal erosion from incoming waves. Coral reefs are believed by many to have one of the highest biodiversity on the planet and is home to more than twenty-five percent of marine life.

Mountains in Norway are completely removed and dumped into valleys, for coal extraction, at the loss of ecosystems. Whether we make the transition to so called renewable energies or not. Wind turbine, for example, are made of plastics and steel, which are made from oil and chokes. Most of the ore needed for steel is extracted through opencast mines. Steel is essential for renewable energy technologies and is one of the most energy-consuming and toxic industries on the planet. Toxic air emissions with carbon dioxide, nitrogen oxides and sulphur dioxide. Sulphur dioxide causes acid rain and are highly toxic to plants and animals that live in water. The amount of wastewater produced by these industries is as well enormous and cannot always be reused. And I haven’t even started on the implications for the transportation and maintenance of renewable technologies.

Forests are removed for construction material or to make room for development. Road development for example destroys whole ecosystems. Toxic runoff, habitat fragmentation, invasive species and genetic deterioration, are one of the few results from the development of roads. It is well known that dams used for reservoir fisheries, generation of electricity, and industries, destroy nearby river ecosystems. Global warming is a cause, but not the only cause. And by fighting global warming, we will not stop environmental destruction. Harvard Scientists for example have plans for reducing global warming by blocking the sun.

Then we have this social justice wave that is apparent everywhere you look. By the time we are done fighting for social justice and overthrow governments, the land we live on will either be a desert that is empty and uninhabitable without wildlife, or a dead barren desert that is fully controlled by industrial society. Either way, we won’t have anything left. Social justice is nothing compared to what is going on in the world right now. It might be relevant to your current situation. It might be more necessary in the short run, but eventually, we have to face industrial society. Sooner rather than later.

My opinion is that we have waited and wasted our time for too long. In The insect Apocalypse, Brookie Jarvis writes “Entomologists also knew that climate change and the overall degradation of global habitat are bad news for biodiversity in general, and that insects are dealing with the particular challenges posed by herbicides and pesticides, along with the effects of losing meadows, forests and even weedy patches to the relentless expansion of human spaces.” Some places have recorded a loss of 80% of its insects! Not all accountable to global warming.

I sometimes hear people say “one problem at a time.” Maybe, but we do not have that time anymore. We do not have time for social justice, human rights or animal rights. We wasted all that time in the past few decades saying the exact same thing. Every time we (try to) solve problems with new technological innovations we produce two additional ones. It is now time to rewild and prepare for the dismantling of the root cause of all these modern problems –industrial society.

An interesting proposal for an anti-industrial rewilding strategy has been laid out by The Wild Will Project and is worth a read. Strategies like conservation and ecotage are all but necessary. We do not need a large financial capital to be able to rewild. Monkeywrenching, a term created by Earth First!, requires in some cases nothing more than a hammer and nails, and could be highly effective against logging. The removal of roads with simple tools such as a pickaxe or shovel can be efficient as well. There is a need for legal by-the-book conservation and there is a need for off-the-record monkeywrenching.

Posted on

Why the Technological System Will Destroy Itself

I.

Our discussion deals with self-propagating systems. By a self-propagating system (‘self-prop system’ for short) we mean a system that tends to promote its own survival and propagation. A system may propagate itself in either or both of two ways: The system may indefinitely increase its own size and/or power, or it may give rise to new systems that possess some of its own traits.

The most obvious examples of self-propagating systems are biological organisms. Groups of biological organisms can also constitute self-prop systems; e.g., wolf packs and hives of honeybees. Particularly important for our purposes are self-prop systems that consist of groups of human beings. For example, nations, corporations, labor unions, and political parties; also some groups that are not clearly delimited and lack formal organization, such as schools of thought, social networks, and subcultures. Just as wolf packs and beehives are self-propagating without any conscious intention on the part of wolves or bees to propagate their packs or their hives, there is no reason why a human group cannot be self-propagating independently of any intention on the part of the individuals who comprise the group.

If A and B are systems of any kind (self-propagating or not), and if A is a functioning component of B, then we will call A a subsystem of B, and we will call B a supersystem of A. For example, in human hunting-and-gathering societies, individuals are members of bands, and bands often are organized into tribes. Individuals, bands, and tribes are all self-prop systems. The individual is a subsystem of the band, the band is a subsystem of the tribe, the tribe is a supersystem of each band that belongs to it, and each band is a supersystem of every individual who belongs to that band. It is also true that each individual is a subsystem of the tribe and that the tribe is a supersystem of every individual who belongs to a band that belongs to the tribe.

The principle of natural selection is operative not only in biology, but in any environment in which self-propagating systems are present. The principle can be stated roughly as follows:

Those self-propagating systems having the traits that best suit them to survive and propagate themselves tend to survive and propagate themselves better than other self-propagating systems.

This of course is an obvious tautology, so it tells us nothing new. But it can serve to call our attention to factors that we might otherwise overlook.

We are about to advance several propositions. We can’t prove these propositions, but they are intuitively plausible and they seem consistent with the observable behavior of self-propagating systems as represented by biological organisms and human (formal and informal) organizations. In short, we believe these propositions to be true, or as close to the truth as they need to be for present purposes.

Proposition 1. In any environment that is sufficiently rich, self-propagating systems will arise, and natural selection will lead to the evolution of self-propagating systems having increasingly complex, subtle, and sophisticated means of surviving and propagating themselves.

Natural selection operates relative to particular periods of time. Let’s start at some given point in time that we can call Time Zero. Those self-prop systems that are most likely to survive (or have surviving progeny) five-years from Time Zero are those that are best suited to survive and propagate themselves (in competition[1] with other self-prop systems) during the five-year period following Time Zero. These will not necessarily be the same as those self-prop systems that, in the absence of competition during the five-year period, would be best suited to survive and propagate themselves during the thirty years following Time Zero. Similarly, the systems best suited to survive competition during the first thirty years following Time Zero are not necessarily those that, in the absence of competition during the thirty-year period, would be best suited to survive and propagate themselves for two hundred years. And so forth.

For example, suppose a forested region is occupied by a number of small, rival kingdoms. Those kingdoms that clear the most land for agricultural use can plant more crops and therefore can support a larger population than other kingdoms. This gives them a military advantage over their rivals. If any kingdom restrains itself from excessive forest7clearance out of concern for the long-term consequences, then that kingdom places itself at a military disadvantage and is eliminated by the more powerful kingdoms. Thus the region comes to be dominated by kingdoms that cut down their forests recklessly. The resulting deforestation leads eventually to ecological disaster and therefore to the collapse of all the kingdoms. Here a trait that is advantageous or even indispensable for a kingdoms short-term survival—recklessness in cutting trees—leads in the long term to the demise of the same kingdom.[2]

This example illustrates the fact that, where a self-prop system exercises foresight, in the sense that concern for its own long-term survival and propagation leads it to place limitations on its efforts for short-term survival and propagation, the system puts itself at a competitive disadvantage relative to those self-prop systems that pursue short-term survival and propagation without restraint. This leads us to

Proposition 2. In the short term, natural selection favors self-propagating systems that pursue[3] their own short-term advantage with little or no regard for long-term consequences.

A corollary to Proposition 2 is

Proposition 3. Self-propagating subsystems of a given supersystem tend to become dependent on the supersystem and on the specific conditions that prevail within the supersystem.

This means that between the supersystem and its self-prop subsystems, there tends to develop a relationship of such a nature that, in the event of the destruction of the supersystem or of any drastic acceleration of changes in the conditions prevailing within the supersystem, the subsystems can neither survive nor propagate themselves. A self-prop system with sufficient foresight would make provision for its own or its descendants’ survival in the event of the collapse or destabilization of the supersystem. But as long as the supersystem exists and. remains more or less stable, natural selection favors those subsystems that take fullest advantage of the opportunities available within the supersystem, and disfavors those subsystems that “waste” some of their resources in preparing themselves to survive the eventual destabilization of the supersystem. Under these conditions, self-prop systems will tend very strongly to become incapable of surviving the destabilization of any supersystem to which they belong.

Like the other propositions put forward in this essay, Proposition 3 has to be applied with a dose of common sense. If the supersystem in question is weak and loosely organized, or if it has no more than a modest effect on the conditions in which its subsystems exist, the subsystems may not become strongly dependent on the supersystem. Among hunter-gatherers in some (not all) environments, a nuclear family would be able to survive and propagate itself independently of the band to which it belongs. Because tribes of hunter-gatherers are loosely organized, it seems certain that in almost all cases a hunting-and-gathering band would be able to survive independently of the tribe to which it belongs. Many labor unions might be able to survive the demise of a confederation of labor unions such as the AFL-CIO, because such an event might not fundamentally affect the conditions under which labor unions have to function. But labor unions could not survive the demise of the modem industrial society, or even the demise merely of the legal and constitutional framework that makes it possible for labor unions as we know them to operate.

Clearly a system cannot be effectively organized for its own survival and propagation unless the different parts of the system can promptly communicate with one another and lend aid-to one another. Moreover, in order to operate effectively throughout a given geographical region, a self-prop system must be able to receive prompt information from, and act promptly upon, every part of the region. Consequently,

Proposition 4. Problems of transportation and communication impose a limit on the size of the geographical region over which a self-prop system can extend its operations.

Human experience suggests:

Proposition 5. The most important and the only consistent limit on the size of the geographical regions over which self-propagating human groups extend their operations, is the limit imposed by the available means of transportation and communication. In other words, while not all self-propagating human groups tend to extend their operations over a region of maximum size, natural selection tends to produce some self-propagating human groups that operate over regions approaching the maximum size allowed by the available means of transportation and communication.

Today there is quick transportation and almost instant communication between any two parts of the world. Hence,

Proposition 6. In modern times, natural selection tends to produce some self-propagating human groups whose operations span the entire globe. Moreover, even if humans are someday replaced by machines or other entities, natural selection will still tend to produce some self-propagating systems whose operations span the entire globe.

Current experience strongly confirms this proposition: We see global “superpowers”, global corporations, global political movements, global religions, global criminal networks, etc. Proposition 6, we argue, is not dependent on any particular traits of human beings but only on the general properties of self-prop systems, so there is no reason to doubt that the proposition will remain true if and when humans are replaced by other entities: Natural selection will continue to produce or maintain self-prop systems whose operations span the entire globe.

Let’s refer to such systems as global self-prop systems. Instant worldwide communications are still a relatively new phenomenon and their full consequences have yet to be developed; in the future we can expect global self-prop systems to play an even more important role than they do today.

Proposition 7. Where (as today) problems of transportation and communication do not constitute effective limitations on the size of the geographical regions over which self-propagating systems operate, natural selection tends to create a world in which power is mostly concentrated in the possession of a relatively small number of global self-propagating systems.

This proposition too is suggested by human experience. But it’s easy to see why the proposition is true independently of anything specifically human: Among global self-prop systems, natural selection will favor those that have the greatest power; global or large-scale self-prop systems that are weaker will tend to be eliminated or subjugated. Small-scale self-prop systems that are too numerous or too subtle to be noticed individually by the dominant global self-prop systems may retain some degree of autonomy, but each of them will have only local influence. It may be answered that a coalition of small-scale self-prop systems could challenge the global self-prop systems, but if small-scale self-prop systems organize themselves into a coalition having worldwide influence, the coalition will itself become a global self-prop system.

We can speak of the “world-system”, meaning all things that exist on Earth, together with the functional relations among them. The world-system probably should not be regarded as a self-prop system, but whether it is or not is irrelevant for present purposes.

To summarize, then, the world-system is approaching a condition in which it will be dominated by a relatively small number of extremely powerful global self-prop systems. These global systems will compete for power—as they must do in order to have any chance of survival—and they will compete for power in the short term, with little or no regard for long-term consequences (Proposition 2). Under these conditions, intuition tells us that desperate competition among the global self-prop systems will tear the world-system apart.

Let’s try to formulate this intuition more clearly. For some hundreds of millions of years the terrestrial environment has had some degree of stability, in the sense that conditions on Earth, though variable, have remained within certain limits that have allowed the evolution of complex life-forms such as fishes, amphibians, reptiles, birds, and mammals. In the immediate future, all self-prop systems on this planet, including self-propagating human groups and any purely machine-based systems derived from them, will have evolved while conditions have remained within these same limits, or at most within somewhat wider ones. By Proposition 3, the Earth’s self-prop systems will have become dependent for their survival on the fact that conditions have remained within these limits. Large-scale self-prop human groups, as well as any purely machine-based self-prop systems, will be dependent also on conditions of more recent origin relating to the way the world-system is organized; for example, conditions pertaining to economic relationships. The rapidity with which these conditions change must remain within certain limits, else the self-prop systems will not survive.

This doesn’t mean that all of the world’s self-prop systems will die if future conditions, or the rapidity with which they change, slightly exceed some of these limits, but it does mean that if conditions go far enough beyond some of the limits many self-prop systems are likely to die, and if conditions ever vary wildly enough outside of the limits, then, with near certainty, all of the world’s more complex self-prop systems will die without progeny.

With several self-prop systems of global reach, armed with the colossal powers of modem technology and competing for immediate power while exercising no self-restraint from concern for long-term consequences, it is extremely difficult to imagine that conditions on this planet will not be pushed far outside of all earlier limits and battered around erratically, with the result that all of the Earth’s more complex self-prop systems will die without progeny.

Notice that the crucial factor here is the availability of rapid, worldwide transportation and communication, as a consequence of which there exist global self-prop systems. There is another way of seeing that this situation will lead to radical disruption of the world-system. Students of industrial accidents know that a system is most likely to suffer a catastrophic breakdown when (i) the system is highly complex (meaning that small disruptions can produce unpredictable consequences), and (ii) tightly linked (meaning that a breakdown in one part of the system spreads quickly to other parts).[4] The world-system has been highly complex for a long time. The new factor is that of rapid, worldwide transportation and communication, as a result of which the world-system and all global self-prop systems are now tightly linked. Until relatively recently, self-prop systems were local phenomena, hence the destructive effects of their competition also were usually local. Today, because global self-prop systems compete worldwide, because they are tightly linked, because the world-system as a whole is tightly linked, and because technology provides global self-prop systems with colossal power, global disaster sooner or later is a near certainty.

An obvious answer to the foregoing arguments will be to assert that destructive competition among global self-prop systems isn’t inevitable: A single global self-prop system might succeed in eliminating all of its competitors and thereafter dominate the world alone; or, because global self-prop systems would be relatively few in number, they might come to an agreement among themselves whereby they would refrain from all dangerous or destructive forms of competition. However, while it is easy to talk about such an agreement, it is vastly more difficult to actually conclude one and enforce it. Just look: The world’s leading powers today have not been able to agree on the elimination of war or of nuclear weapons, or on the limitation of emissions’ of carbon dioxide.

But let’s be optimistic and assume that the world has come under the domination of a single, unified system, which may consist of a single global self-prop system victorious over all its rivals, or may be a composite of several global self-prop systems that have bound themselves together through an agreement that eliminates all destructive competition among them. The resulting “world peace” will be unstable for three separate reasons.

First, the world-system will still be highly complex and tightly linked.

Second, prior to the arrival of “world peace” and for the sake of their own survival and propagation, the self-prop subsystems of a given global self-prop system (their supersystem) will have put aside, or at least moderated, their mutual conflicts in order to present a united front against any immediate external threats or challenges to the supersystem (which are also threats or challenges to themselves). In fact, the supersystem would never have been successful enough to become a global self-prop system if competition between its most powerful self-prop subsystems had not been moderated.

But once a global self-prop system has eliminated its competitors, or has entered into an agreement that frees it from dangerous competition from other global self-prop systems, there will no longer be an immediate external threat to induce unity or a moderation of conflict among the self-prop system. In view of Proposition 2—which tells us that self-prop systems will compete with little regard for long-term consequences—unrestrained and therefore destructive competition will break out among the most powerful self-prop subsystems of the global self-prop system in question. This argument of course assumes that the most powerful self-prop subsystems will be “intelligent” enough to distinguish between a situation in which their supersystem is subject to an immediate external threat, and a situation in which their supersystem is not subject to an immediate external threat. The assumption, however, seems highly probable.

Benjamin Franklin pointed out that “the great Affairs of the World, the Wars Revolutions, &c. are carried on and effected by Parties.” Each of the “Parties”, according to Franklin, is pursuing its own collective advantage, but “as soon as a Party has gain’d its general Point”—and therefore, presumably, no longer faces immediate conflict with an external adversary—“each Member becomes Intent upon his particular Interest, which thwarting others, breaks that Party into Divisions, and occasions…Confusion.”[5]

Franklin’s statement doubtless represents somewhat of an oversimplification, but history does generally confirm that when large human groups are not held together by any immediate external challenge, they tend strongly to break up into factions that compete with one another regardless of long-term consequences. What we are arguing here is that this does not apply only to human groups, but expresses a tendency of self-propagating systems in. general as they develop under the influence of natural selection. Thus, the tendency is independent of any flaws of character peculiar to human beings and the tendency will persist even if humans are “cured” of their purported defects or are replaced by intelligent machines.

Let’s nevertheless assume that the most powerful self-prop subsystems of global self-prop systems will not begin to compete destructively when the external challenges to their supersystems have been removed. There is still a third reason why the kind of “world peace” described above will be unstable.

By Proposition 1, within the new “peaceful” world-system new self-prop systems will arise that, under the influence of natural selection, will evolve increasingly subtle and sophisticated ways of evading recognition—or, once they are recognized, evading suppression—by the dominant global self-prop systems. By the same process that led to the evolution of self-prop systems in the first place, new self-prop systems of greater and greater power will develop until some are powerful enough to challenge the existing global self-prop systems, whereupon destructive competition on a global scale will resume.

For the sake of clarity we have described the process in simplified form, as if a world-system relatively free of dangerous competition would first be established and afterward would be undone by new self-prop systems that would arise. But it’s more likely that new self-prop systems will be arising all along to challenge the existing global self-prop systems, and will prevent the hypothesized “world peace” from ever being the in the first place. In fact, we can see this happening before our eyes. The most crudely obvious of the (relatively) new self-prop systems are those that challenge law and order head on, such as terrorist networks, drug cartels, and hackers groups (e.g., Anonymous, or the now-defunct LulzSec[6]). Such self-prop systems not only can disrupt the normal course of political life, as drug cartels have done in Mexico and terrorists have done in the United States; they even have the potential to take control of important nations, as drug cartels arguably have come close to doing in Kenya.[7] A subordinate system that a government creates for its own protection—its military establishment—can turn into a self-prop system in its own right and become dominant over the government, either replacing it through a military coup, or exercising effective power behind the scenes while allowing the government to retain the appearance of full sovereignty.[8]

Probably more significant at the present time are emerging self-prop systems that use entirely legal methods (new corporations are continually being formed; some grow powerful enough to challenge older corporations and gain covert political power) and those that try to keep their use of illegal methods to a minimum (as in the case of the movement that recently overthrew Hosni Mubarak in Egypt). Legal self-prop systems are especially important in those parts of the world where democracy is firmly established, because democracy gives new groups the opportunity-to compete for (and possibly win) power by legal means. Two competing, entirely legal self-prop systems that have arisen in the U.S. during the last several decades are the politically correct left and the dogmatic right (not to be confused with the liberals and conservatives of earlier times in America). This essay is not the place to speculate about the outcome of the struggle between these two forces; suffice it to say that in the long run their bitter conflict may do more to prevent the establishment of a lastingly peaceful world order than all the bombs of AI Qaeda and all the murders of the Mexican drug gangs.

Some people may imagine that it would be possible to design and construct a world-system in such a way that the foregoing processes leading to destructive competition would not occur. But there are several reasons why such a project could never be carried out in practice. Here we mention only one of the reasons: the extreme complexity that the world-system would necessarily have, and the impossibility of predicting (especially at long term) the behavior of complex systems.[9]

It will be objected that a mammal, (or other complex biological organism) is a self-prop system that is a composite of millions of other self-prop systems, namely, the cells of its own body. Yet (unless and until the animal cancer) no destructive competition arises among cells or groups of cells within the animal’s body. Instead, all the cells loyally serve the interests of the animal as a whole. Moreover, no external threat to the animal is necessary to keep the cell faithful to their duty. There is (it will be argued) no reason why the world-system could not be as well organized as the body of a mammal, so that no destructive competition would arise among its self-prop systems.

But the body of a mammal is, a product of hundreds of millions of years of evolution through natural selection. This means that it has been-created through a trial-and-error process involving many millions of successive trials. If we suppose the duration of a generation to be a period of time Δ, those members of the first generation that contributed to the second generation by producing offspring were only those that passed the test of selection over time Δ. Those lineages[10] that survived to the third generation were only those that passed the test of selection over time 2Δ. Those lineages that survived to the fourth generation were only those that passed the test of selection over time 3Δ. And so forth. Those lineages that survived to the nth generation were only those that passed the test of selection over the time-interval (n-1)Δ as well as the test of selection over every shorter time-interval. Though the foregoing explanation is grossly simplified, it shows that in order to have survived up to the present, a lineage of organisms has to have passed the test of selection many millions of times and over all time-intervals, short, medium, and long. To put it another way, the lineage of organisms has had to pass through a series of many millions of filters, each of which has allowed the passage only of those lineages that were “fittest” (in the Darwinian sense) to survive over time-intervals of widely varying length. It is only through this process that the body of a mammal has evolved, with its incredibly complex and subtle mechanisms that promote the survival of the animal’s lineage at short, medium, and long term. These mechanisms include those that prevent destructive competition between cells or groups of cells within the animal’s body.

But once self-prop systems have attained global scale, certain crucial differences emerge that make the selection process highly inefficient.

First, at each trial in the process of trial and error that is evolution through natural selection, there are too few individuals from among which to select the “fittest”. In a biological species there ordinarily are, at the least, several million individuals from among which the “fittest” in each generation are selected by their ability to survive and reproduce.[11] Self-prop systems sufficiently big and powerful to be plausible contenders for global dominance will probably number in the dozens or possibly in the hundreds; they certainly will not number in the millions.

Second, in the absence of rapid, worldwide transportation and communication, the breakdown or the destructive action of a small-scale self-prop system has only local repercussions. But, where rapid, worldwide transportation and communication have led to the emergence of global self-prop systems, the breakdown or the destructive action of anyone such system shakes the entire world-system. Consequently, in the process of trial and error that is evolution through natural selection, it is highly probable that after only a relatively small number of “trials” resulting in “errors”, the world-system will break down or be so severely disrupted that none of the world’s larger or more complex self-prop systems will be able to survive (see Proposition 3). Thus, for such self-prop systems, the trial-and-error process comes to an end; evolution through natural selection cannot continue long enough to create global self-prop systems possessing the subtle and sophisticated mechanisms that prevent destructive internal competition within complex biological organisms.

Meanwhile, fierce competition among global self-prop systems will have led to such drastic and rapid alterations in the Earth’s climate, the composition of its atmosphere, the chemistry of its oceans, and so forth, that among biological species none will be left alive except, maybe, some of the simplest organisms—certain bacteria, algae and the like that are capable of surviving under extreme conditions.[12]

The theory we’ve outline here provides a plausible explanation for the so-called “Fermi Paradox”. It is believed that there should be numerous planets on which technologically advanced civilizations have evolved, and which are not so remote from us that we could not by this time have detected the radio transmissions of those civilizations. The Fermi Paradox consists in the fact that our astronomers have never been able to detect any radio signals that seem to have originated form an intelligent extraterrestrial source.[13]

According to Ray Kurzweil, one common explanation of the Fermi Paradox is “that a civilization may obliterate itself once it reaches radio capability. This explanation might be acceptable if we were talking about only a few such civilizations, but [if such civilizations have been numerous], it is not credible to believe that every one of them destroyed itself.”[14]

Kurzweil would be right if the self-destruction of a civilization were merely a matter of chance. But there is nothing implausible about the foregoing explanation of the Fermi Paradox if there is a process common to all technologically advanced civilizations that consistently leads them to self-destruction. In this essay we have argued that there is such a process.

II.

Our discussion of self-propagating systems merely describes in general and abstract terms what we see going on all around us in concrete form: Organizations, movements, ideologies are locked in an unremitting struggle for power. Those that fail to compete successfully are eliminated or subjugated.[15] The struggle is almost exclusively for power in the short term; the competitors pay scant attention even to their own long-term survival,[16] let alone to the welfare of the human race or of the biosphere. That’s why nuclear weapons have not been banned, emissions of carbon dioxide have not been reduced to a safe level, the Earth’s resources are being exploited at an utterly reckless rate, and no limitation has been placed on development of powerful but dangerous technologies.

The purpose of describing the process in general and abstract terms, as we’ve done here, is to show that what is happening to our world is not accidental; it is not the result of some chance conjunction of historical circumstances or of some flaw of character peculiar to human beings. Given the nature of self-propagating systems in general, the destructive process that we see today is made inevitable by a combination of two factors: the colossal power of modern technology and the availability of rapid transportation and communication between any two parts of the world.

Recognition of this may help us to avoid wasting time on naïve efforts to solve our current problems. For example, on efforts to teach people to conserve energy and resources. Such efforts accomplish nothing whatever.

It seems amazing that those who advocate energy conservation haven’t noticed what happens: As soon as some energy is freed up by conservation, the technological world-system gobbles it up and demands more. No matter how much energy is provided, the system always expands rapidly until it is using all available energy, and then it demands still more. The same is true of other resources. The technological world-system infallibly expands until it reaches a limit imposed by an insufficiency of resources, and then it tries to push beyond that limit regardless of consequences.

This is explained by the theory of self-propagating systems: Those organizations (or other self-prop systems) that least allow respect for the environment to interfere with their pursuit of power here and now, tend to acquire more power than those that limit their pursuit of power from concern about what will happen to our environment fifty years from now, or even ten years (Proposition 2). Thus, through a process of natural selection, the world comes to be dominated by organizations that make maximum possible use of all available resources to augment their own power without regard to long-term consequences.

Environmental do-gooders may answer that if the public has been persuaded to take environmental concerns seriously it will be disadvantageous in terms of natural selection for an organization to abuse the environment, because citizens can offer resistance to environmentally reckless organizations. For example, people might refuse to buy products manufactured by companies that are environmentally destructive. However, human behavior and human attitudes can be manipulated. Environmental damage can be shielded, up to a point, from public scrutiny; with the help of public-relations firms, a corporation can persuade people that it is environmentally responsible; advertising and marketing techniques can give people such an itch to possess a corporation’s products that few individuals will refuse to buy them from concern for the environment; computer games, electronic social networking, and other mechanisms of escape keep people absorbed in hedonistic pursuits so that they don’t have time for environmental worries. More importantly, people are made to see themselves as utterly dependent on the products and services provided by the corporations. Because people have to earn money to buy the products and services on which they are dependent, they need jobs. Economic growth is necessary for the creation of jobs, therefore people accept environmental damage when it is portrayed as a price that must be paid for economic growth. Nationalism too is brought into play both by corporations and by governments. Citizens are made to feel that outside forces are threatening: “The Chinese will get ahead of us if we don’t increase our rate of economic growth. Al Qaeda will blow us up if we don’t improve our technology and our weaponry fast enough.”

These are some of the tools that organizations use to counter environmentalists’ efforts to arouse public concern; similar tools can help to blunt other forms of resistance to the organizations’ pursuit of power. The organizations that are most successful in blunting public resistance to their pursuit of power tend to increase their power more rapidly than organizations that are less successful in blunting public resistance to their power-seeking activities, whatever the degree of environmental damage involved. Because such organizations have great wealth at their disposal, environmentalists do not have the resources to compete with them in the propaganda war.

This is the reason, or an important part of the reason, why attempts to teach people to be environmentally responsible have done so little to slow the destruction of our environment. And again—note well—the process we’ve described is not contingent on any accidental set of circumstances or on any defect in human character. Given the availability of advanced technology, the process of inevitability accompanies the action of natural selection upon self-propagating systems.

Notes

  1. When we refer to “competition” we don’t necessarily mean intentional or willful competition. Competition, as we use the term, is just something that happens. For example, plants certainly have no intention to compete with one another. It is simply a fact that the plants that most effectively survive and propagate thesmelves tend to replace those plants that less effectively survive and propagate themselves. “Competition” in this sense of the word is just an inevitable process that goes on with or without any intention on the part of the competitors.
  2. Something along these lines, but more complicated; probably happened among the ancient Maya. See Jared Diamond, Collapse: How Societies Choose to Fail or Succeed, Penguin, New York, 2011, pp. 157-177. Probably many good examples could be drawn from the realm of economics. I don’t know enough about economics to cite any specific examples, but something like the following might well occur: Two savings-and-loan associations, X and Y, compete for the same depositors. During a real estate boom X makes money hand over fist by investing massively in real estate and therefore is able to offer its depositors a higher rate of interest than does,Y, which follows a more cautiousinvestment policy. As a result, Y loses most of its depositors to X. Perhaps Y will go out of business; if not, it will certainly be greatly weakened. A few years later the. real estate bubble bursts and X goes broke. Thus, a trait (willingness to take risks) that is conducive, and perhaps necessary, to the survival of X in the short term, leads to the demise of X in the long term. I rather suspect that this example represents in grossly simplified form a phenomenon that occurs fairly often in the world of finance.
  3. When we refer to the exercise of “foresight” or to the “pursuit” of advantage, our reference is not limited to the conscious, intelligent foresight or to the intentional pursuit of advantage. We include any behavior (interpreting that word in the broadest possible sense) that has the same effect as the exercise of foresight, or the same effect as the pursuit of advantages, regardless of whether the behavior is guided by any mechanism that could be described as “intelligence”. (Compare Note 1.) For example, any vertebrates that, inthe process of evolving into land animals, had the “foresight” to “attempt” to retain their gills (an advantage if they ever had to return to water) were at a disadvantage due to the biological cost of maintaining organs that were useless on land. Hence, they lost out in “competition” with those incipient land animals that “pursued” their short-term advantage by getting rid of their gills. By losing their gills, reptiles, birds, and mammals have become dependent on access to the atmosphere, and that’s why whales today will drown if forced to remain submerged too long.
  4. See “Of toxic bonds and crippled nuke plants”, The Week, January 28, 2011, p. 42.
  5. Kenneth Silverman (editor), Benjamin Franklin: The Autobiography and Other Writings, Penguin, New York, 1986, p. 103.
  6. “An anonymous foe”, The Economist, June 18, 2011, pp. 67-68. Bill Saporito, “Hack Attack”, Time, July 4, 2011, pp. 50-52, 55. Byron Acohido, “Hacktivist group seeks ‘satisfaction’” and “LulzSec’s gone, but its effect lives on”, USA Today, June 20, 2011, p. 1B, and June 28, 2011, p. 1B.
  7. “A state in the thrall of drug lords”, The Week, January 14, 2011, p. 18.
  8. As in Pakistan, for example. See Time, May 23, 2011, p. 41; The Week, November 26, 2010, p. 15; The Economist, February 12, 2011, p. 48, and February 26, 2011, p. 65 (“General Ashfaq Kayani…[is] widely seen as the most powerful in [Pakistan].”).
  9. See The New Encyclopcedia Britannica, 15th ed., 2003, Vol. 25, article “Physical Science, Principles of”, pp. 826-827.
  10. For the sake of simplicity we define a lineage to be any sequence of organisms O1, O2, O3,…,On such that O2 is an offspring of O1, O3 is an offspring of O2, O4 is an offspring of O3, and so on down to On. We say that such a lineage has survived to the n” generation. But if On produces no offspring, then the lineage does not survive to generation n+1. For example, if John is the son of Mary and George is the son of John and Laura is the daughter of George, the Mary-John-George-Laura is a lineage that survives to the fourth generation. But if Laura produces no offspring, then the lineage does not survive to the fifth generation.
  11. Among very large animals the number of individuals in each generation may be in the thousands rather than in the millions. But biological species that consist of a relatively—small number of large individuals—such as mammoths, giant sloths, and the “megafauna” generally—have proven to be far more vulnerable to extinction than species that consist of a large number of small individuals.
  12. As explained here, we think competition between global self-propagating systems will almost certainly lead to devastation of the world if modern technology is allowed to continue its progress. But the remarkable powers that technology makes available might result in worldwide devastation independently of the existence of global self-prop systems. For example, as Bill Joy has pointed out (“Why the Future Doesn’t Need Us”, Wired, April 2000), it may in the future be possible to create tiny self-propagating systems (biological or not) that could reproduce themselves uncontrollably and spread over the world with devastating effect. Because the equipment needed to create such self-prop systems would be simple and inexpensive as compared with, for example, the equipment needed to produce nuclear weapons, some small group of amateurs could accidentally or intentionally create deadly self-prop systems without anyone’s being aware of what they were doing until it was too late. Small groups of amateurs are already dabbling in genetic engineering. See Elizabeth Weise, “DIY ‘biopunks’ want science in hands of people”, USA Today, June 1, 2011, p. 7A. These amateurs wouldn’t necessarily have to create synthetic life or do anything highly sophisticated in order to bring on a disaster; merely changing a few genes in an existing organism could have catastrophic consequences. The chances of disaster in any one instance may be remote, but there are potentially thousands or millions of amateurs who could begin monkeying with the genes of microorganisms, and thousands or millions of minute risks can add up to a very substantial risk.
  13. Ray Kurzweil, The Singularity is Near, Penguin, New York, 2005, pp. 344-349.
  14. Ibid., p. 348. Kurzweil refers to an estimate that there should be “billions” of technologically advanced civilizations within the range of our observation, but he plausibly argues that the assumptions on which this estimate is based are highly uncertain and probably overoptimistic (this writer would say wildly overoptimistic). Ibid., pp. 346-47. Still, an explanation is needed for the fact that our astronomers have detected no indication of any extraterrestrial civilizations at all. See ibid., p. 357. See also Michael D. Lemonick, “Is Anybody Out There? The universe may be more hospitable to life than we thought”, Time, June 6, 2011, p. 18; “A planet in the ‘Goldilocks zone’”, The Week, June 3, 2011, p. 21. On the basis of no evidence or reasoning whatever, Kurzweil writes that “sudden [self-]destruction is likely to be only a modest factor in reducing the number of radio-capable civilizations.” Ibid., p. 346. As we’ve argued, he’s dead wrong.
  15. It is not our intention to exalt competition or to portray it as desirable. We are not making value judgments here. Our purpose is only to set forth the relevant facts, however painful those facts may be.
  16. E.g.: “As [Barbara] Tuchman put it…, ‘Chief among the forces affecting political folly is lust for power… .’” Diamond, op. cit., p. 431. “Governments… regularly operate on a short-term focus: they… pay attention only to problems that are on the verge of explosion. For example, a friend of mine who is closely connected to the current [George W. Bush] federal administration in Washington, D.C., told me that, when he visited Washington for the first time after the 2000 national elections he found that our government’s new leaders had what he termed a ‘90-day focus’: they talked only about those problems with the potential to cause a disaster within the next 90 days.” Ibid., p. 434. Diamond is wasting his time in preaching against these tendencies because these tendencies are inevitable products of natural selection operating upon self-prop systems under present-day conditions.
Posted on

De industriële samenleving en haar toekomst

Het unabomber manifest kan ook als PDF bestand worden gedownload. Klik op deze link of op “Download”.
Download

Inhoud

Inleiding
Communiquévan de Unabomber
De industriële samenleving en haar toekomst 

   – inleiding
   – de psychologie van het moderne linksisme
   – minderwaardigheidsgevoelens  
   – oversocialisering 
   – het machtsproces  
   – surrogaat-activiteiten
   – autonomie
   – oorzaken van maatschappelijke problemen 
   – ontwrichting van het machtsproces in de moderne samenleving 
   – hoe sommige mensen zich aanpassen 
   – de beweegredenen van wetenschappers
   – de aard van de vrijheid
   – enkele historische wetmatigheden
   – de industrieel-technologische samenleving kan niet worden hervormd 
   – beperking van vrijheid is onvermijdelijk in de industriële samenleving 
   – de ‘slechte’ kanten van technologie kunnen niet worden gescheiden van      de’goede’ kanten 
   – in het maatschappelijk krachtveld is de technologie sterker dan het    strevennaar vrijheid  
   – eenvoudigere maatschappelijke problemen zijn onoplosbaar gebleken  
   – revolutie is eenvoudiger dan hervorming
   – sturing van menselijkgedrag
   – de mensheid op een kruispunt
   – menselijk lijden
   – de toekomst 
   – strategie
   – twee soorten technologie
   – het gevaar van het linksisme 
   – slotopmerkingen

Noten
16 bommen in 17 jaar:het spoor van de unabomber

Inleiding

Met de arrestatie van Theodore (Ted) Kaczinski hoopt de Verenigde Staten een van haar ‘meest gezochte misdadigers’, de Unabomber, in handen te hebben. Sinds 1978 pleegde hij zestien bomaanslagen, waarbij drie doden en 23 gewonden vielen. Er stond een beloning van een miljoen dollar op zijn hoofd en een speciaal team van 150 FBI-agenten heeft tienduizend getuigen en verdachten ondervraagd en 50 miljoen dollar gespendeerd om hem te pakken te krijgen. Uiteindelijk lijkt de Unabomber’s vurigste wens, de publikatie van het manifest The Industrial Society and Its Future in een landelijk dagblad, hem te hebben verraden. Ted’s broer David herkent de schrijfstijl van zijn broer en neemt een privé-detective in de arm. Samen gaan ze op onderzoek uit. Het blijkt dat Ted geregeld op dezelfde plaatsen is geweest als waar de Unabomber in de loop der jaren heeft toegeslagen. Reden genoeg om de FBI in te schakelen. Deze schaduwen Ted’s hut in de bossen bij Montana waar hij als een kluizenaar zonder elektriciteit en stromend water woont. Begin april besluiten ze hem te arresteren en inmiddels hebben zij voldoende bewijsmateriaal verzameld om hem voor de rechtbank te laten verschijnen. 
De miljoen dollar die David Kaczinski opstreek voor het aangeven van zijn broer, heeft hij ter beschikking gesteld aan de nabestaanden van de Unabomber-slachtoffers. 

Het eerste explosief van de Unabomber, een sigarendoos met daarin eenlucifer-ontsteking en elastieke banddetonatoren, wordt op 25 mei 1978 aangetroffenop de parkeerplaats van de University of Illinois, Chigaco. Het pakketjebereikt zijn doel, een professor aan het Polytechnisch Instituut Rensselaerniet. In plaats daarvan raakt een agent van de campus die het pakketjeverdacht genoeg vindt om het open te maken gewond. Bijna een jaar laterontploft een tweede pakketbom op de Northwestern University. Pas bij eenderde bom in de buik van een Boeing 727 tijdens een vlucht van Chigaconaar Washington op 15 november 1979 waarbij twaalf gewonden vallen, wordtde aandacht van de FBI getrokken. Deze derde aanslag brengt de twee vorigeaan het licht. Een lange vruchteloze speurtocht naar Amerika’s dodelijkeLuddiet vangt aan.

Deze speurtocht belet de Unabomber niet een boekbom te sturen aan PercyWood, president van United Airlines. Deze aanval op Wood is voor de FBIaanleiding de voor hun ongrijpbare seriebommenwerper om te dopen tot ‘Unabomber’,waarbij ‘Un’ staat voor university en ‘a’ airlines. Uit de aanslagen dievolgen wordt duidelijk dat de Unabomber het vooral heeft gemunt op academicidie zich bezig houden met belangrijk onderzoek op het gebied van nieuwetechnologieën. Later, in 1985, richt hij zich ook op eigenaren vancomputerwinkels. Een van hen verliest op 11 december 1985 het leven, wanneerhij een pakketje op de parkeerplaats voor zijn deur oppakt. Het is de Unabomber’seerste dodelijke slachtoffer. 
De aanslag op de manager van een computerwinkel in Salt Lake City op20 februari 1987, wordt de Unabomber bijna fataal. Hij wordt opgemerktdoor de secretaresse, maar haar beschrijving van “iemand met een muts enzwarte grote zonnebril” is volgens de FBI zo beroerd dat niet eens de kleurvan zijn haar of zijn leeftijd kan worden vastgesteld. De opvatting vande FBI over het motief van de Unabomber schiet al net zo tekort. Ze beschouwenhem als een eenzame gek die handelt vanuit persoonlijke motieven. Zo zouhij ooit een vliegtuigstoel hebben moeten afstaan of zijn ontslagen alsautomatiseringsdeskundige.
De Unabomber houdt zich na deze laatste aanslag echter een tijdje gedeisd.Omdat de Unabomber-eenheid van de FBI ook niet meer verder komt, wordtzij eind jaren ’80 opgeheven. 

Halverwege 1993 doet de Unabomber, wellicht geïnspireerd door deaanslag op het Wereldhandelscentrum in New York, plotseling weer van zichspreken. Op 22 juni raakt een geneticus van de University of Tiburon (Californië)zwaar gewond door een Unabomberpakketje. Twee dagen later wordt computer-programmeurDavid Gelertner van de Yale University het slachtoffer. Rond deze tijd benadert de Unabomber voor het eerste The New York Times,waarbij hij laat weten dat de bombardementen het werk zijn van de FreedomClub (FC). Het FBI-team wordt in allerijl weer in het leven geroepen, maar kanniet voorkomen dat er nog een tweede dode valt. Op 10 december 1994 wordtThomas Mosser, directeur van het reclamebureau Burston-Marsteller dat inde ogen van de Unabomber verantwoordelijk is voor het ‘groenwassen’ vande milieuramp veroorzaakt door de Exxon-Valdez, gedood als hij thuis eenpostpakketje opent. Op 24 april 1995 arriveert een met tape dichtgeplaktedoos op het hoofdkwartier van de Forest Association in Californië.Geamuseerd speculeert de staf dat het wel eens een bom zou kunnen zijn.Omdat de secretaresse het niet open krijgt, overhandigt ze het aan haarbaas Gilbert Murray – ook al was het pakketje dan geadresseerd aan zijnvoorganger William Dennison. Deze maakt het open en komt door de explosieom het leven. 

Twee dagen later stuurt de Unabomber een brief aan The New York Times,een aantal andere Amerikaanse dagbladen en David Gelertner waarin de FreedomClub laat weten dat “nu de tijd rijp is voor het verspreiden van haar anti-industriëleideeën”. De Unabomber belooft geen aanslagen meer te plegen als hetmanifest van de Freedom Club, Industrial Society and Its Future, wordtgepubliceerd. Om zijn eisen kracht bij te zetten, verstuurt de Unabomber nog eenaantal brieven. In de eerste, gericht aan de Nobelprijs-laureaten voorbiologie en genetische manipulatie Richard Roberts van Boston Biotech enPhilip Sharpe van het Technologisch Instituut te Massachusetts, wijst hijhen erop hoezeer de Freedom Club gekant is tegen hun onderzoekingen. Eindjuni 1995, ontvangt de luchthaven van Los Angeles een brief waarin wordtgedreigd op een dag een vliegtuig op te blazen. De volgende dag, wanneerinmiddels al een peperdure veiligheidsoperatie op gang is gekomen, wordtin een nieuwe brief de vorige afgedaan als een grap. 

Op 2 juli 1995, de dertiende verjaardag van het eerste Unabombardementop Berkeley, arriveert daar een volgend pakket van de Freedom Club. Ondanksde waarschuwingen van de FBI, wordt het pakket opengemaakt door een hoogleraarin de psychologie, die eerder in een artikel had beweerd dat de Unabombereen psychopaat is zonder geldige motieven. Tot zijn opluchting ontdekthij dat het slechts een kopie bevat van Industrial Society and Its Futureen een lijst indringende vragen, waarin de draak wordt gestoken met dekarikatuur die de hoogleraar eerder van de Unabomber had geschetst. TerwijlThe New York Times en andere kranten nog twijfelen of ze het manifest zullenpubliceren, zijn andere bladen naarstig op zoek naar een primeur. De meestbizarre onderhandeling vindt plaats tussen de Unabomber en Penthouse. DeUnabomber stemt erin toe dat dit blad het manifest publiceert, maar danwil hij vanwege de “allerbelabberdste kwaliteit” van Penthouse nog ééntechnocraat ombrengen. Duidelijk ongelukkig met deze deal biedt uitgeverBob Guccione de Unabomber een maandelijkse column als alternatief. 
Deze deal gaat uiteindelijk niet door omdat The New York Times en TheWashington Post op 19 september tot publikatie over gaan. De redactiesbenadrukken dat ze dit niet doen om journalistieke redenen, maar in hetbelang van de openbareveiligheid. Hoofd-aanklager Janet Reno en FBI-directeurLouis Freeh bevestigen dat zij enige druk op de redactie hebben uitgeoefend.Beide kranten krijgen er overigens elk 30 duizend dollar voor. Om technischeredenen wordt het zes pagina’s lange manifest eerst uitgebracht als bijlagevan The Washington Post. De bijlage wordt opzettelijk midden in de weekuitgebracht omdat de oplage dan lager is.
Time Warner is zo goed om Industrial Society and Its Future onmiddellijkop Internet te zetten. Twee dagen later, op 21 september 1995, staat hetmanifest ook in The Oakland Tribune. Dit, zo zegt de redactie, opdat lezersde auteur kunnen herkennen aan zijn manier van schrijven en hem eventueelkunnen aangeven. 

De discussie over de inhoud van het manifest is dan al in alle hevigheidlosgebarsten. Velen prijzen de inzichten van de Freedom Club omtrent demalheur van het moderne bestaan. Andere vinden het hoogdravend en slechtseen herhaling van eerder geformuleerde kritieken op de industriëlesamenleving. Vooral in gematigd linkse kringen valt het manifest slecht.Niet alleen distantiëren ze zich van het door de Freedom Club gepropageerdegeweld, ook zijn ze gepikeerd over de aan hun gerichte kritiek welke eencentrale plaats inneemt in het manifest. De meer radicale groepen warenvaak wel te spreken over het manifest. Enkele van deze groepen startenonlangs zelfs een campagne, Ted for President!. Theodore Kaczinski heeftlaten weten niet beschikbaar te zijn. 

Amsterdam, juni 1996 

Communiqué van de Unabomber

Uit: New York Times, woensdag 26 april 1995.

DIT IS EEN BOODSCHAP
van de terroristische groepering Freedom Club.

Afgelopen december hebben we Thomas Mosser opgeblazen, omdat hij in de directie zat van Burston-Marsteller. Burston-Marsteller heeft zich schuldig gemaakt aan diverse wandaden. Het bedrijf heeft onder andere meegeholpen het imago van Exxon op te poetsen na het incident met de Exxon Valdez. Maar we hebben onze aanslag op Burston-Marsteller eigenlijk niet zozeer gepleegd vanwege specifieke wandaden, als wel op algemene gronden. Burston-Marsteller is zo ongeveer de grootste organisatie op het gebied van public relations.

Dat betekent dat zij actief zijn in het ontwikkelen van technieken om opvattingen van mensen te manipuleren. Vooral om die reden, en niet zozeer vanwege hun optreden in specifieke gevallen, hebben we een bom gestuurd naar een directielid van deze onderneming.

In sommige nieuwsberichten is ten onrechte gesteld dat wij aanslagen zouden plegen op universiteiten en geleerden. We hebben niets tegen universiteiten of geleerden als zodanig. Alle mensen van universiteiten op wie we een aanslag hebben gepleegd, waren specialisten op technische gebieden. (Wij beschouwen bepaalde gebieden van de toegepaste psychologie, zoals gedragsbeïnvloeding, als technische gebieden.) We zouden niet willen dat er ook maar iemand denkt dat we graag letsel willen toebrengen aan hoogleraren die zich wijden aan archeologie, geschiedenis, literatuur of dergelijke onschuldige materie. De mensen op wie wij het hebben gemunt, zijn natuurwetenschappers en ingenieurs, vooral op doorslaggevende gebieden als informatica en genetica. Bij de bom die was geplaatst op de Business School aan de Universiteit van Utah is het een en ander misgegaan. We zullen niet zeggen wat er precies is misgegaan, omdat we de FBI geen aanwijzingen willen geven. Er is niemand gewond geraakt door die bom.

In onze vorige brief aan deze krant noemden we onszelf anarchisten. Aangezien ‘anarchist’ een vaag begrip is, dat wordt gebruikt voor verschillende maatschappijopvattingen, is een nadere uitleg nodig. We noemen onszelf anarchisten omdat ons ideaal is om de gehele samenleving op te delen in zeer kleine, volkomen autonome eenheden. Helaas is ons niet duidelijk hoe we dat doel zouden kunnen bereiken, dus we hebben het op de lange baan geschoven. Ons doel op de korte termijn, dat volgens ons in de komende decennia verwezenlijkt zou kunnen worden, is de vernietiging van het wereldwijde industrieel systeem. Door middel van onze bomaanslagen hopen we in de industriële samenleving de maatschappelijke instabiliteit te bevorderen, anti-industriële ideeën te propageren en iedereen die het industrieel systeem haat een hart onder de riem te steken.

De FBI heeft geprobeerd deze bomaanslagen af te doen als het werk van een eenzelvige gek. We zullen geen tijd verspillen aan de vraag of we gek zijn, maar we zijn in ieder geval niet eenzelvig. Om veiligheidsredenen zullen we niet onthullen hoeveel leden onze groep heeft, maar wie de moeite neemt om de bladen van anarchisten en van de radicale milieubeweging te lezen, zal zien dat de oppositie tegen het industrieel-technologisch systeem wijdverbreid is en nog steeds groeit.

Waarom maken we onze doelstellingen nu pas bekend, terwijl we zo’n zeventien jaar geleden onze eerste bom al hebben gemaakt? Onze eerste bommen hadden te weinig rendement om de aandacht te trekken van een groot publiek, of om mensen met een afkeer van het systeem een hart onder de riem te steken. De ervaring leerde dat buskruit-bommen die klein genoeg waren om onopvallend te worden vervoerd, te krachteloos waren om veel schade aan te richten, dus we namen een paar jaar de tijd om wat dingen uit te proberen. In die tijd hebben we geleerd hoe we staafbommen moesten maken die wel krachtig genoeg waren, en we hebben die bij diverse geslaagde en een aantal niet geslaagde bomaanslagen gebruikt.

[Passage weggelaten in oorspronkelijke publikatie op verzoek van de FBI: waarschijnlijk ontwerpdetails van een hulpmiddel om eisen kracht bij te zetten.]

Nu we niet meer gebonden zijn aan metalen buizen voor onze explosieven, kunnen we onze bommen de grootte en vorm geven die we zelf willen. We zijn er vrij zeker van dat we weten hoe we de kracht van onze explosieven kunnen vergroten, en het aantal batterijen dat nodig is om ze te laten afgaan kunnen verkleinen. Zoals we net al zeiden, denken we nu ook te beschikken over effectiever fragmentatiemateriaal. We verwachten dan ook dat we dodelijke bommen in steeds kleinere, lichtere en onschuldiger uitziende pakjes kunnen verpakken. Aan de andere kant denken we dat we veel grotere bommen kunnen maken dan we ooit gemaakt hebben. Met een aktetas of een reiskoffer vol explosieven zouden we in staat moeten zijn om de muren van behoorlijk grote gebouwen weg te blazen.

We zijn dus duidelijk in staat om heel wat schade aan te richten. En het ziet er niet naar uit dat de FBI ons op korte termijn in de kraag zal grijpen. De FBI is een lachertje.

De mensen die al die onzin over groei en vooruitgang aan ons opdringen, verdienen het om streng te worden gestraft. Maar uiteindelijk is het ons er niet om te doen om hen te straffen, maar om ideeën te propageren. We worden het trouwens een beetje zat om bommen te maken. Er is weinig lol aan om al je avonden en weekenden te spenderen aan het klaarmaken van gevaarlijke mengsels, het vervaardigen van ontstekingsmechanismen uit stukken metaal, of het afstropen van de sierra’s op zoek naar een plek die afgelegen genoeg is om een bom uit te proberen. Daarom doen we een voorstel. We beschikken over een uitvoerig artikel, van 29.000 tot 37.000 woorden, dat we gepubliceerd willen zien. Als u het volgens onze eisen publiceert, zullen we voorgoed afzien van verdere terroristische activiteiten. Het moet worden gepubliceerd in de New York Times, Time of Newsweek, of in een ander veelgelezen, landelijk verspreid blad. In verband met de lengte zal het naar we aannemen in afleveringen moeten verschijnen. Het mag ook worden gepubliceerd in de vorm van een boekje, maar voor dat boek moet dan veel reclame worden gemaakt en het moet in het hele land en ook op een aantal plaatsen in het buitenland tegen een redelijke prijs in de boekhandel verkrijgbaar zijn. Wie het materiaal wil uitgeven, heeft er zes maanden lang de exclusieve rechten op en mag de eventuele winst in eigen zak steken. Na die zes maanden vanaf de eerste verschijningsdatum van het artikel of boek moet het openbaar bezit worden, zodat iedereen het kan reproduceren of publiceren. (Als het materiaal in afleveringen wordt gepubliceerd, wordt iedere aflevering zes maanden na verschijning openbaar bezit.) We moeten het recht krijgen om elk jaar, tot drie jaar na het verschijnen van ons artikel of boek, drieduizend woorden te publiceren in de New York Times, Time of Newsweek om iets aan ons artikel toe te voegen, onze visie te verduidelijken of te reageren op kritiek.

Het artikel zal niet expliciet oproepen tot geweld. Er zal onvermijdelijk impliciet uit blijken dat wij geweld soms noodzakelijk achten, aangezien wij de industriële samenleving willen elimineren en zelf geweld gebruikt hebben om dat doel te bereiken. Maar het artikel zal niet expliciet oproepen tot geweld. Er zal ook niet in worden gepleit voor het omverwerpen van de regering van de Verenigde Staten en er zal niets obsceens in staan of iets anders waarvan u de publikatie als onaanvaardbaar zou kunnen beschouwen. Hoe kunt u weten dat we ons zullen houden aan onze belofte om van terrorisme af te zien als aan onze voorwaarden wordt voldaan? Het zal in ons eigen voordeel zijn om onze belofte na te komen. We willen steun krijgen voor bepaalde ideeën. Als we onze belofte breken, zullen mensen hun respect voor ons verliezen en minder geneigd zijn om onze ideeën te accepteren.

Op ons aanbod om van terrorisme af te zien maken we op drie punten een voorbehoud. Ten eerste: Onze belofte geldt pas als alle delen van het artikel of het boek zijn verschenen. Ten tweede: Als de autoriteiten erin zouden slagen om ons op te sporen en er een poging wordt gedaan om iemand van ons te arresteren, of zelfs maar te ondervragen in verband met de bomaanslagen, behouden we ons het recht voor om geweld te gebruiken. Ten derde: We maken onderscheid tussen terrorisme en sabotage. Met terrorisme bedoelen we acties die zijn ingegeven door de wens om de ontwikkelingen in een samenleving te beïnvloeden, en die erop gericht zijn om mensen letsel toe te brengen of te doden. Met sabotage bedoelen we acties vanuit dezelfde motivatie die erop zijn gericht om eigendommen te vernietigen zonder mensen letsel toe te brengen. Ons aanbod is dat we beloven af te zien van terrorisme. We behouden ons het recht voor om sabotage te plegen.

Het is misschien maar goed dat het mislukken van onze eerste aanslagen ons ervan heeft weerhouden om indertijd openbare uitspraken te doen. We waren toen nog erg jong en onbezonnen.

Door de jaren heen hebben we net zoveel aandacht besteed aan de ontwikkeling van onze ideeën als aan het ontwikkelen van bommen, en we hebben nu echt iets serieus te melden. We hebben ook het gevoel dat de tijd er nu echt rijp voor is om anti-industriële ideeën te presenteren.

Wilt u ervoor zorgen dat het antwoord op ons aanbod uitgebreid in de media aan de orde komt, zodat we het niet over het hoofd zullen zien. Maak vooral goed duidelijk waar en hoe ons materiaal zal worden gepubliceerd en hoe lang het duurt voordat het in druk verschijnt als we het manuscript eenmaal hebben ingestuurd. Als het antwoord bevredigend is, zullen we het manuscript voltooien en het u toesturen. Als het antwoord onbevredigend is, beginnen we met het maken van onze volgende bom. We moedigen u aan om deze brief te plaatsen.

Freedom Club  

De industriële samenleving en haar toekomst 

Inleiding

1. De Industriële Revolutie en de gevolgen ervan zijn rampzalig geweest voor de mensheid. Ze hebben in ruime mate de levensverwachting verhoogd van degenen onder ons die in de ‘ontwikkelde’ landen leven, maar ze hebben de samenleving ontwricht, het leven zijn voldoening ontnomen, de mensen onderworpen aan vernederingen, alom tot geestelijk lijden geleid (in de Derde Wereld ook tot lichamelijk lijden) en grote schade aangericht aan de natuur. De voortschrijdende ontwikkeling van de technologie zal de toestand alleen maar erger maken: het is wel zeker dat de mensen onderworpen zullen worden aan nog grotere vernederingen en dat de natuur nog meer schade zal ondervinden; daarnaast is het waarschijnlijk dat maatschappelijke ontwrichting en geestelijk lijden verder zullen toenemen; bovendien zal wellicht ook het lichamelijk lijden verergeren, zelfs in de ‘ontwikkelde’ landen. 

2. Het industrieel-technologisch systeem kan overleven of ten onder gaan. Als het overleeft, KAN het op den duur het fysiek en psychisch lijden verminderen, maar dan alleen na een pijnlijke periode van aanpassing, en alleen als mensen en vele andere levende organismen voorgoed worden gereduceerd tot stukjes techniek, tot niet meer dan radertjes in de sociale machine. Bovendien, als het systeem overleeft, zijn de gevolgen onvermijdelijk: het systeem kan niet worden verbeterd of aangepast om te voorkomen dat het mensen van hun waardigheid en autonomie berooft. 

3. Ook als het systeem instort, zal dat bijzonder pijnlijke consequenties hebben. Maar naarmate het systeem groter wordt, zullen de gevolgen van een ineenstorting rampzaliger zijn. Als het instort, kan dat dus maar beter zo snel mogelijk gebeuren. 

4. We pleiten dan ook voor een revolutie tegen het industriële systeem. Deze revolutie kan gewelddadig of geweldloos zijn, een uitbarsting of een geleidelijk proces van enkele decennia. Dat kunnen we niet voorspellen. Maar we geven wel in grote lijnen aan wat voor maatregelen degenen die walgen van het industriële systeem moeten treffen om de weg te bereiden voor een revolutie tegen dit type samenleving. Dit moet geen POLITIEKE revolutie worden. Het doel is niet om regeringen omver te werpen, maar om de economische en technologische basis van de huidige maatschappij te gronde te richten. 

5. In dit artikel besteden we aandacht aan slechts enkele negatieve ontwikkelingen die voortkomen uit het industrieel-technologisch systeem. Andere ontwikkelingen stippen we alleen aan, of laten we geheel buiten beschouwing. Dat betekent niet dat we die ontwikkelingen onbelangrijk vinden. Om praktische redenen moeten we ons hier beperken tot gebieden die onvoldoende aandacht hebben gekregen, of waarover wij iets nieuws te melden hebben. Er zijn bijvoorbeeld goed georganiseerde bewegingen op het gebied van natuur en milieu. Daarom hebben we weinig geschreven over de afbraak van het milieu of de vernietiging van de ongerepte natuur, ook al vinden we dit zeer belangrijke onderwerpen. 

De psychologievan het moderne linksisme 

6. Vrijwel iedereen zal het ermee eens zijn dat we leven in een ernstig gestoorde samenleving. Een van de meest verbreide uitingen van de gekte in onze wereld is het linksisme. Een discussie over de psychologie van het linksisme kan daarom dienen als inleiding tot een discussie over de problemen van de moderne samenleving in het algemeen. 

7. Maar wat is linksisme? In de eerste helft van de twintigste eeuw kon het linksisme vrijwel gelijk worden gesteld aan het socialisme. Vandaag de dag is er sprake van een versplinterde beweging en is het vaag wie met recht een linksist kan worden genoemd. Als we het in dit stuk hebben over linksisten bedoelen we vooral socialisten, collectivisten, ‘politiek correcte’ types, feministen, homo- en gehandicaptenactivisten, dierenbeschermingsactivisten en wat dies meer zij. Maar niet iedereen die zich met deze bewegingen inlaat is een linksist. Wat we in ons betoog over het linksisme duidelijk willen maken is dat het hier niet zozeer gaat om een beweging of ideologie als wel om een psychologisch type, of, beter gezegd, een verzameling van aan elkaar verwante typen. Wat we bedoelen met ‘linksisme’ zal dan ook duidelijker naar voren komen als we het gaan hebben over de linksistische psychologie (zie ook paragraaf 227-230). 

8. Wat we precies onder linksisme verstaan zal desondanks lang niet zo duidelijk worden als we zouden willen, maar daar lijkt niets aan te doen. We proberen alleen maar ruwweg aan te geven welke twee psychologische neigingen in onze ogen de belangrijkste drijfveren zijn van het moderne linksisme. In geen geval pretenderen we de VOLLEDIGE waarheid te vertellen over de linksistische psychologie. Bovendien betreft ons betoog alleen het moderne linksisme. We gaan niet in op de vraag in hoeverre onze uiteenzetting van toepassing is op linksisten uit de negentiende en het begin van de twintigste eeuw. 

9. De twee psychologische neigingen die aan het moderne linksisme ten grondslag liggen, noemen we ‘minderwaardigheidsgevoelens’ en ‘oversocialisering’. Minderwaardigheidsgevoelens zijn typerend voor het moderne linksisme als geheel, terwijl oversocialisering alleen kenmerkend is voor een bepaald deel van het moderne linksisme; maar wel voor een zeer invloedrijk deel. [ Noot van de vertaler: leftism is in de gehele tekst vertaald met ‘linksisme’, en leftist met ‘linksist’. Dit om te benadrukken dat de Freedom Club kritiek levert op linkszijn als ‘-isme’, als dogma; niet op linkszijn als zodanig. De begrippen ‘linksigheid’ en ‘linksige’ zijn daarom tweede keus. mh] 

Minderwaardigheidsgevoelens 

10. Met ‘minderwaardigheidsgevoelens’ bedoelen we niet alleen gevoelens van minderwaardigheid in de strikte zin van het woord, maar ook een heel spectrum van aanverwante eigenschappen: gebrek aan zelfrespect, gevoelens van machteloosheid, depressieve neigingen, defaitisme, schuldbesef, zelfhaat, enzovoorts. We stellen dat moderne linksisten neigen tot deze gevoelens (mogelijk in meer of mindere mate onderdrukt), en dat die gevoelens bepalend zijn voor de richting waarin het moderne linksisme zich ontwikkelt. 

11. Wanneer iemand bijna alles als denigrerend beschouwt wat over hem wordt gezegd (of over groeperingen waarmee hij zich identificeert), concluderen we dat hij minderwaardigheidsgevoelens heeft, of een gebrek aan zelfrespect. Deze neiging is duidelijk aanwezig bij pleitbezorgers voor de rechten van minderheidsgroepen, ook als ze zelf geen deel uitmaken van de groepen waarvoor ze opkomen. Ze zijn overgevoelig voor de termen waarmee minderheden worden aangeduid. De termen ‘neger’, ‘oosterling’, ‘invalide’ of ‘griet’ voor een Afrikaan, een Aziaat, een gehandicapte of een vrouw, hadden oorspronkelijk helemaal geen negatieve bijbetekenis. ‘Wijf’ en ‘griet’ waren gewoon de vrouwelijke equivalenten van ‘vent’, ‘gozer’ of ‘kerel’. De negatieve connotaties zijn aan deze termen verbonden door de activisten zelf. Sommige pleitbezorgers van dierenrechten gaan zelfs zo ver dat ze het woord ‘huisdier’ afwijzen en eisen dat je ‘dierlijke medebewoner’ zegt. Linksistische antropologen wringen zich in allerlei bochten om toch vooral niets over primitieve volkeren te zeggen dat misschien wel als negatief zou kunnen worden opgevat. Ze willen ‘primitief’ vervangen door ‘zonder schrift’. Ze lijken wel paranoïde over alles wat de indruk zou kunnen wekken dat er primitieve culturen bestaan die minderwaardig zijn aan de onze. (We willen niet beweren dat primitieve culturen minderwaardig ZIJN aan de onze. We geven alleen maar aan hoe overgevoelig linksistische antropologen zijn.) 

12. De hoogste mate van gevoeligheid voor ‘politiek incorrect’ taalgebruik vind je niet bij de doorsnee zwarte gettobewoner, Aziatische immigrant, mishandelde vrouw of gehandicapte, maar bij een minderheidsgroep van activisten, van wie velen niet eens behoren tot een ‘onderdrukte’ groep, maar juist tot de bevoorrechte lagen van de samenleving. Echte bolwerken van politieke correctheid vind je onder hoogleraren met een vaste baan en een riant salaris, merendeels heteroseksuele, blanke mannen uit de middenklasse. 

13. Veel linksisten identificeren zich verregaand met de problemen van groepen die de naam hebben zwak te zijn (vrouwen), overwonnen (Amerikaanse Indianen), afstotelijk (homoseksuelen), of anderszins minderwaardig. De linksisten vinden deze groepen zélf minderwaardig. Ze zullen zichzelf nooit bekennen dat ze dergelijke gevoelens hebben, maar juist omdat ze deze groepen als minderwaardig beschouwen, identificeren ze zich met hun problemen. (We willen niet beweren dat vrouwen, indianen en anderen minderwaardig ZIJN; we maken alleen iets duidelijk over de linksistische psychologie.) 

14. Feministen zijn er enorm op gebrand om te bewijzen dat vrouwen net zo sterk en capabel zijn als mannen. Ze zijn kennelijk doodsbenauwd dat vrouwen misschien wel NIET zo sterk en capabel zijn als mannen. 

15. Linksisten hebben vaak een afkeer van alles waar kracht, goedheid of succes van afstraalt. Ze hebben een hekel aan Amerika, aan de Westerse beschaving, aan blanke mannen, aan rationaliteit. De redenen die linksisten noemen voor hun haat tegen het Westen, etc., komen duidelijk niet overeen met hun ware motieven. Ze ZEGGEN dat ze de pest hebben aan het Westen omdat het oorlogszuchtig is, imperialistisch, seksistisch, etnocentrisch enzovoorts, maar als dezelfde tekortkomingen voorkomen in socialistische landen of in primitieve culturen, praat de linksist deze goed. Hooguit geeft hij KNARSETANDEND toe dat dat ze bestaan; terwijl hij deze misstanden ENTHOUSIAST aan de kaak stelt (en ze daarbij meestal zwaar overdrijft) als ze voorkomen in de Westerse beschaving. Het is dus duidelijk dat deze gebreken voor de linksist niet de werkelijke reden vormen voor zijn afkeer van Amerika en het Westen. Die afkeer wordt veroorzaakt door de kracht en het succes van Amerika en het Westen. 

16. Termen als ‘zelfvertrouwen’, ‘onafhankelijkheid’, ‘initiatief’, ‘ondernemingszin’, ‘optimisme’ spelen nauwelijks een rol in het progressieve en linksistische vocabulair. De linksist is anti-individualistisch, pro-collectivistisch. Hij wil dat de samenleving alle problemen voor iedereen oplost, voor iedereen zorgt. Hij is niet iemand die vertrouwt op zijn eigen kunnen om zijn eigen boontjes te doppen en zijn eigen behoeften te bevredigen. De linksist moet niets hebben van wedijver, omdat hij zich diep in zijn hart een mislukkeling voelt. 

17. Uit de kunst waartoe moderne linksistische intellectuelen zich aangetrokken voelen, spreekt meestal iets van smerigheid, verslagenheid of wanhoop; de toon kan ook orgiastisch zijn: met het afwerpen van de rationele beheersing wordt de hoop opgegeven om via rationele afweging iets tot stand te kunnen brengen. Het enige wat rest, is je overgeven aan de sensaties van het moment. 

18. Hedendaagse linksistische filosofen hebben de neiging om rede, wetenschap en objectieve werkelijkheid te verwerpen. Ze houden vol dat alles cultureel bepaald is. Natuurlijk kun je grote vraagtekens zetten bij de grondslagen van wetenschappelijke kennis en bij de wijze waarop het begrip ‘objectieve werkelijkheid’ wordt gedefinieerd, als dat al mogelijk is. Maar het is duidelijk dat moderne linksistische filosofen zich niet beperken tot koel logisch denken en een systematische analyse van de grondslagen van kennis. Ze zijn emotioneel sterk betrokken bij hun aanval op waarheid en werkelijkheid. Zij vallen deze begrippen aan vanwege hun eigen psychologische behoeften. Om te beginnen dient hun aanval als uitlaatklep voor hun agressie en wordt, voorzover hun opzet slaagt, hun machtshonger erdoor bevredigd. Nog belangrijker is dat linksisten een afkeer hebben van wetenschap en rationaliteit omdat daarin bepaalde opvattingen als waar worden beschouwd (d.w.z. geslaagd, superieur) en andere als onwaar (mislukt, inferieur). De minderwaardigheidsgevoelens van de linksist zitten zo diep dat hij het niet kan verdragen als sommige zaken worden beoordeeld als geslaagd en superieur en andere als mislukt of inferieur. Dat is ook de uiteindelijke reden waarom veel linksisten het begrip geestesziekte van de hand wijzen en IQ-tests zinloos vinden. Linksisten moeten niets hebben van genetische verklaringen voor menselijke vermogens of gedragingen, omdat dergelijke verklaringen de schijn wekken dat sommige personen beter of minder zijn dan anderen. Linksisten stellen liever dat het aan de samenleving te danken of te wijten is wat iemand voor vermogens of gebreken heeft. In die opvatting is iemands ‘inferioriteit’ niet zijn eigen schuld, maar de schuld van de samenleving, omdat hij niet goed is opgevoed. 

19. De typische linksist uit zijn gevoelens van minderwaardigheid niet door op te scheppen, alleen aan zichzelf te denken,anderen te koeioneren, zichzelf aan te prijzen of over lijken te gaan. Zo iemand gelooft nog een beetje in zichzelf. Hij schiet tekort in het besef van zijn eigen macht en in zijn gevoel van eigenwaarde, maar hij weet nog wel dat hij sterk over kan komen, en zijn pogingen om sterk over te komen, leiden tot zijn onaangename gedrag (1). Maar de linksist is daarvoor al te ver heen. Zijn gevoelens van minderwaardigheid zitten er zo diep ingebakken dat hij zichzelf niet kan zien als een sterk en waardevol individu. Vandaar het collectivisme van de linksist. Hij kan zich alleen sterk voelen als lid van een grote organisatie of een massabeweging waarmee hij zich identificeert. 

20. Let op de masochistische trekjes van linksistische actievormen. Linksisten protesteren door voor voertuigen te gaan liggen, ze dagen politie en racisten doelbewust uit om hen te mishandelen, etcetera. Deze actievormen zijn misschien wel vaak effectief, maar veel linksisten gebruiken ze niet als middel om een doel te bereiken maar omdat ze DE VOORKEUR GEVEN aan masochistische actievormen. Zelfhaat is een linksistische eigenschap. 

21. Linksisten mogen dan wel beweren dat hun activisme is ingegeven door mededogen of morele principes, en inderdaad spelen morele principes een rol bij de linksist van het overgesocialiseerde type, maar mededogen en morele principes kunnen nooit de belangrijkste drijfveren zijn voor linksistisch activisme. Daarvoor is linksistisch gedrag te agressief en te zeer gericht op het verwerven van macht. Bovendien is bij het meeste linksistische gedrag niet rationeel afgewogen of het wel ten goede komt aan de mensen die de linksisten zeggen te willen helpen. Als iemand bijvoorbeeld vindt dat positieve actie goed is voor zwarten, heeft het dan zin om in agressieve en dogmatische bewoordingen positieve actie te eisen? Het is natuurlijk produktiever om een diplomatieke en verzoenende toon aan te slaan en op zijn minst verbaal en symbolisch concessies te doen aan blanken die menen dat deze programma’s discriminerend voor hen zijn. Maar linksistische activisten kiezen niet voor een dergelijke benadering, omdat die hun emotionele behoeften niet zou bevredigen. Zwarten helpen is niet hun werkelijke doel. Integendeel, rassenproblemen dienen voor hen als excuus om hun eigen agressie en gefrustreerde hang naar macht te uiten. Door zo te handelen schaden ze in feite de zwarten, omdat de agressieve houding van de activisten jegens de blanke meerderheid de rassenhaat versterkt. 

22. Als onze samenleving helemaal geen maatschappelijke problemen kende, zouden de linksisten problemen moeten UITVINDEN om zich ergens druk over te kunnen maken. 

23. We benadrukken nog eens dat het voorafgaande niet bedoeld is als een nauwgezette beschrijving van iedereen die kan worden beschouwd als een linksist. Het is slechts een ruwe schets van een algemene tendens in het linksisme. 

Oversocialisering 

24. Psychologen gebruiken de term ‘socialisering’ voor het proces waarin kinderen wordt geleerd om te denken en te handelen zoals de maatschappij dat wil. Iemand wordt goed gesocialiseerd genoemd als hij gelooft in en zich houdt aan de normen en waarden van die maatschappij, en goed functioneert binnen die maatschappij. Het lijkt onzinnig om te beweren dat veel linksisten overgesocialiseerd zijn. De linksist wordt immers beschouwd als een rebel. Toch is deze opvatting wel te verdedigen. Veel linksisten zijn niet zo rebels als ze lijken. 

25. De normen en waarden van onze samenleving eisen zo veel van ons, dat niemand volledig volgens de heersende moraal kan denken, voelen en handelen. We worden bijvoorbeeld geacht niemand te haten, maar vrijwel iedereen haat ooit wel eens iemand, of hij het zichzelf nu wil bekennen of niet. Sommige mensen zijn zozeer gesocialiseerd dat hun streven om moreel te denken, voelen en handelen als een zware last op hun schouders drukt. Om zich niet schuldig te voelen moeten ze voor zichzelf voortdurend de schijn ophouden, en morele verklaringen zien te vinden voor gevoelens en handelingen die in werkelijkheid een niet-morele oorsprong hebben. We noemen zulke mensen ‘overgesocialiseerd’ (2). 

26. Oversocialisering kan leiden tot een gebrek aan zelfrespect, een gevoel van machteloosheid, defaitisme, schuldgevoel, etcetera. Een heel belangrijke vorm van socialisering in onze maatschappij is kinderen te leren dat ze zich moeten schamen over gedrag of taalgebruik dat ingaat tegen de verwachtingen van de samenleving. Als dit te ver wordt doorgedreven, of als een bepaald kind erg vatbaar is voor zulke gevoelens, gaat hij zich uiteindelijk schamen voor ZICHZELF. Bij een overgesocialiseerd persoon worden denken en handelen bovendien meer beperkt door de maatschappelijke verwachtingen dan bij een minder gesocialiseerd persoon. De meeste mensen vertonen behoorlijk wat ‘ondeugend’ gedrag. Ze liegen, plegen kleine diefstallen, overtreden verkeersregels, lopen er op het werk de kantjes van af, ze haten iemand, ze zeggen gemene dingen, of ze gebruiken een of ander achterbaks truukje om een ander voor te zijn. De overgesocialiseerde mens doet dat soort dingen niet, en als hij ze wel doet, levert dat gevoelens van schaamte en zelfhaat op. De overgesocialiseerde mens kán niet eens zonder schuldbesef iets denken of voelen wat in strijd is met de heersende moraal; hij laat geen ‘onzuivere’ gedachten toe. En bij socialisering gaat het niet alleen om morele zaken; we worden ook gesocialiseerd om ons aan gedragsnormen te houden die niet onder het kopje ‘moraal’ thuishoren. Zo wordt de overgesocialiseerde persoon psychologisch geknecht en snelt hij zijn leven lang voort over rails die de samenleving voor hem heeft aangelegd. Veel overgesocialiseerde mensen voelen zich hierdoor geremd en machteloos, en kunnen daar ten zeerste onder gebukt gaan. Oversocialisering lijkt ons een van de ergste wreedheden die mensen elkaar kunnen aandoen. 

27. Wij stellen dat een groot en invloedrijk deel van modern links overgesocialiseerd is, en dat die oversocialisering in hoge mate de koers van het moderne linksisme bepaalt. Linksisten van het overgesocialiseerde type zijn meestal intellectuelen, of behoren tot de hogere middenklasse. Merk op dat intellectuelen op universiteiten (3) het meest gesocialiseerde segment van de samenleving vormen, en ook het meest linkse segment. 

28. De linksist van het overgesocialiseerde type probeert zich van zijn psychologische leiband te ontdoen en zijn autonomie te bekrachtigen door te rebelleren. Maar meestal is hij niet sterk genoeg om tegen de meest fundamentele waarden van de maatschappij in opstand te komen. Over het algemeen zijn de doeleinden van hedendaagse linksisten NIET in strijd met de gangbare moraal. Integendeel, links neemt een algemeen aanvaard moreel principe over, maakt het zich eigen, en beschuldigt vervolgens de samenleving van schending van dat principe. Voorbeelden: rassengelijkheid, gelijkheid der seksen, hulp aan de armen, vrede als tegengesteld aan oorlog, geweldloosheid in het algemeen, vrijheid van meningsuiting, diervriendelijkheid. Op fundamenteler niveau gaat het dan om de plicht van het individu om de samenleving ten dienste te zijn en de plicht van de samenleving om voor het individu te zorgen. Al deze waarden zijn al lange tijd diep geworteld in onze samenleving (of op zijn minst in de middelste en hogere lagen van de bevolking (4). Deze waarden worden expliciet of impliciet uitgedragen of als aanvaard verondersteld in het materiaal dat ons wordt aangereikt door de gevestigde communicatie-media en het onderwijs. Linksisten, met name die van het overgesocialiseerde type, komen meestal niet tegen deze principes in opstand maar rechtvaardigen hun vijandigheid jegens de samenleving door te stellen (niet geheel ten onrechte) dat de samenleving zich niet aan deze principes houdt. 

29. Hier volgt een voorbeeld van de wijze waarop de overgesocialiseerde linksist duidelijk blijk geeft van zijn verbondenheid met de geldende normen in onze samenleving, terwijl hij juist pretendeert ertegen in opstand te komen. Veel linksisten staan achter positieve actie: zwarten aan goede banen helpen, het onderwijs op zwarte scholen verbeteren en meer subsidie geven aan zulke scholen. De manier waarop de zwarte ‘onderklasse’ leeft, beschouwen ze als een schande voor de maatschappij. Ze willen de zwarte mens integreren in het systeem, zorgen dat hij directeur wordt, of advocaat, of wetenschapper, net als de blanken uit de hogere middenklasse. De linksisten zullen hier tegenin brengen dat dat wel het laatste is wat ze willen, van de zwarte mens een kopie van de blanke maken; integendeel, ze willen juist de Afro-Amerikaanse cultuur behouden. Maar waaruit bestaat dit streven naar behoud van de Afro-Amerikaanse cultuur? Uit nauwelijks meer dan het eten van gerechten uit de zwarte keuken, het luisteren naar zwarte muziekstijlen, het dragen van zwarte kledingstijlen en het bezoeken van zwarte kerken of moskeeën. Met andere woorden, het mag zich slechts uiten in bijkomstigheden. Gaat het echter om ESSENTIELE kwesties, dan willen de linksisten van het overgesocialiseerde type dat de zwarte mens zich aanpast aan de idealen van de blanke middenklasse. Ze willen dat hij technische vakken studeert, leidinggevende wordt of wetenschapper, dat hij zijn leven wijdt aan het beklimmen van de status-ladder, om te bewijzen dat zwarten net zo goed zijn als blanken. Ze willen dat zwarte vaders ‘verantwoordelijkheid’ dragen; ze willen dat zwarte straatbendes geweldloos worden, enzovoorts. En dat zijn precies de waarden van het industrieel-technologisch systeem. Het laat het systeem volkomen koud naar wat voor muziek iemand luistert, wat voor kleren iemand draagt of wat voor geloof iemand aanhangt, zolang hij maar naar school gaat, een goede baan heeft, carrière maakt, een ‘verantwoordelijke’ ouder is, geweldloos is en ga zo maar door. Hoezeer hij het ook zal ontkennen, in feite wil de overgesocialiseerde linksist de zwarte mens integreren in het systeem en hem de waarden van dat systeem opleggen. 

30. We willen zeker niet beweren dat linksisten, zelfs die van het overgesocialiseerde type, NOOIT in opstand komen tegen de fundamentele waarden van de samenleving. Dat doen ze soms duidelijk wel. Sommige overgesocialiseerde linksisten zijn zelfs in opstand gekomen tegen een van de voornaamste principes van de huidige samenleving, door lichamelijk geweld te gebruiken. Naar eigen zeggen is geweld voor hen een vorm van ‘bevrijding’. Met andere woorden, door geweld te gebruiken ontdoen ze zich van het psychologisch keurslijf dat hen is aangemeten. Omdat ze overgesocialiseerd zijn, is dit keurslijf voor hen knellender dan voor anderen; vandaar hun behoefte zich eruit te bevrijden. Maar gewoonlijk rechtvaardigen ze hun rebellie met een beroep op algemeen gangbare waarden. Als ze geweld gebruiken, doen ze dat onder het mom van het bestrijden van racisme of iets dergelijks. 

31. We realiseren ons dat er vele bezwaren zijn aan te voeren tegen bovenstaande ruwe schets van de linksistische psychologie. De werkelijke situatie is complex, en een enigermate volledige beschrijving zou ettelijke boekdelen vergen, als de daartoe benodigde gegevens al beschikbaar zouden zijn. We hebben slechts ruwweg aangegeven wat de twee belangrijkste tendensen zijn binnen de psychologie van het moderne linksisme. 

32. De problemen van de linksist weerspiegelen de problemen van onze samenleving als geheel. Gebrek aan zelfrespect, depressieve neigingen en defaitisme beperken zich niet tot links. Hoewel deze problemen vooral opvallen bij links, zijn ze wijdverbreid in de gehele maatschappij. Nog nooit was de socialisering zo ver doorgevoerd als in de huidige samenleving. We krijgen zelfs van deskundigen te horen hoe we moeten eten, hoe we moeten sporten, hoe we de liefde moeten bedrijven, hoe we onze kinderen moeten grootbrengen, en ga zo maar door. 

Het machtsproces 

33. Mensen hebben behoefte (waarschijnlijk biologisch bepaald) aan iets wat we ‘het machtsproces’ zullen noemen. Die behoefte aan het machtsproces hangt nauw samen met de behoefte aan macht (die algemeen erkend wordt), maar is niet helemaal hetzelfde. Het machtsproces bestaat uit vier elementen. De drie meest duidelijk te onderscheiden elementen noemen we: doel, inspanning en bereiken van het doel. (Iedereen heeft doelen nodig die alleen door inspanning te bereiken zijn, en iedereen heeft de behoefte om in ieder geval enkele van deze doelen te bereiken). Het vierde element is moeilijker te omschrijven en is misschien niet voor iedereen noodzakelijk. We noemen het autonomie en komen erop terug in de paragrafen 42-44. 

34. Neem het hypothetische geval van een man die alles kan krijgen wat hij maar wenst. Zo’n man heeft macht, maar hij zal in ernstige psychologische problemen komen. In het begin zal hij het goed naar zijn zin hebben, maar gaandeweg zal hij zich vreselijk gaan vervelen en afgestompt raken. En uiteindelijk wordt hij misschien chronisch depressief. Uit de geschiedenis blijkt dat aristocratieën zonder al te veel verplichtingen vaak decadent worden. Dat geldt niet voor aristocratieën die moeten vechten voor machtsbehoud. Maar gevestigde aristocratieën die de tijd aan zichzelf hebben en zich niet hoeven in te spannen gaan zich gewoonlijk vervelen, geven zich over aan hedonisme en raken afgestompt, ook al hebben ze macht. Hieruit blijkt dat macht alleen niet voldoende is. Een mens moet ook doelen nastreven om zo zijn macht te kunnen uitoefenen. 

35. Iedereen heeft doelen; al is het alleen maar om te voorzien in de eerste levensbehoeften: eten, drinken en het soort kleding en onderdak dat het betreffende klimaat vereist. Maar de aristocraat van het goede leven hoeft zich daar niet voor in te spannen. Vandaar zijn verveling en afgestomptheid. 

36. Het niet bereiken van belangrijke doelen leidt tot de dood als het om eerste levensbehoeften gaat, en tot frustratie als het niet bereiken van die doelen verenigbaar is met overleven. Als je er je hele leven niet in slaagt om doelen te bereiken, leidt dat tot defaitisme, gebrek aan zelfrespect of depressiviteit. 

37. Om ernstige psychologische problemen te vermijden, heeft een mens dus doelen nodig die door inspanning bereikt kunnen worden, en moet hij er in redelijke mate in slagen om zijn doelen te verwezenlijken. 

Surrogaat-activiteiten 

38. Niet iedere aristocraat met veel vrije tijd raakt echter verveeld of afgestompt. Keizer Hirohito, bijvoorbeeld, verzonk niet in decadent hedonisme, maar verdiepte zich in de biologie van de zee, en verwierf ook enig gezag op dat gebied. Als mensen zich niet hoeven in te spannen voor hun eerste levensbehoeften, stellen ze zich dikwijls kunstmatige doelen. In veel gevallen streven ze deze doelen na met dezelfde energie en emotionele betrokkenheid die ze anders in het vervullen van hun basisbehoeften hadden gestoken. Zo hadden de aristocraten van het Romeinse Rijk hun literaire pretenties; en veel Europese aristocraten besteedden enkele eeuwen geleden ontzettend veel tijd en energie aan de jacht, hoewel ze het vlees helemaal niet nodig hadden; andere aristocratieën streefden naar status door uitgebreid met hun rijkdom te pronken; en enkele aristocraten, zoals Hirohito, wijdden zich aan de wetenschap. 

39. We gebruiken de term ‘surrogaat-activiteit’ om een activiteit te omschrijven die gericht is op een kunstmatig doel dat mensen zich enkel en alleen stellen om ergens naar toe te werken, anders gezegd: enkel en alleen om de ‘voldoening’ die ze putten uit het nastreven van een doel. Voor de herkenning van surrogaat-activiteiten hanteren we de volgende vuistregel. Als iemand veel tijd en energie steekt in het bereiken van doel X, stel je de vraag: als hij het grootste deel van zijn tijd en energie moest steken in het bevredigen van zijn primaire behoeften, en als hij daartoe zijn lichamelijke en geestelijke vermogens op afwisselende en interessante wijze moest gebruiken, zou hij zich dan ernstig misdeeld voelen omdat hij doel X niet kon bereiken? Als het antwoord ‘nee’ is, dan is het streven van die persoon naar doel X een surrogaat-activiteit. Dat Hirohito zich bezighield met de biologie van de zee was duidelijk een surrogaat-activiteit: we mogen aannemen dat Hirohito, als hij zijn tijd had moeten besteden aan interessant niet-wetenschappelijk werk om in zijn primaire levensbehoeften te voorzien, het niet als een ernstig gemis had ervaren dat hij niets wist van de anatomie en de levenscycli van zeedieren. Aan de andere kant is het streven naar seks en liefde (bijvoorbeeld) geen surrogaat-activiteit, omdat de meeste mensen, zelfs al zijn ze verder tevreden met hun bestaan, zich te kort gedaan zouden voelen als hun leven voorbijging zonder dat ze ooit een relatie hadden met iemand van de andere sekse. (Maar het streven naar buitensporig veel seks, meer dan de werkelijke behoefte, kan wel een surrogaat-activiteit zijn.) 

40. In de moderne industriële samenleving kost het maar weinig moeite om in de eerste levensbehoeften te voorzien. Het volstaat om door middel van een opleiding een of andere simpele technische vaardigheid onder de knie te krijgen, vervolgens op tijd op het werk te komen en daar de zeer geringe inspanning op te brengen die nodig is om een baan te behouden. De enige vereisten zijn een bescheiden mate van intelligentie, en bovenal, gewoon GEHOORZAAMHEID. Wie daarover beschikt, wordt door de samenleving verzorgd van de wieg tot het graf. (Ja, er bestaat een onderklasse die niet verzekerd is van de eerste levensbehoeften, maar we hebben het hier over de grootste gemene deler.) Het is dan ook niet zo verwonderlijk dat je in de moderne samenleving overal surrogaat-activiteiten ziet: wetenschappelijk werk, sportprestaties, liefdadigheidswerk, kunstzinnige en literaire schepping, carrière maken, geld en goederen vergaren die al lang niets meer toevoegen aan het levensgenot, en maatschappelijk activisme gericht op zaken die geen betrekking hebben op de activist zelf, zoals bij blanke activisten die opkomen voor de rechten van niet-blanke minderheden. Dit zijn niet altijd pure surrogaat-activiteiten, omdat ze bij veel mensen deels zijn ingegeven door andere behoeftes dan de behoefte om een doel na te streven. Wetenschappelijk werk kan deels voortkomen uit een hang naar prestige; kunstzinnige schepping uit de behoefte om gevoelens te uiten; militant sociaal activisme uit agressie. Maar voor de meeste mensen die ze najagen, zijn deze activiteiten grotendeels surrogaat-activiteiten. Zo zullen de meeste wetenschappers er waarschijnlijk mee instemmen dat de ‘voldoening’ die hun werk hun schenkt belangrijker is dan het geld en het prestige dat het oplevert. 

41. Voor veel, misschien wel voor alle mensen zijn surrogaat-activiteiten minder bevredigend dan het nastreven van echte doelen (dat wil zeggen, doelen die mensen zelfs zouden willen bereiken als hun behoefte aan het machtsproces al was bevredigd). In de meeste gevallen blijkt dat mensen die surrogaat-activiteiten ontplooien nooit tevreden zijn, nooit rust kennen. De geldwolf blijft maar streven naar meer rijkdom. De wetenschapper heeft het ene probleem nog niet opgelost of hij begint al aan het volgende. De langeafstandloper dwingt zichzelf om steeds maar verder en verder te rennen. Veel mensen die zich bezighouden met surrogaat-activiteiten zullen zeggen dat ze daarin veel meer voldoening vinden dan in de ‘banale’ bevrediging van hun biologische behoeften, maar dat komt alleen maar omdat er in onze samenleving nauwelijks nog enige inspanning vereist is voor de bevrediging van biologische behoeften. En wat nog belangrijker is: in onze samenleving bevredigen mensen hun primaire behoeften niet AUTONOOM, maar door te functioneren als onderdeel van een immens maatschappelijk apparaat. Daarentegen hebben mensen over het algemeen wel een grote mate van autonomie bij het ontplooien van hun surrogaat-activiteiten. 

Autonomie 

42. Autonomie hoeft niet voor ieder individu een noodzakelijk onderdeel van het machtsproces te zijn. Maar de meeste mensen hebben in meer of mindere mate behoefte aan autonomie bij het nastreven van hun doelen. Ze willen zelf het initiatief nemen, en ook het verdere verloop ervan zelf bepalen. Toch betekent dat voor de meeste mensen niet dat zij als enige de verantwoordelijkheid willen dragen voor het initiatief en het verdere verloop. Het is meestal afdoende als ze deel uitmaken van een KLEINE groep. Dus als zes mensen met elkaar een doel afspreken en er gezamenlijk in slagen om dat doel te bereiken, is aan hun behoefte aan het machtsproces voldaan. Maar als ze nauwomschreven bevelen krijgen van hogerhand, die geen ruimte bieden voor autonome besluitvorming en eigen initiatief, zal hun behoefte aan het machtsproces niet worden bevredigd. Hetzelfde geldt wanneer besluiten collectief worden genomen, als de groep die de gezamenlijke beslissing neemt zo groot is dat afzonderlijke individuen geen rol van betekenis meer spelen (5). 

43. Het is waar dat sommige individuen weinig behoefte lijken te hebben aan autonomie. Ofwel hun machtshonger is niet groot, ofwel ze stillen die door zich te identificeren met een of andere machtige organisatie waartoe ze behoren. En dan zijn er nog de onnadenkende, animale types, die tevreden lijken met een puur fysieke machtsbeleving (de goede frontsoldaat, die zijn gevoel van macht ontleent aan de aangeleerde gevechtstechnieken die hij met plezier toepast in blinde gehoorzaamheid aan zijn meerderen). 

44. Maar voor de meeste mensen is het machtsproces – een doel hebben, een AUTONOME inspanning leveren en dat doel bereiken – dé manier om eigenwaarde, zelfvertrouwen en machtsgevoel te verwerven. Als iemand onvoldoende gelegenheid heeft gehad om het hele machtsproces door te maken, zijn de gevolgen (afhankelijk van het individu en de manier waarop het machtsproces is verstoord): verveling, afstomping, gebrek aan zelfrespect, minderwaardigheidsgevoelens, defaitisme, depressiviteit, angst, schuldgevoel, frustratie, agressie, mishandeling van partner of kinderen, onverzadigbaar hedonisme, abnormaal seksueel gedrag, slaapproblemen, eetstoornissen, enzovoorts (6). 

Oorzaken vanmaatschappelijke problemen 

45. Alle bovengenoemde symptomen kunnen in elke samenleving voorkomen, maar in de hedendaagse industriële samenleving komen ze op zeer grote schaal voor. We zijn niet de eersten die opmerken dat de wereld vandaag de dag de waanzin nabij lijkt. Dat is niet normaal voor menselijke samenlevingen. Er is reden genoeg om aan te nemen dat de primitieve mens minder last had van stress en frustratie, en tevredener was met zijn manier van leven dan de hedendaagse mens. Het was zeker niet allemaal rozegeur en maneschijn in primitieve samenlevingen. Mishandeling van vrouwen en kinderen was heel gewoon bij Australische aboriginals, transseksualiteit kwam vrij veel voor bij sommige Amerikaanse Indianenstammen. Maar OVER HET GEHEEL GENOMEN lijkt het erop dat de verschillende soorten problemen die we in de vorige paragraaf hebben opgesomd bij primitieve volkeren veel minder voorkwamen dan in de moderne samenleving. 

46. De sociale en psychische problemen van de moderne samenleving wijten we aan het volgende: deze samenleving dwingt mensen om te leven onder omstandigheden die radicaal verschillen van die waaronder de mensheid zich ontwikkelde, en om zich zodanig te gedragen dat dat ingaat tegen de gedragspatronen waaraan de mens van oudsher gewend was. Zoals we hierboven al stelden, heeft de mens onvoldoende gelegenheid om het machtsproces daadwerkelijk door te maken. Dat is in onze ogen de belangrijkste van de abnormale omstandigheden waaraan de moderne samenleving mensen onderwerpt. Maar het is niet de enige. Voordat we ons richten op verstoring van het machtsproces als oorzaak van maatschappelijke problemen, zullen we eerst enkele andere oorzaken bespreken. 

47. Onder de abnormale omstandigheden die zich in de moderne industriële samenleving voordoen, vallen onder andere: de extreem hoge bevolkingsdichtheid, de scheiding tussen mens en natuur, de enorme snelheid waarmee maatschappelijke veranderingen zich voltrekken en het ineenstorten van natuurlijke, kleinschalige gemeenschappen zoals het grootfamilieverband, het dorp of de stam. 

48. Het is algemeen bekend dat stress en agressie toenemen als mensen dichter op elkaar leven. De huidige bevolkingsdichtheid en de scheiding tussen mens en natuur zijn gevolgen van de technologische vooruitgang. In alle pre-industriële samenlevingen leefden mensen voornamelijk op het platteland. De Industriële Revolutie veroorzaakte een enorme groei van de steden en van het percentage van de totale bevolking dat er leeft, terwijl de moderne landbouwtechnologie ervoor heeft gezorgd dat de aarde veel meer mensen kan voeden dan ooit tevoren. (Daar komt nog bij dat technologie de gevolgen van een hoge bevolkingsdichtheid verergert, omdat mensen daardoor steeds meer mogelijkheden krijgen om overlast te veroorzaken. Bijvoorbeeld een scala aan luidruchtige apparaten: elektrische grasmaaiers, radio’s, motoren, enzovoorts. Als het gebruik van deze voorwerpen niet aan regels is gebonden, werkt de herrie op de zenuwen van mensen die van rust en stilte houden. Wordt het gebruik wel beperkt, dan zijn de gebruikers ervan gefrustreerd… Als deze apparaten nooit waren uitgevonden, zouden ze ook geen conflicten en frustraties hebben veroorzaakt.) 

49. Voor primitieve samenlevingen vormde de natuur (die gewoonlijk slechts langzaam verandert) een stabiele context die zekerheid bood. In de moderne wereld overheerst de maatschappij eerder de natuur dan omgekeerd, en de moderne samenleving verandert als gevolg van technologische ontwikkelingen zeer snel. Het ontbreekt ons dan ook aan een stabiele context. 

50. De conservatieven zijn dwazen: ze beklagen zich over het verval van traditionele waarden, maar tegelijkertijd juichen ze de technologische vooruitgang en economische groei toe. Blijkbaar dringt het niet tot hen door dat je geen snelle, drastische wijzigingen in de technologie en economie van een samenleving kunt aanbrengen zonder dat alle andere aspecten van de samenleving ook snel veranderen; en dat leidt onvermijdelijk tot het verval van traditionele waarden. 

51. Het verval van traditionele waarden leidt tot op zekere hoogte tot het verdwijnen van de banden die traditionele, kleinschalige maatschappelijke groepen bij elkaar houden. Deze groepen vallen ook uiteen doordat de huidige omstandigheden individuen dwingen of in de verleiding brengen om naar andere plaatsen te verhuizen, en zich zo los te maken uit hun gemeenschappen. Los van dat alles geldt dat een technologische samenleving familiebanden en plaatselijke gemeenschappen zwakker MOET maken om goed te kunnen functioneren. In de moderne samenleving is een individu in de eerste plaats trouw aan het systeem en pas in de tweede plaats aan een kleinschalige gemeenschap. Als de onderlinge loyaliteit van kleinschalige groepen sterker was dan de loyaliteit aan het systeem, zouden die gemeenschappen hun eigenbelang nastreven ten koste van het systeem. 

52. Stel je voor dat een overheidsfunctionaris of een directeur van een onderneming een neef, vriend of geloofsgenoot aan een baan helpt, in plaats van de meest geschikte kandidaat aan te nemen. Met een dergelijke vriendendienst plaats hij zijn persoonlijke loyaliteit boven zijn loyaliteit aan het systeem, en dat is ‘nepotisme’ of ‘discriminatie’, twee ernstige vergrijpen in de moderne samenleving. Samenlevingen met industriële aspiraties die er niet voldoende in geslaagd zijn om de persoonlijk of plaatselijk verschuldigde loyaliteit ondergeschikt te maken aan de loyaliteit aan het systeem, zijn meestal erg inefficiënt. (Kijk maar naar Latijns-Amerika.) In een ontwikkelde industriële samenleving is dan ook alleen ruimte voor kleinschalige gemeenschappen als ze zijn ontkracht, getemd, en verworden tot radertjes in het systeem (7). 

53. Een groeiende bevolkingsdichtheid, snelle veranderingen en de afbraak van gemeenschappen zijn algemeen erkende oorzaken van maatschappelijke problemen, maar we denken niet dat ze een afdoende verklaring vormen voor de omvang die de problemen vandaag de dag hebben aangenomen. 

54. Enkele pre-industriële steden waren erg groot en dichtbevolkt, maar hun inwoners leken niet zo erg onder psychologische problemen gebukt te gaan als de moderne mens. Er zijn in Amerika nog steeds dunbevolkte landelijke gebieden te vinden, en daar treffen we dezelfde problemen aan als in stedelijke gebieden, al zijn ze meestal wel minder acuut. Bevolkingsdichtheid is dus kennelijk niet de bepalende factor. 

55. Gedurende de negentiende eeuw leidde de Amerikaanse pioniersgeest en de trek naar het Westen, waarschijnlijk niet minder dan nu, tot het uiteenvallen van familieverbanden en kleinschalige gemeenschappen. Veel kerngezinnen leefden zelfs vrijwillig zo afgelegen, mijlenver van hun buren, dat ze tot geen enkele gemeenschap behoorden. Toch leken ze daar geen moeite mee te hebben. 

56. Daarnaast veranderde de Amerikaanse samenleving in die tijd erg snel en ingrijpend. Een man die geboren en getogen was in een blokhut, zich niets hoefde aan te trekken van wet en gezag, en grotendeels leefde van de jacht, had op latere leeftijd misschien een vaste baan in een ordelijke gemeenschap met streng toezicht op naleving van de wet. Dat waren ingrijpender veranderingen dan wat iemand vandaag de dag in zijn leven meemaakt, en toch schijnt dat toen niet tot psychologische problemen te hebben geleid. Sterker nog, in de negentiende eeuw blaakte de Amerikaanse samenleving van optimisme en zelfvertrouwen, wat van de huidige samenleving niet gezegd kan worden (8). 

57. Het verschil is volgens ons dat de moderne mens het gevoel heeft (grotendeels terecht) dat veranderingen hem worden OPGEDRONGEN, terwijl de negentiende-eeuwse pionier het gevoel had (ook grotendeels terecht) dat hij de veranderingen zelf teweegbracht, uit vrije wil. Een pionier vestigde zich op een stuk land naar eigen keuze, en maakte er eigenhandig een boerenbedrijf van. In die tijd had een hele provincie soms maar een paar honderd inwoners. Een provincie vormde een veel geïsoleerder en autonomer geheel dan tegenwoordig. De pionierende boer nam dus als lid van een betrekkelijk kleine groep deel aan de opbouw van een nieuwe, ordelijke gemeenschap. Het is de vraag of de vestiging van een dergelijke gemeenschap wel een verbetering was, maar in ieder geval bevredigde het de behoefte aan het machtsproces van de pionier. 

58. We kunnen nog andere voorbeelden noemen van samenlevingen waarin zich snelle veranderingen hebben voltrokken en/of waarin geen nauwe gemeenschapsbanden bestonden, zonder dat dat leidde tot de massale gedragsstoornissen die de huidige industriële samenleving vertoont. Wij menen dat de sociale en psychische problemen in de moderne samenleving vooral veroorzaakt worden door het feit dat mensen onvoldoende de gelegenheid hebben om het machtsproces op een normale manier te beleven. We zeggen niet dat de huidige samenleving de enige is waarin het machtsproces is verstoord. Waarschijnlijk hebben de meeste, zo niet alle ontwikkelde samenlevingen in meer of mindere mate belemmeringen opgeworpen voor het machtsproces. Maar in de moderne industriële samenleving is het probleem wel heel acuut geworden. Het linksisme is er, in ieder geval in zijn meest recente (midden-tot-laat-twintigste-eeuwse) vorm, ten dele een symptoom van dat er iets goed mis is met het machtsproces. 

Ontwrichting van het machtsproces in de moderne samenleving 

59. We delen de menselijke driften in drie groepen in: (1) de driften die bevredigd kunnen worden met minimale inspanning; (2) de driften die wel bevredigd kunnen worden, maar alleen met veel moeite; (3) driften die niet adequaat bevredigd kunnen worden, hoeveel moeite men er ook voor doet. Het machtsproces is het proces van bevrediging van de driften uit de tweede groep. Hoe meer driften er in de derde groep voorkomen, hoe groter de frustratie, woede, en uiteindelijk defaitisme, depressiviteit, etcetera. 

60. In de moderne industriële samenleving worden de natuurlijke menselijke driften meestal naar de eerste en derde categorie gedrongen, terwijl de tweede groep in toenemende mate bestaat uit kunstmatig opgewekte driften. 

61. In primitieve samenlevingen vallen de eerste levensbehoeften in het algemeen in groep 2: ze kunnen wordenbevredigd, maar dat kost wel veel moeite. Maar de moderne samenleving stelt zich min of meer garant voor ieders eerste levensbehoeften (9) en eist daar slechts een minimale inspanning voor terug, zodat de primaire behoeften in groep 1 belanden. (Misschien vindt niet iedereen dat de inspanning die je moet leveren om een baan te behouden ‘minimaal’ is; maar bij banen van lager en middelbaar niveau is gehoorzamen gewoonlijk de enige inspanning die gevraagd wordt. Je gaat zitten of staan waar ze zeggen dat je moet gaan zitten of staan, en je doet wat je moet doen op de manier waarop ze zeggen dat je het moet doen. Het komt maar zelden voor dat je je moet laten gelden, en in ieder geval is er nauwelijks sprake van autonomie in je werk, zodat je behoefte aan het machtsproces niet echt bevredigd wordt.) 

62. Sociale behoeften, zoals seks, liefde en status, vallen ook in de moderne samenleving meestal in groep 2, afhankelijk van de situatie van het individu (10). Tenzij mensen een buitengewoon sterke hang naar aanzien hebben, is de inspanning die ze zich moeten getroosten om de sociale behoeften te bevredigen niet groot genoeg om in afdoende mate aan de behoefte aan het machtsproces te voldoen. 

63. Er zijn dus bepaalde kunstmatige behoeften geschapen die in groep 2 vallen, en daardoor voorzien in de behoefte aan het machtsproces. Door middel van reclame- en marketingtechnieken wordt bij mensen de behoefte gekweekt aan zaken waar hun grootouders nooit naar verlangd of zelfs maar van gedroomd hebben. Je moet er heel wat voor doen om zo veel geld te verdienen dat je deze behoeften kunt bevredigen, ze vallen dan ook in categorie 2. (Zie echter paragraaf 80-82). De moderne mens moet zijn behoefte aan het machtsproces vooral bevredigen door het najagen van de kunstmatige behoeften die door reclame en marketing zijn gecreëerd (11), en door surrogaat-activiteiten. 

64. Het ziet ernaar uit dat veel mensen, misschien wel de meeste, niet genoeg hebben aan deze kunstmatige vormen van het machtsproces. Een regelmatig terugkerend thema in de geschriften van maatschappij-critici uit de tweede helft van de twintigste eeuw is het gevoel van doelloosheid dat veel mensen in de moderne samenleving kwelt. (Voor deze doelloosheid worden ook vaak andere termen gebruikt, zoals ‘anomie’ en ‘leegheid van het bestaan’.) Het lijkt ons dat de term ‘identiteitscrisis’ in feite staat voor ‘op zoek zijn naar zingeving’, vaak naar een mogelijkheid om zich te wijden aan een passende surrogaat-activiteit. Misschien is het existentialisme wel voor een groot deel een reactie op de doelloosheid van het moderne leven (12). Zeer wijdverbreid in de moderne samenleving is het zoeken naar ‘voldoening’. We denken echter dat voor de meerderheid der mensen een activiteit waarbij voldoening het voornaamste doel is (dat wil zeggen, een surrogaat-activiteit) niet daadwerkelijk voldoening biedt. Met andere woorden, zo’n activiteit voorziet niet geheel in de behoefte aan het machtsproces. (Zie paragraaf 41.) Die behoefte kan alleen volledig worden bevredigd door activiteiten met een extern doel, zoals eerste levensbehoeften, seks, liefde, status, wraak, enzovoort. 

65. Bovendien, als doelen worden nagestreefd door het verdienen van geld, het beklimmen van de status-ladder of het anderszins functioneren als onderdeel van het systeem, zijn de meeste mensen niet in de gelegenheid om hun doelen AUTONOOM na te streven. De meeste mensen die werken doen dat voor een ander. In paragraaf 61 wezen we er al op dat ze hun dagen slijten met doen wat ze wordt opgedragen op de manier waarop het ze wordt opgedragen. Zelfs de meeste mensen met een eigen zaak hebben maar een beperkte autonomie. Kleine ondernemers klagen altijd dat ze aan handen en voeten gebonden zijn door het woud van regels dat de overheid heeft ingesteld. Sommige van deze regels zijn ongetwijfeld overbodig, maar de meeste overheidsregels zijn essentiele en onmisbare onderdelen van onze buitengewoon ingewikkelde maatschappij. Een groot deel van de kleine bedrijven opereert tegenwoordig op basis van licenties. Een paar jaar geleden schreef de Wall Street Journal dat veel licentieverlenende ondernemingen eisen dat licentie-aanvragers een persoonlijkheidstest doen die erop gericht is om creatieve en initiatiefrijke mensen UIT TE SLUITEN, omdat zulke mensen niet meegaand genoeg zijn om zich braaf aan het licentiesysteem te houden. Daardoor kunnen veel mensen die juist een grote behoefte aan autonomie hebben geen kleine ondernemer worden. 

66. Vandaag de dag wordt het leven van mensen meer bepaald door wat het systeem VOOR hen doet of hen AANdoet, dan door wat ze voor zichzelf doen. En als ze iets voor zichzelf doen, maken ze daarbij steeds vaker gebruik van de kanalen die door het systeem zijn gecreëerd. De geboden kansen zijn meestal de kansen die het systeem biedt, kansen die moeten worden benut overeenkomstig de geldende regels (13), en die alleen kans van slagen hebben bij gebruik van door deskundigen voorgeschreven technieken. 

67. En zo wordt het machtsproces in onze samenleving verstoord door een gebrek aan echte doelen, en een gebrek aan autonomie bij het nastreven van doelen. Maar wat ook verstorend werkt zijn de menselijke driften uit groep 3: de driften die je niet kunt bevredigen, hoeveel moeite je ook doet. Een van deze driften is de behoefte aan zekerheid. Ons leven is afhankelijk van beslissingen die andere mensen nemen; we hebben geen invloed op deze beslissingen en gewoonlijk kennen we de mensen die ze nemen niet eens. (‘We leven in een wereld waarin betrekkelijk weinig mensen – misschien 500 tot 1000 – de belangrijke beslissingen nemen’ – Philip B. Heymann van Harvard Law School, geciteerd door Anthony Lewis, New York Times, 21 april 1995.) Ons voortbestaan is afhankelijk van de vraag of de veiligheidsnormen in een kerncentrale afdoende worden nageleefd; hoeveel bestrijdingsmiddel er in ons voedsel mag zitten, of hoeveel vervuiling in de lucht; hoe bekwaam (of incompetent) onze dokter is; of we een baan krijgen of kwijtraken hangt af van beslissingen die worden genomen door economen in overheidsdienst of de directies van ondernemingen; en ga zo maar door. De meeste individuen kunnen zich maar in zeer beperkte mate beschermen tegen deze gevaren. Het streven naar zekerheid wordt daardoor gedwarsboomd, met als gevolg een gevoel van machteloosheid. 

68. Men zou daar tegen kunnen inbrengen dat de primitieve mens fysiek gezien minder zekerheid heeft dan de moderne mens, zoals blijkt uit zijn lagere levensverwachting; en dat de moderne mens dus lijdt aan een lagere en niet aan een hogere mate van onzekerheid dan voor mensen normaal is. Maar een innerlijke zekerheid heeft niet zoveel te maken met verzekerd zijn van lijfsbehoud. Ons GEVOEL van zekerheid komt niet zozeer voort uit objectieve factoren als wel uit een bepaald vertrouwen dat we in staat zijn om voor onszelf te zorgen. Als de primitieve mens wordt bedreigd door een roofdier kan hij vechten voor zijn leven; dreigt hij te verhongeren, dan kan hij in andere streken op zoek gaan naar voedsel. Het is niet zeker of hij in zijn pogingen slaagt, maar hij is in geen geval weerloos overgeleverd aan de gevaren die hem bedreigen. Het moderne individu staat daarentegen machteloos tegenover veel zaken die hem bedreigen: ongelukken met kernenergie, kankerverwekkende stoffen in voedsel, milieuvervuiling, oorlog, hogere belastingen, schending van zijn privacy door grote organisaties, maatschappelijke of economische verschijnselen op landelijk niveau die zijn manier van leven kunnen ontwrichten. 

69. Het is waar dat de primitieve mens machteloos staat tegenover een aantal gevaren die hem bedreigen; ziekte, bijvoorbeeld. Maar hij kan het risico van ziekte gelaten aanvaarden. Het hoort bij het leven, het is niemands schuld, behalve wanneer er een denkbeeldige, onpersoonlijke kwade geest in het spel is. Maar de gevaren die het moderne individu bedreigen zijn DOOR DE MENS GECREËERD. Ze hebben niets met toeval van doen, maar zijn hem OPGEDRONGEN door andere personen, op wiens beslissingen hij, als individu, geen invloed heeft. Als gevolg daarvan voelt hij zich gefrustreerd, vernederd en kwaad. 

70. De primitieve mens heeft zijn lot dus grotendeels in eigen hand (als individu of als lid van een KLEINE groep), terwijl het lot van de moderne mens in handen is van personen of organisaties die te ver van hem af staan of te groot zijn om er persoonlijk invloed op te kunnen uitoefenen. Het streven naar zekerheid van de moderne mens valt daarom gewoonlijk in groep 1 en 3; op sommige gebieden (voedsel, onderdak, etcetera) hoeft hij zich nauwelijks in te spannen voor zijn zekerheid, terwijl hij op andere gebieden ONMOGELIJK zekerheid kan vinden. (Deze verregaande versimpeling van de werkelijke situatie geeft grofweg en in algemene termen aan hoezeer de toestand van de moderne mens verschilt van die van de primitieve mens.) 

71. Mensen hebben veel driften of impulsen van voorbijgaande aard die in het moderne bestaan noodzakelijkerwijs gefrustreerd worden, en daarom in groep 3 vallen. Iemand kan boos worden, maar vechten is niet toegestaan in de moderne samenleving. In veel gevallen gaat zelfs verbale agressie al te ver. Als je ergens heen gaat kun je erge haast hebben of juist in de stemming zijn om langzaam te reizen, maar meestal is er geen andere mogelijkheid dan met de verkeersstroom mee te gaan en je aan de verkeersregels te houden. Je zou je werk misschien anders willen aanpakken, maar gewoonlijk moet je je houden aan de regels van je werkgever. Ook op allerlei andere manieren is de moderne mens gebonden aan een netwerk van (geschreven of ongeschreven) regels en voorschriften, die veel van zijn impulsen frustreren en zo met het machtsproces botsen. De meeste van deze voorschriften kunnen niet worden afgeschaft, omdat ze noodzakelijk zijn voor het goed functioneren van de industriële samenleving. 

72. De moderne samenleving is in bepaalde opzichten extreem tolerant. Als het gaat om zaken die irrelevant zijn voor het functioneren van het systeem, dan kunnen we normaal gesproken doen wat we willen. We mogen om het even welk geloof aanhangen (zolang het ons niet aanmoedigt tot gedrag dat het systeem in gevaar brengt). We mogen naar bed gaan met wie we maar willen (zolang we maar ‘veilig vrijen’). We mogen alles doen wat we willen zolang het maar ONBELANGRIJK is. Maar met betrekking tot alle BELANGRIJKE zaken onderwerpt het systeem ons gedrag in toenemende mate aan regels. 

73. Gedrag wordt niet alleen gestuurd door expliciete voorschriften en niet alleen door de overheid. Er is vaak sprake van indirecte dwang of van psychologische druk of manipulatie, uitgeoefend door andere organisaties dan de overheid of door het systeem als geheel. De meeste grote organisaties gebruiken een of andere vorm van propaganda (14) om de opvattingen en het gedrag van het publiek te manipuleren. Propaganda blijft niet beperkt tot reclamespots en advertenties, en soms zijn de mensen die propaganda maken zich daar niet eens bewust van. Met de inhoud van amusementsprogramma’s kan bijvoorbeeld heel goed propaganda worden bedreven. Een voorbeeld van indirecte dwang: er bestaat geen wet die bepaalt dat we iedere dag naar ons werk moeten gaan en moeten doen wat onze werkgever zegt. Juridisch gezien is er niets dat ons belet om in de wildernis te gaan leven als primitieve mensen, of om een eigen bedrijf te beginnen. Maar in de praktijk is er nog maar weinig ongerepte natuur over, en biedt de economie slechts ruimte aan een beperkt aantal kleine ondernemers. Vandaar dat de meesten van ons alleen kunnen overleven als werknemer van een ander. 

74. De obsessie van de moderne mens om oud te worden en tot op hoge leeftijd fit en seksueel aantrekkelijk te blijven is volgens ons een symptoom van een gebrek aan voldoening, dat zijn oorzaak heeft in een verstoord machtsproces. De midlife crisis is ook zo’n symptoom. Hetzelfde geldt voor de geringe belangstelling voor het ouderschap. Dat mensen kinderloos blijven is in de moderne samenleving vrij normaal, maar komt in primitieve samenlevingen nauwelijks voor. 

75. In primitieve samenlevingen bestaat het leven uit een opeenvolging van fasen. Als de behoeften en doelen van de ene fase zijn vervuld, gaat men zonder tegenzin over naar de volgende fase. Een jongeman ondergaat het machtsproces door jager te worden, waarbij hij jagen niet ziet als sport of als iets wat ‘voldoening’ schenkt, maar als middel om aan vlees te komen dat nodig is als voedsel. (Bij jonge vrouwen is het proces ingewikkelder, met meer nadruk op sociale macht; we gaan daar nu niet nader op in.) Wanneer deze fase met succes is doorlopen, heeft de jongeman er niets op tegen om zich te gaan wijden aan de verantwoordelijkheden van het gezinsleven en de opvoeding. (Veel moderne mensen daarentegen stellen het krijgen van kinderen voor onbepaalde tijd uit, omdat ze het te druk hebben met het zoeken naar een vorm van ‘voldoening’. Wij denken dat ze pas echt voldoening vinden als ze afdoende ervaring hebben opgedaan met het machtsproces – met echte doelen in plaats van de kunstmatige doelen van surrogaat-activiteiten.) Als de primitieve mens zijn kinderen heeft grootgebracht, en het machtsproces heeft doorlopen door in hun eerste levensbehoeften te voorzien, voelt hij wederom dat zijn taak erop zit, en kan hij zich verzoenen met de ouderdom (als hij zolang blijft leven) en de dood. Veel moderne mensen weten zich daarentegen geen raad met het vooruitzicht van de dood; dat blijkt wel uit de moeite die ze doen om fit en gezond te blijven en er goed uit te blijven zien. Naar onze mening komt dat door een gebrek aan voldoening, voortkomend uit het feit dat ze nooit hun lichaamskracht hebben gebruikt, dat ze nooit het machtsproces hebben doorgemaakt door middel van echte lichamelijke inspanning. Niet de primitieve mens, die zijn lichaam dagelijks gebruikt heeft voor praktische doeleinden, is bang voor de aftakeling van het ouder worden, maar de moderne mens, die nooit enig praktisch nut van zijn lichaam heeft gehad dat verder ging dan van zijn auto naar zijn huis lopen. De mens wiens behoefte aan het machtsproces tijdens zijn leven is bevredigd, is het best voorbereid op het einde van dat leven. 

76. Het in dit hoofdstuk gevolgde betoog zou bij bepaalde mensen devolgende reactie kunnen oproepen: ‘De samenleving moet een manier vindenom mensen de kans te geven om het machtsproces door te maken.’ Wat zulkemensen niet beseffen, is dat zo’n kans juist teniet gedaan wordt als desamenleving deze aan hen geeft. Ze moeten juist hun eigen kansen vindenof scheppen. Zolang het systeem deze kansen aan hen GEEFT, lopen ze nogsteeds aan de leiband. Om autonomie te verwerven, moeten ze zich ontdoenvan deze leiband. 

Hoe sommige mensen zich aanpassen

77. Niet iedereen in de industrieel-technologische samenleving lijdt onder psychische problemen. Sommige mensen verklaren zelfs dat ze best tevreden zijn met de huidige samenleving. We gaan hier in op enkele redenen waarom mensen zo heel verschillend reageren op de moderne samenleving.

78. In de eerste plaats is het streven naar macht waarschijnlijk niet bij iedereen even sterk. Individuen met weinig behoefte aan macht hebben betrekkelijk weinig behoefte om het machtsproces door te maken, of in ieder geval betrekkelijk weinig behoefte aan autonomie tijdens het machtsproces. Dit zijn de meegaande types, die gelukkig zouden zijn geweest als plantage-zwartje in het Oude Zuiden. (We willen niet afgeven op ‘plantage-zwartjes’ in het Oude Zuiden. Het pleit voor de meeste slaven dat ze NIET tevreden waren met hun lijfeigenschap. Maar we minachten mensen die WEL tevreden zijn in slavernij.)

79. Mensen kunnen soms uitzonderlijke hartstochten hebben en door het najagen daarvan hun behoefte aan het machtsproces bevredigen. Mensen met een ongewoon sterke hang naar maatschappelijke status kunnen bijvoorbeeld hun hele leven bezig zijn met het beklimmen van de status-ladder, zonder zich bij dat spel ooit te vervelen.

80. Mensen verschillen in hun vatbaarheid voor reclame- en marketingtechnieken. Sommige mensen zijn daar zo gevoelig voor dat ze er zelfs bij een hoog inkomen niet in slagen om bevrediging te vinden voor hun steeds aanwezige verlangens naar de glimmende nieuwe speeltjes die de marketing-industrie hen voorhoudt. Ze zitten altijd krap bij kas, ook al hebben ze een ruim inkomen, en hun verlangens worden gefrustreerd.

81. Sommige mensen zijn nauwelijks gevoelig voor reclame- en marketing-technieken. Die mensen zijn niet geïnteresseerd in geld. De verwerving van materiële zaken bevredigt hun behoefte aan het machtsproces niet.

82. Mensen die tot op zekere hoogte vatbaar zijn voor reclame- en marketing-technieken, kunnen genoeg geld verdienen om hun verlangen naar goederen en diensten te bevredigen, maar daar moeten ze dan wel veel moeite voor doen (overwerken, een tweede baan, promotie maken, etcetera.) Zo bevredigt de verwerving van materiële zaken hun behoefte aan het machtsproces. Maar dat wil nog niet zeggen dat hun behoefte volledig bevredigd wordt. Misschien hebben ze onvoldoende autonomie in het machtsproces (wanneer hun werk bestaat uit het opvolgen van bevelen) en sommige van hun driften kunnen gefrustreerd worden (bv. zekerheid, agressie). (We stellen het in de paragrafen 80-82 veel te simpel voor door ervan uit te gaan dat het verlangen naar materiële zaken volledig op conto van de reclame- en marketingwereld kan worden geschreven. Zo simpel is het natuurlijk niet.)

83. Sommige mensen bevredigen gedeeltelijk hun behoefte aan macht door zich te identificeren met een machtige organisatie of massa-beweging. Een individu zonder doelen of macht sluit zich aan bij een beweging of een organisatie, neemt daarvan de doelstellingen over, en werkt vervolgens mee aan het bereiken ervan. Worden een aantal van die doelen bereikt, dan voelt het individu zich (door zijn identificatie met de beweging of organisatie) alsof hij het machtsproces heeft doorgemaakt, ook al hebben zijn persoonlijke inspanningen geen rol van betekenis gespeeld in het bereiken van die doelen. Van dit verschijnsel werd handig gebruik gemaakt door de fascisten, nazi’s en communisten. Onze samenleving gebruikt het ook, zij het iets subtieler. Voorbeeld: Manuel Noriega was de VS een doorn in het oog (doel: straf Noriega). De VS vielen Panama binnen (inspanning) en straften Noriega (doel bereikt). De VS maakten het machtsproces door, en omdat veel Amerikanen zich met de VS identificeerden, beleefden die het machtsproces als het ware mee. Vandaar de brede publieke steun voor de inval in Panama; het gaf mensen een gevoel van macht (15). Hetzelfde verschijnsel treffen we aan in legers, ondernemingen, politieke partijen, humanitaire organisaties, religieuze of ideologische bewegingen. Vooral linksistische bewegingen trekken vaak mensen aan die zoeken naar bevrediging van hun behoefte aan macht. Maar voor de meeste mensen is identificatie met een grote organisatie of een massabeweging niet voldoende om de behoefte aan macht volledig te bevredigen.

84. Een andere manier waarop mensen hun behoefte aan het machtsproces bevredigen, is via surrogaat-activiteiten. Zoals we hebben uitgelegd in paragraaf 38-40, is een surrogaat-activiteit gericht op een kunstmatig doel, dat het individu nastreeft vanwege de ‘voldoening’ die hij put uit het nastreven zelf, en niet omdat het voor hem noodzakelijk is dat doel te bereiken. Er is bijvoorbeeld geen praktische reden om enorme spierbundels te kweken, een balletje in een gat te slaan of een serie postzegels compleet te krijgen. Toch storten veel mensen in onze samenleving zich met overgave op body-building, golf of postzegels verzamelen. Sommige mensen zijn meer ‘van buitenaf geleid’ dan anderen, en zijn daarom eerder geneigd waarde te hechten aan een surrogaat-activiteit, simpelweg omdat de mensen om hen heen of de samenleving die activiteit belangrijk vinden. Daarom kunnen mensen zo bloedserieus zijn als het gaat om in wezen triviale activiteiten als sport, bridge, schaken, of paranormale prietpraat, terwijl anderen, met een nuchterder kijk op dit soort zaken, er nooit meer in zien dan surrogaat-activiteiten, en er daarom niet genoeg belang aan hechten om hun behoefte aan het machtsproces op die manier te kunnen bevredigen. Rest alleen nog om erop te wijzen dat de manier waarop iemand z’n brood verdient in veel gevallen ook een surrogaat-activiteit is. Geen PURE surrogaat-activiteit, omdat de activiteit deels wordt ondernomen om in de eerste levensbehoeften te kunnen voorzien en (voor sommige mensen) om de maatschappelijke status en de luxe-artikelen te kunnen verwerven die de reclame hen opdringt. Maar veel mensen steken veel meer energie in hun werk dan noodzakelijk is om het geld en de status te verkrijgen waar ze behoefte aan hebben, en deze extra inspanning valt onder de surrogaat-activiteiten. Die extra inspanning vormt samen met de emotionele investering die eraan gekoppeld is een van de krachtigste invloeden die zorgen voor de voortdurende ontwikkeling en vervolmaking van het systeem, met negatieve gevolgen voor de individuele vrijheid (zie paragraaf 131). Vooral voor de creatiefste wetenschappers en ingenieurs is het werk vaak grotendeels een surrogaat-activiteit. Dit punt is zo belangrijk dat we er straks nader op in zullen gaan in een apart hoofdstuk (paragraaf 87-92).

85. In dit hoofdstuk hebben we uitgelegd hoe veel mensen in de moderne samenleving er wel in slagen hun behoefte aan het machtsproces in meer of mindere mate te bevredigen. Maar we denken dat bij de meerderheid de behoefte aan het machtsproces niet volledig wordt bevredigd. In de eerste plaats is het uitzonderlijk als mensen een onverzadigbare hang naar status hebben, of ‘verslaafd’ zijn aan een surrogaat-activiteit, of zich sterk genoeg identificeren met een beweging of organisatie om hun behoefte aan macht op die manier te bevredigen. Anderen putten geen volledige bevrediging uit surrogaat-activiteiten of uit identificatie met een organisatie (zie de paragrafen 41 en 64). In de tweede plaats is er te veel bemoeienis van het systeem, door expliciete regelgeving of door socialisering. Daardoor krijgen mensen te weinig autonomie en raken ze gefrustreerd omdat het onmogelijk is om bepaalde doelen te bereiken en omdat er te veel impulsen moeten worden onderdrukt.

86. Maar zelfs als de meeste mensen in de industrieel-technologische samenleving heel tevreden waren, zouden wij (Freedom Club) nog steeds tegen die samenleving gekant zijn, onder andere omdat we het vernederend vinden om aan je behoefte aan het machtsproces te voldoen door surrogaat-activiteiten of door identificatie met een organisatie, en niet door het nastreven van echte doelen.

De beweegredenen van wetenschappers

87. Wetenschap en technologie zijn voor ons de belangrijkste voorbeelden van surrogaat-activiteiten. Sommige wetenschappers beweren dat ze gedreven worden door ‘nieuwsgierigheid’, maar dat is absurd. De meeste wetenschappers werken aan zeer specialistische problemen, die alle normale nieuwsgierigheid te boven gaan. Is een astronoom, wiskundige of entomoloog bijvoorbeeld nieuwsgierig naar de eigenschappen van isopropyltrimethylmethaan? Natuurlijk niet. Alleen een scheikundige is in zoiets geïnteresseerd, en dan alleen nog omdat scheikunde zijn surrogaat-activiteit is. Is de scheikundige benieuwd naar de juiste classificatie van een nieuwe keversoort? Neen. Die vraag boeit alleen de entomoloog, en die is er alleen in geïnteresseerd omdat entomologie zijn surrogaat-activiteit is. Als de scheikundige en de entomoloog echt moeite moesten doen om in hun eerste levensbehoeften te voorzien, en als ze voor die inspanning hun vermogens op interessante wijze moesten aanwenden voor niet-wetenschappelijke bezigheden, dan zou isopropyltrimethylmethaan of de classificatie van kevers hun worst zijn. Stel dat de scheikundige door gebrek aan middelen voor postdoctoraal onderwijs verzekeringsagent was geworden in plaats van scheikundige. Dan was hij erg geïnteresseerd geweest in verzekeringskwesties, en had isopropyltrimethylmethaan hem niets kunnen schelen. In ieder geval is het niet normaal om uit pure nieuwsgierigheid zoveel tijd en energie in je werk te stoppen als wetenschappers doen. Het is gewoon niet staande te houden dat ‘nieuwsgierigheid’ de drijfveer van de wetenschapper is .

88. Het vermeende ‘nut voor de mensheid’ doet het als verklaring al niet veel beter. Soms houdt wetenschappelijk werk geen enkel verband met het menselijk welbevinden – dat geldt bijvoorbeeld voor veel archeologisch werk, of voor vergelijkende taalwetenschap. Bij andere wetenschapsgebieden is er duidelijk sprake van potentiële gevaren. Toch zijn de hierbij betrokken wetenschappers net zo enthousiast over hun werk als hun collega’s die vaccins ontwikkelen of luchtvervuiling bestuderen. Neem het geval van dr. Edward Teller, die duidelijk emotioneel betrokken was bij het propageren van kerncentrales. Kwam deze betrokkenheid voort uit een verlangen om de mensheid van dienst te zijn? Zo ja, waarom werd dr. Teller dan niet emotioneel over andere ‘humanitaire’ zaken? Als hij zo sociaal voelend was, waarom werkte hij dan mee aan het ontwikkelen van de waterstofbom? Net als bij zoveel andere wetenschappelijke verworvenheden is het maar de vraag of kerncentrales van nut zijn voor de mensheid. Weegt de goedkope elektriciteit op tegen de groeiende afvalberg en de kans op ongelukken? Dr. Teller had slechts oog voor één kant van de zaak. Zijn emotionele betrokkenheid bij kernenergie kwam duidelijk niet voort uit een verlangen om ‘de mensheid van dienst te zijn’, maar uit de persoonlijke voldoening die hij putte uit zijn werk en uit de praktische toepassingen ervan.

89. Hetzelfde geldt voor wetenschappers in het algemeen. Een enkele uitzondering daargelaten laten zij zich niet leiden door nieuwsgierigheid of door het verlangen om de mensheid van dienst te zijn, maar door de behoefte om het machtsproces door te maken: om een doel te hebben (een wetenschappelijk probleem oplossen), een inspanning te leveren (onderzoek) en het doel te bereiken (oplossing van het probleem). Wetenschap is een surrogaat-activiteit omdat wetenschappers hun werk hoofdzakelijk doen vanwege de voldoening die het hun geeft.

90. Natuurlijk is het niet zó eenvoudig. Ook andere drijfveren spelen bij veel wetenschappers een rol. Geld en status, bijvoorbeeld. Sommige wetenschappers horen misschien tot het type mens met een onverzadigbare hang naar status (zie paragraaf 79) en ontlenen daar een groot deel van hun motivatie aan. Ongetwijfeld zijn de meeste wetenschappers, net als het merendeel van de bevolking, tot op zekere hoogte vatbaar voor reclame- en marketing-technieken, en hebben zij geld nodig om hun verlangen naar goederen en diensten te vervullen. Wetenschap is dan ook geen PURE surrogaat-activiteit, maar wel grotendeels een surrogaat-activiteit.

91. Verder is het zo dat wetenschap en technologie een sterke massabeweging vormen, en dat veel wetenschappers hun behoefte aan macht bevredigen door zich met deze massabeweging te identificeren (zie paragraaf 83).

92. En zo vervolgt de wetenschap verblind zijn weg, zonder oog te hebben voor het werkelijke welzijn van de mensheid of voor enige andere maatstaf, enkel en alleen ter bevrediging van de psychische behoeften van de wetenschappers en van de overheidsfunctionarissen en ondernemers die de middelen fourneren voor hun onderzoek.

De aard van de vrijheid

93. We zullen hier de stelling verdedigen dat de industrieel-technologische samenleving niet zodanig kan worden hervormd dat een steeds verder gaande inperking van de menselijke vrijheid voorkomen kan worden. Maar omdat ‘vrijheid’ een woord is dat op vele manieren kan worden uitgelegd, moeten we eerst duidelijk maken wat voor soort vrijheid we bedoelen.

94. Met ‘vrijheid’ bedoelen we: de mogelijkheid om het machtsproces te ervaren, met echte doelen, niet met de kunstmatige doelen van surrogaat-activiteiten, en zonder bemoeienis, manipulatie of toezicht van wie dan ook, vooral niet van een grote organisatie. Vrijheid betekent kunnen beslissen (als individu of als lid van een KLEINE groep) over alles wat je eigen lijfsbehoud betreft: voedsel, kleding, onderdak, en bescherming tegen alle bedreigingen die zich in je omgeving voordoen. Vrijheid betekent dat je macht hebt; geen macht over anderen, maar wel de macht om je eigen levensomstandigheden te bepalen. Je hebt geen vrijheid als iemand anders (met name een grote organisatie) macht over je heeft, hoe welwillend, tolerant en anti-autoritair die macht ook wordt uitgeoefend. Vrijheid moet vooral niet worden verward met veel mogen (zie paragraaf 72).

95. Er wordt beweerd dat we in een vrije maatschappij leven, omdat bepaalde rechten in de grondwet zijn vastgelegd. Maar die rechten zijn niet zo belangrijk als ze lijken. De mate van persoonlijke vrijheid in een samenleving wordt meer bepaald door de economische en technologische structuur van die samenleving dan door haar wetten of regeringsvorm (16). De meeste Indiaanse volken in New England waren monarchieën, en veel steden in de Italiaanse renaissance werden geregeerd door dictators. Maar als je over deze samenlevingen leest, krijg je de indruk dat ze een veel grotere persoonlijke vrijheid kenden dan onze samenleving. Ten dele kwam dit omdat er geen efficiënte mechanismen bestonden om de wil van de machthebber ook daadwerkelijk op te leggen: er waren geen moderne, goed georganiseerde politiekorpsen, geen manieren om snel over grote afstand met elkaar te communiceren, geen camera’s die toezicht hielden, geen dossiers met informatie over het leven van doorsnee burgers. Daarom was het betrekkelijk eenvoudig om je aan het gezag te onttrekken.

96. Wat onze grondwettelijke rechten betreft, kunnen we bijvoorbeeld eens kijken naar de vrijheid van drukpers. Geen kwaad woord over dat recht: het is een erg belangrijk instrument om de concentratie van politieke macht te beperken, en om degenen die politieke macht hebben op het rechte spoor te houden door iedere vorm van wangedrag van hun kant openbaar te maken. Maar persvrijheid heeft weinig nut voor de doorsnee burger als individu. De massamedia staan grotendeels onder controle van grote organisaties die geïntegreerd zijn in het systeem. Iedereen die over wat geld beschikt kan iets laten drukken, of het verspreiden op het Internet of op een andere wijze; maar wat hij te zeggen heeft wordt overspoeld door de grote hoeveelheid informatie die door de media wordt verspreid, en zal dus in de praktijk geen effect sorteren. Met woorden indruk maken op de samenleving is daarom voor de meeste individuen en kleine groeperingen vrijwel onmogelijk. Neem ons (Freedom Club) bijvoorbeeld. Als we nooit iets gewelddadigs hadden gedaan en dit geschrift naar een uitgever hadden gestuurd, was er waarschijnlijk niets mee gedaan. Was het wel geaccepteerd en gepubliceerd, dan zou het waarschijnlijk door maar weinig mensen zijn gelezen, omdat het leuker is om het door de media geproduceerde amusement te bekijken dan om een serieus essay te lezen. En zelfs als veel mensen dit essay hadden gelezen, dan zouden de meeste lezers al snel zijn vergeten wat ze gelezen hadden, door de stortvloed aan informatie waarmee de media hun geest overspoelen. Om onze boodschap aan het publiek over te brengen en ook echt door te laten dringen, moesten we mensen doden.

97. Grondwettelijke rechten zijn tot op zekere hoogte bruikbaar, maar ze waarborgen niet veel meer dan wat je het burgerlijke begrip van vrijheid zou kunnen noemen. In de burgerlijke opvatting is een ‘vrij’ mens in wezen onderdeel van een maatschappelijk raderwerk en geniet hij slechts een beperkt aantal voorgeschreven en afgeperkte vrijheden; vrijheden die eerder zijn gericht op de behoeften van het maatschappelijk raderwerk dan op de behoeften van het individu. De ‘vrije’ mens geniet in de burgerlijke optiek economische vrijheid omdat dat de groei en vooruitgang bevordert; hij geniet vrijheid van drukpers omdat openbare kritiek wangedrag van politieke leiders binnen de perken houdt; hij heeft recht op een eerlijk proces, omdat willekeurige opsluiting, naar de grillen van de machthebbers, slecht zou zijn voor het systeem. Dit was duidelijk de instelling van Simón Bolívar. Hij vond dat mensen alleen vrijheid verdienden als ze die gebruikten om de vooruitgang te bevorderen (vooruitgang in de burgerlijke betekenis). Andere burgerlijke denkers hebben eenzelfde opvatting van vrijheid als niet meer dan een middel om collectieve doelen te bereiken. Chester C. Tan, legt in Chinese Political Thought in the Twentieth Century (1971, Doubleday, Garden City) op pagina 202 de filosofie uit van Kwomintang-leider Hu Han-Min: ‘Aan een individu worden rechten toegekend omdat hij deel uitmaakt van de samenleving, en zijn gemeenschapsleven deze rechten vereist. Met gemeenschap bedoelde Hoe de gehele samenleving van het land.’ En op bladzijde 259 schrijft Tan dat volgens Karsoem Chang (Chang Chun-mai, hoofd van de Staatssocialistische Partij in China) vrijheid gebruikt moest worden in het belang van de staat en het volk als geheel. Maar hoe vrij is iemand als hij die vrijheid slechts kan gebruiken volgens de voorschriften van een ander? Freedom Club heeft een andere opvatting over vrijheid dan Bolívar, Hu, Chang of andere burgerlijke theoretici. Het probleem bij dergelijke theoretici is dat zij van de ontwikkeling en toepassing van sociale theorieën hun surrogaat-activiteit hebben gemaakt. Bijgevolg zijn de theorieën eerder gericht op de behoeften van de theoretici dan op de behoeften van volken die toevallig de pech hebben om in een maatschappij te leven waar die theorieën worden opgelegd.

98. Tot besluit van dit hoofdstuk nog één belangrijke opmerking: Er mag niet van worden uitgegaan dat iemand genoeg vrijheid heeft omdat hij dat toevallig BEWEERT. Vrijheid wordt ingeperkt door psychologische invloeden waar mensen zich niet bewust van zijn, en bovendien wordt wat mensen onder vrijheid verstaan eerder bepaald door maatschappelijke conventies dan door hun werkelijke behoeften. Zo zullen veel linksisten van het overgesocialiseerde type waarschijnlijk beweren dat de meeste mensen, zijzelf inbegrepen, te weinig gesocialiseerd zijn in plaats van te veel. Toch moet de overgesocialiseerde linksist een hoge psychische tol betalen voor zijn vergaande mate van socialisering.

Enkele historische wetmatigheden

99. De geschiedenis moet worden gezien als de som van twee componenten: een grillige component die bestaat uit een reeks onvoorspelbare gebeurtenissen zonder waarneembaar patroon, en een constante component die bestaat uit historische ontwikkelingen op de lange termijn. Hier houden we ons bezig met die lange-termijntrend.

100. EERSTE WETMATIGHEID. Als er een KLEINE verandering wordt doorgevoerd die de trend beïnvloedt, is het effect van die verandering bijna altijd van voorbijgaande aard – de oorspronkelijke trend wordt al snel weer zichtbaar. (Voorbeeld: een hervormingsbeweging die de bezem wil halen door politieke corruptie in de samenleving heeft zelden meer dan een korte-termijneffect; vroeg of laat leunen de hervormers weer achterover en sluipt de corruptie weer binnen. De mate van politieke corruptie in een bepaalde samenleving blijft doorgaans constant of verandert slechts langzaam mee met de evoluerende samenleving. Normaal gesproken heeft een politieke schoonmaakoperatie slechts blijvende gevolgen als er tegelijkertijd ingrijpende maatschappelijke veranderingen plaatsvinden; een KLEINE verandering in de samenleving is daarvoor niet voldoende.) Als een kleine verandering in de historische trend permanent lijkt, komt dat alleen omdat de verandering in dezelfde richting gaat als de trend, zodat de trend niet verandert, maar alleen een duwtje in de rug krijgt.

101. De EERSTE WETMATIGHEID is welhaast een tautologie. Als een trend niet stabiel is ten opzichte van kleine veranderingen, zou die trend alle kanten opgaan in plaats van een duidelijke richting te volgen; met andere woorden, het zou helemaal geen trend zijn.

102. TWEEDE WETMATIGHEID. Als er een verandering wordt doorgevoerd die groot genoeg is om de trend voorgoed om te buigen, zal die de samenleving als geheel veranderen. Met andere woorden, de samenleving is een systeem waarbinnen alle onderdelen met elkaar samenhangen, en je kunt niet een belangrijk onderdeel voorgoed veranderen zonder alle andere onderdelen ook te veranderen.

103. DERDE WETMATIGHEID. Als er een verandering wordt doorgevoerd die groot genoeg is om de trend voorgoed om te buigen, kunnen de gevolgen voor de samenleving als geheel niet vooraf worden voorspeld. (Tenzij verschillende andere samenlevingen dezelfde verandering hebben doorgemaakt en dezelfde gevolgen hebben ervaren. In dat geval valt op empirische gronden te voorspellen dat een andere samenleving die dezelfde verandering ondergaat waarschijnlijk dezelfde gevolgen zal ondervinden.)

104. VIERDE WETMATIGHEID. Een nieuw type samenleving kan niet op papier worden ontworpen. Dat wil zeggen, je kunt niet van tevoren een nieuwe samenleving uitdenken, en die dan instellen en verwachten dat alles functioneert zoals je het bedacht had.

105. De derde en de vierde wetmatigheid komen voort uit de complexiteit van menselijke samenlevingen. Een verandering in menselijk gedrag zal de economie en het leefmilieu van een samenleving beïnvloeden; de economie zal het leefmilieu beïnvloeden en andersom, en de veranderingen in de economie en het leefmilieu zullen op ingewikkelde, onvoorspelbare manieren het menselijk gedrag beïnvloeden; enzovoorts. Het netwerk van oorzaken en gevolgen is te complex om te worden ontrafeld en begrepen.

106. VIJFDE WETMATIGHEID. Mensen kiezen niet bewust en rationeel de vorm van hun samenleving. Samenlevingen ontwikkelen zich door processen van maatschappelijke evolutie die niet rationeel door mensen worden gestuurd.

107. De vijfde wetmatigheid volgt uit de andere vier.

108. Ter verduidelijking: volgens de eerste wetmatigheid kan een poging tot maatschappijhervorming in het algemeen ofwel in de richting gaan waarin de samenleving zich toch al ontwikkelt (zodat hoogstens een verandering die toch wel zou zijn opgetreden in een stroomversnelling komt) ofwel slechts een voorbijgaand effect sorteren, zodat de samenleving snel terugvalt in het oude patroon. Om een echte koerswijziging teweeg te brengen op een voor de samenleving belangrijk gebied, is hervorming onvoldoende en is revolutie vereist. (Bij een revolutie hoeft het niet per se om een gewapende opstand of om het omverwerpen van een regering te gaan.) Volgens de tweede wetmatigheid veranderen er bij een revolutie altijd meerdere aspecten van een samenleving; en volgens de derde wetmatigheid doen zich veranderingen voor die de revolutionairen nooit verwacht of gewenst hadden. Volgens de vierde wetmatigheid zal een door revolutionairen of utopisten ingesteld nieuw type samenleving nooit zo uitvallen als was gepland.

109. De Amerikaanse Revolutie is geen hiermee niet in tegenspraak. Wij zouden de Amerikaanse ‘Revolutie’ geen revolutie willen noemen maar een onafhankelijkheidsoorlog gevolgd door nogal verstrekkende politieke hervormingen. De stichters van onze natie veranderden niets aan de richting waarin de Amerikaanse samenleving zich ontwikkelde en dat was ook helemaal niet hun bedoeling. Ze ontdeden zich alleen van het vertragende effect van de Britse heerschappij op deze ontwikkeling. Hun politieke hervormingen veranderden niets aan de fundamentele trend, maar gaven de Amerikaanse politieke cultuur alleen een zetje in de richting waarin de ontwikkeling uit zichzelf al ging. De Britse samenleving, waarvan de Amerikaanse afstamt, bewoog zich al heel lang in de richting van een parlementaire democratie. En voor de Onafhankelijkheidsoorlog kenden de Amerikanen al vertegenwoordigende organen in de vorm van de koloniale assemblées. Het politieke systeem dat door de grondwet werd ingesteld was gebaseerd op het Britse systeem en op de koloniale assemblées. De aanpassingen waren uiteraard ingrijpend – het lijdt geen twijfel dat de grondleggers van de Verenigde Staten een heel belangrijke stap zetten. Maar het was een stap in de richting die de Engelssprekende wereld allang was ingeslagen. Het bewijs daarvoor is dat Groot-Brittannië en alle koloniën die merendeels door mensen van Britse afkomst werden bevolkt, uitkwamen op een systeem van volksvertegenwoordiging dat vergelijkbaar was met dat van de Verenigde Staten. Als de Founding Fathers de moed hadden verloren en de Onafhankelijkheidsverklaring niet hadden getekend, was onze huidige manier van leven niet wezenlijk anders geweest. Misschien hadden we dan wat nauwere banden met Engeland gehad, en een parlement en een minister-president in plaats van een congres en een president. Dat maakt weinig uit. Vandaar dat de Amerikaanse Revolutie niet in tegenspraak is met deze wetmatigheden, maar ze juist goed illustreert.

110. Evengoed is het wel zaak om de wetmatigheden met beleid toe te passen. Ze zijn verwoord in onnauwkeurige formuleringen, die ruimte laten voor interpretaties, en er zijn uitzonderingen te bedenken. Wij willen ze niet voorstellen als ijzeren wetten, maar als vingerwijzigingen, als gedachtenbepalende richtlijnen, die wellicht enig tegenwicht kunnen bieden aan naïeve ideeën omtrent de toekomst van de samenleving. De wetmatigheden zouden voortdurend in het achterhoofd moeten worden gehouden, en als je tot een conclusie komt die ermee in strijd is, moet je je denkproces nog eens zorgvuldig nalopen, en alleen aan je conclusie vasthouden als je daarvoor goede, gegronde redenen hebt.

De industrieel-technologische samenleving kan niet worden hervormd

111. De bovengenoemde wetmatigheden maken al enigszins duidelijk hoe verschrikkelijk moeilijk het zou zijn om het industriële systeem zodanig te hervormen dat een steeds verder gaande inperking van onze vrijheid voorkomen wordt. Sinds de Industriële Revolutie, zo niet eerder, is de tendens dat de technologie het systeem steeds meer versterkt, en dat individuele vrijheid en plaatselijke autonomie daar ernstig onder lijden. Vandaar dat elke verandering die erop gericht is om de vrijheid te behoeden voor de technologie in strijd zou zijn met een fundamentele trend in de ontwikkeling van onze samenleving. Dat betekent dat zo’n verandering ofwel van voorbijgaande aard zou zijn – en zich tegen de stroom in niet staande zou kunnen houden – ofwel sterk genoeg zou zijn om onze hele samenleving een ander karakter te geven. Dit volgt uit de eerste twee wetmatigheden. Aangezien de samenleving zou veranderen op een manier die niet vooraf kan worden voorspeld (derde wetmatigheid), zou dat bovendien een groot risico betekenen. Veranderingen die groot genoeg zijn om blijvend tot meer vrijheid te leiden, zouden niet worden ingevoerd, omdat men zich zou realiseren dat die het systeem ernstig zouden ondergraven. Dus eventuele pogingen tot hervorming zouden hoe dan ook de kracht missen om enig effect te sorteren. Zelfs als er veranderingen werden ingevoerd die groot genoeg waren om het roer echt om te gooien, zouden die worden teruggedraaid als hun ontwrichtende gevolgen aan het licht kwamen. Permanente veranderingen die tot meer vrijheid leiden kunnen daarom alleen op gang worden gebracht door personen die bereid zijn om een ingrijpende, gevaarlijke en onvoorspelbare wijziging van het gehele systeem voor lief te nemen. Met andere woorden, door revolutionairen, niet door hervormers.

112. Mensen die graag de vrijheid willen redden zonder de veronderstelde voordelen van de technologie op te offeren, zullen naïeve voorstellen doen voor een nieuw soort samenleving waarin vrijheid en technologie samen kunnen gaan. Los van het feit dat mensen die voorstellen doen zelden zeggen langs welke weg zo’n nieuwe samenleving concreet tot stand gebracht zou kunnen worden, volgt uit de vierde wetmatigheid dat zelfs als de nieuwe samenleving er zou komen, deze ten onder zou gaan, of heel anders zou uitvallen dan verwacht.

113. Alleen al op grond van heel algemene argumenten lijkt het dus zeer onwaarschijnlijk dat de samenleving dusdanig kan worden veranderd dat vrijheid en technologie met elkaar kunnen samengaan. In de volgende hoofdstukken geven we enkele meer specifieke redenen voor onze conclusie dat vrijheid en technologische vooruitgang onverenigbaar zijn.

Beperking van vrijheid is onvermijdelijk in de industriële samenleving

114. Zoals al is uitgelegd in de paragrafen 65-67 en 70-73, is de hedendaagse mens gebonden aan een woud van regels en wetten, en ligt zijn lot in handen van personen die ver van hem af staan, en op wiens beslissingen hij geen invloed heeft. Hier is geen sprake van toeval of willekeur van arrogante bureaucraten. Deze situatie is noodzakelijk en onvermijdelijk in elke technologisch ontwikkelde samenleving. Het systeem MOET het gedrag van mensen streng reguleren om te kunnen functioneren. Op het werk moeten mensen doen wat hen wordt opgedragen, anders zou de produktie spaak lopen. Bureaucratieën MOETEN volgens strikte regels geleid worden. Elke wezenlijke persoonlijke inbreng van laaggeplaatste bureaucraten zou het systeem ontregelen en leiden tot beschuldigingen van oneerlijkheid, als gevolg van de verschillen in de wijze waarop individuele bureaucraten hun invloed aanwenden. Het is waar dat enkele beperkingen van onze vrijheid best afgeschaft kunnen worden, maar OVER HET GEHEEL GENOMEN is de regulering van ons leven door grote organisaties noodzakelijk voor het functioneren van de industrieel-technologische samenleving. Het gevolg is dat de meerderheid van de bevolking zich machteloos voelt. Het is echter zeer wel denkbaar dat formele regels steeds meer worden vervangen door psychologische instrumenten die ervoor zorgen dat we willen wat het systeem van ons verlangt. (Propaganda (14), voorlichtingstechnieken, programma’s op het gebied van de ‘geestelijke gezondheid’, etcetera.)

115. Het systeem MOET mensen dwingen om gedragingen te vertonen die steeds verder afwijken van het natuurlijk menselijk gedragspatroon. Het systeem heeft bijvoorbeeld wetenschappers, wiskundigen en technici nodig. Zonder hen kan het niet functioneren. Er wordt daarom zware druk uitgeoefend op kinderen om in deze vakken uit te blinken. Het is onnatuurlijk dat een puber zijn tijd grotendeels doorbrengt achter een bureau met zijn neus in de boeken. Een normale puber wil vooral actief communiceren met de werkelijke wereld. Bij primitieve volkeren leren kinderen dingen die in natuurlijke harmonie zijn met natuurlijke menselijke impulsen. Bij de Amerikaanse Indianen, bijvoorbeeld, worden jongens onderricht in buiten-activiteiten – precies wat jongens leuk vinden. Maar in onze samenleving worden kinderen ertoe aangezet om zich in technische vakken te verdiepen, wat de meesten met tegenzin doen.

116. De constante druk die het systeem uitoefent om het menselijk gedrag te sturen, leidt tot een gestage toename van het aantal mensen dat zich niet kan of wil aanpassen aan de eisen van de samenleving: uitkeringstrekkers, jeugdbendeleden, sekteleden, mensen die in opstand komen tegen de overheid, saboterende milieu-activisten, randfiguren en allerlei andere mensen die ergens tegen zijn.

117. In elke technologisch geavanceerde samenleving MOET het lot van het individu afhangen van beslissingen waar hij zelf geen werkelijke invloed op heeft. Een technologische samenleving laat zich niet uitsplitsen in kleine, autonome gemeenschappen, omdat de produktie afhangt van de samenwerking tussen zeer grote aantallen mensen en machines. Een dergelijke samenleving MOET strak georganiseerd zijn en er MOETEN beslissingen worden genomen die grote aantallen mensen aangaan. Als een beslissing bijvoorbeeld een miljoen mensen aangaat, heeft ieder individu door de bank genomen maar een aandeel van een miljoenste in die beslissing. In de praktijk betekent dat doorgaans dat beslissingen genomen worden door overheidsfunctionarissen of directies van grote ondernemingen, of door technisch specialisten. Maar zelfs als het publiek stemt over een beslissing is het aantal stemmers normaal gesproken zo groot dat de stem van één individu nauwelijks meetelt (17). Vandaar dat de meeste individuen niet de mogelijkheid hebben om enige meetbare invloed uit te oefenen op belangrijke beslissingen die ingrijpen in hun leven. In een technologisch ontwikkelde samenleving valt dit op geen enkele manier te verhelpen. Het systeem probeert dit probleem ‘op te lossen’ door mensen via propaganda zo ver te krijgen dat ze de beslissingen die voor hen genomen zijn ook WILLEN, maar zelfs als men er met deze ‘oplossing’ volledig in zou slagen om mensen zich beter te laten voelen, zou dat nog vernederend zijn.

118. Conservatieven en enkele anderen pleiten voor meer ‘plaatselijke autonomie’. Plaatselijke gemeenschappen hadden ooit autonomie, maar dat soort autonomie wordt almaar onmogelijker naarmate deze gemeenschappen meer verweven raken met en afhankelijk worden van grootschalige systemen zoals openbare nutsbedrijven, computernetwerken, het wegennet, de massamedia, de moderne gezondheidszorg. De autonomie wordt verder tegengewerkt door het feit dat toepassing van technologie op de ene plaats gevolgen heeft voor mensen op andere plaatsen, ver daarvandaan. Het gebruik van bestrijdingsmiddelen of chemicaliën nabij een riviertje kan honderden kilometers stroomafwaarts het drinkwater vervuilen, en het broeikaseffect heeft invloed op de hele wereld.

119. Het systeem is er niet en kan er ook niet zijn om menselijke behoeften te bevredigen. Integendeel, het menselijk gedrag moet juist aangepast worden aan de behoeften van het systeem. Dit heeft niets te maken met de politieke of maatschappelijke ideologie die naar men zegt aan het technologisch systeem ten grondslag zou liggen. Het is te wijten aan de technologie zelf, omdat het systeem niet door ideologie wordt gestuurd maar door wat technisch noodzakelijk is (18). Natuurlijk bevredigt het systeem vele menselijke behoeften, maar in het algemeen slechts voorzover het systeem daar baat bij heeft. De behoeften van het systeem staan voorop, niet die van de mens. Het systeem zorgt bijvoorbeeld dat mensen te eten hebben omdat het systeem niet zou functioneren als iedereen zou verhongeren; zolang het NIET AL TE VEEL MOEITE KOST, besteedt het zeker aandacht aan de psychologische behoeften van mensen, omdat het niet kan functioneren als te veel mensen depressief of opstandig worden. Maar het systeem moet, vanwege goede, gegronde, praktische redenen, constant druk op mensen uitoefenen om hun gedrag te kneden naar de behoefte van het systeem. Stapelt het afval zich te hoog op? De overheid, de media, het onderwijssysteem, milieu-activisten, iedereen bedelft ons onder een stortvloed aan propaganda over recycling. Meer technisch personeel nodig? Het propagandakoor spoort kinderen aan om exact te kiezen. Niemand staat stil bij de vraag of het niet onmenselijk is om pubers te dwingen het grootste deel van hun tijd te spenderen aan vakken waar de meeste van hen een hekel aan hebben. Als geschoolde arbeiders hun baan kwijtraken door de technische vooruitgang en moeten worden ‘omgeschoold’, vraagt niemand of het vernederend voor hen is om van het kastje naar de muur te worden gestuurd. Men neemt het gewoon voor lief dat iedereen moet buigen voor wat technisch noodzakelijk is, en daar zijn ook goede redenen voor: als de menselijke behoeften belangrijker waren dan wat technisch noodzakelijk is, zouden er economische problemen ontstaan, werkloosheid, tekorten en erger. Wat ‘geestelijke gezondheid’ is, wordt in onze samenleving grotendeels bepaald door de mate waarin een individu zich gedraagt overeenkomstig de behoeften van het systeem, en dat doet zonder tekenen van stress te vertonen.

120. Er worden wel pogingen gedaan om binnen het systeem ruimte te scheppen voor zingeving en autonomie, maar die werken hooguit op de lachspieren. Zo liet een onderneming iedere werknemer een eigen catalogus maken, in plaats van hen een bepaald deel van een catalogus te laten samenstellen; en dat moest hen dan het gevoel geven dat ze zinvol en doelgericht bezig waren. Sommige ondernemingen hebben geprobeerd om hun werknemers meer autonomie te geven in hun werk, maar om praktische redenen is dit meestal maar beperkt mogelijk, en in ieder geval zal de autonomie van een werknemer zich nooit uitstrekken tot de uiteindelijke doelen – hun ‘autonome’ inspanningen kunnen nooit gericht zijn op doelen die ze zelf kiezen, alleen op doelen die hun werkgever kiest, zoals het voortbestaan en de groei van de onderneming. Een bedrijf zou binnen de kortste keren over de kop gaan als het zijn werknemers vrij liet begaan. Ook binnen een socialistisch systeem moeten de arbeiders in iedere onderneming hun inspanningen richten op de doelstellingen van die onderneming, anders is de onderneming geen bruikbaar onderdeel van het systeem. Nogmaals, om puur technische redenen is het in de industriële samenleving voor de meeste individuen of kleine groepen niet mogelijk om een grote mate van autonomie te genieten. Zelfs de kleine ondernemer heeft gewoonlijk maar weinig autonomie. Afgezien van de noodzaak van overheidsregulering is hij gebonden door het gegeven dat hij in het economisch systeem moet passen en zich moet conformeren aan de eisen van dat systeem. Als iemand bijvoorbeeld een nieuwe technologie ontwikkelt, is het vaak zo dat de kleine ondernemer die technologie moet gebruiken om te kunnen meeconcurreren, of hij wil of niet.

De ‘slechte’ kanten van technologie kunnen niet worden gescheiden van de ‘goede’ kanten

121. Een andere reden waarom de industriële samenleving niet kan worden hervormd ten faveure van de vrijheid, is dat de moderne technologie een gesloten systeem is, waarbinnen alle onderdelen van elkaar afhankelijk zijn. Je kunt je niet van de ‘slechte’ kanten ontdoen en alleen de goede kanten behouden. Neem bijvoorbeeld de moderne geneeskunde. Vooruitgang in de medische wetenschap hangt af van vooruitgang in de scheikunde, natuurkunde, biologie, informatica en andere disciplines. Voor geavanceerde medische behandelingen is dure, technologisch hoogwaardige apparatuur nodig, die alleen ontwikkeld kan worden in een technologisch vooruitstrevende, welvarende samenleving. Het zal duidelijk zijn dat wezenlijke vooruitgang in de geneeskunde onmogelijk is zonder het gehele technologisch systeem en alles wat daarmee samenhangt.

122. Zelfs als de geneeskunde zich kon blijven ontwikkkelen zonder de rest van het technologisch systeem, zou dat op zichzelf al bepaalde kwalijke gevolgen hebben. Stel bijvoorbeeld dat men een manier vindt om suikerziekte te genezen. Mensen met een genetische aanleg voor suikerziekte zullen dan net zoveel kans hebben om te overleven en zich voort te planten als ieder ander. Van natuurlijke selectie tegen de genen voor suikerziekte is dan geen sprake meer, zodat die genen zich over de hele bevolking kunnen verspreiden. (Wellicht gebeurt dat nu ook al enigszins, want suikerziekte is weliswaar ongeneeslijk, maar kan wel in de hand worden gehouden met behulp van insuline.) Hetzelfde zal gebeuren met vele andere ziekten waarbij het aantal mensen dat er vatbaar voor is toeneemt als de bevolking genetisch achteruitgaat. De enige oplossing daarvoor is een of andere vorm van eugenetica, of vergaande genetische manipulatie, zodat de mens in de toekomst niet langer een schepping is van de natuur, het toeval of God (afhankelijk van je godsdienstige of filosofische overtuiging), maar een fabrikaat.

123. Als je vindt dat de grote boze overheid zich NU al te veel met je leven bemoeit, wacht dan maar eens tot de overheid het genetisch gestel van je kinderen gaat reguleren. Een dergelijk ingrijpen zal onvermijdelijk volgen op de introductie van genetische manipulatie bij mensen, omdat de gevolgen van ongereglementeerde genetische manipulatie rampzalig zouden zijn (19).

124. De gebruikelijke reactie op zulke bezwaren is om over ‘medische ethiek’ te beginnen. Maar ethische richtlijnen zouden nooit gebruikt worden om de vrijheid te beschermen als de vooruitgang der geneeskunde in het geding is; ze zouden de toestand alleen maar erger maken. Ethische richtlijnen voor genetische manipulatie zouden in de praktijk gebruikt worden om het genetisch gestel van mensen te reguleren. Iemand (in de meeste gevallen iemand uit de hogere middenklasse) zou besluiten dat die en die toepassingen van genetische manipulatie ‘ethisch’ zouden zijn en andere niet, wat erop neerkomt dat zij hun eigen waarden opleggen aan het genetisch gestel van de bevolking als geheel. Zelfs als ethische richtlijnen volledig democratisch tot stand zouden komen, dan nog zouden de waarden van de meerderheid worden opgelegd aan minderheden met een heel andere mening over wat ‘ethisch’ gebruik van genetische manipulatie inhoudt. De enige ethische richtlijn die de vrijheid daadwerkelijk zou beschermen, is een richtlijn die ELKE vorm van genetische manipulatie bij mensen verbiedt, en je kunt er zeker van zijn dat er nooit een dergelijke ethische richtlijn zal worden ingesteld in een technologische samenleving. Een richtlijn die genetische manipulatie maar zeer beperkt toelaat, zal nooit lang standhouden. De verleiding van de enorme mogelijkheden die de biotechnologie biedt zou onweerstaanbaar zijn, te meer daar de meeste mensen menen dat de meeste toepassingen duidelijk en onmiskenbaar goed zijn (uitbanning van lichamelijke en geestesziekten, mensen de benodigde vermogens geven om vooruit te komen in de hedendaagse wereld). Het is onvermijdelijk dat genetische manipulatie uitgebreid zal worden toegepast, maar alleen voorzover dat verenigbaar is met de behoeften van het industrieel-technologisch systeem (20).

In het maatschappelijk krachtveld is de technologie sterker dan het streven naar vrijheid

125. Het is onmogelijk een DUURZAAM compromis te sluiten tussen technologie en vrijheid, omdat de technologie in onze samenleving veel meer macht heeft en de vrijheid steeds verder terugdringt door HERHAALDE compromissen. Je kunt het vergelijken met twee buren die in het begin evenveel land bezitten, maar waarvan er een machtiger is dan de ander. De machtige eist een deel van het land van de ander op. De zwakke weigert. De machtige zegt: ‘Goed, dan sluiten we een compromis. Geef me de helft van waar ik om vroeg.’ De zwakke kan weinig anders dan toegeven. Enige tijd later eist de machtige buurman weer een stuk land op, weer wordt er een compromis gesloten, enzovoorts. Door de zwakke partij een lange reeks compromissen op te dringen, krijgt de machtige uiteindelijk al het land. Zo gaat het ook bij het conflict tussen technologie en vrijheid.

126. We zullen uitleggen waarom de technologie een sterkere positie inneemt in de samenleving dan het streven naar vrijheid.

127. Een technologische ontwikkeling die geen bedreiging lijkt te vormen voor de vrijheid, blijkt daar later vaak een zeer grote bedreiging voor te zijn. Neem het gemotoriseerd vervoer. Een voetganger kon vroeger gaan of staan waar hij wilde in zijn eigen tempo en zonder zich aan verkeersregels te hoeven storen, en hij was niet afhankelijk van technologische hulpmiddelen. Toen er motorvoertuigen werden ingevoerd, leken die de vrijheid van de mens te vergroten. Ze ontnamen de voetganger zijn vrijheid niet, je hoefde geen auto te hebben als je dat niet wilde, en wie wel besloot om een auto te kopen kon veel sneller reizen dan iemand die liep. De invoering van gemotoriseerd vervoer veranderde de samenleving echter al snel: de bewegingsvrijheid van de mens werd enorm ingeperkt. Toen auto’s talrijk werden, moest men hun gebruik steeds meer aan regels onderwerpen. Vooral in dichtbevolkte gebieden kun je met een auto niet gaan en staan waar je wilt in je eigen tempo. Je bewegingen worden bepaald door de verkeersstroom en door allerlei verkeersregels. Je bent gebonden aan allerlei verplichtingen: voorwaarden waar je aan moet voldoen om in aanmerking te komen voor een rijbewijs, rij-examen, kentekenregistratie, verzekering, periodieke keuring van je auto, afbetaling van de aanschafprijs. Bovendien is het gebruik van gemotoriseerd vervoer niet langer een vrije keuze. Sinds de invoering van gemotoriseerd vervoer is de inrichting van de steden zodanig veranderd dat de meeste mensen niet langer op loopafstand wonen van werk, winkels en recreatiemogelijkheden, zodat ze zich wel per auto MOETEN verplaatsen. Anders moeten ze gebruik maken van het openbaar vervoer, en in dat geval hebben ze nog minder bewegingsvrijheid dan wanneer ze auto rijden. Zelfs de vrijheid van de voetganger is nu sterk aan banden gelegd. In de stad moet hij voortdurend stoppen en wachten voor verkeerslichten die vooral zijn bedoeld om het autoverkeer van dienst te zijn. Buiten de bebouwde kom is het vanwege het autoverkeer gevaarlijk en onaangenaam om over de weg te lopen. (Nog even terug naar de belangrijke stelling waarvoor het voorbeeld van het gemotoriseerd verkeer als illustratie diende: als er een nieuw stuk techniek wordt gepresenteerd als iets waar een individu al dan niet voor kan kiezen, hoeft dat niet per se een vrije keuze te BLIJVEN. In veel gevallen verandert de nieuwe technologie de samenleving zodanig dat mensen op den duur GEDWONGEN worden er gebruik van te maken.)

128. Hoewel de technologische vooruitgang IN ZIJN GEHEEL voortdurend onze vrijheid inperkt, heeft iedere nieuwe technische vinding AFZONDERLIJK wel iets aantrekkelijks. Elektriciteit, sanitaire voorzieningen binnenshuis, snelle communicatie over grote afstanden…wat kun je daar nu tegen hebben? En er valt ook weinig in te brengen tegen elk van de talloze andere technische ontwikkelingen waar de moderne samenleving zijn bestaan aan dankt. Het zou bijvoorbeeld absurd zijn geweest om je tegen de invoering van de telefoon te hebben verzet. Deze uitvinding bood veel voordelen en geen nadelen. Maar zoals we in paragraaf 59-76 al hebben uitgelegd, hebben al deze technische ontwikkelingen tezamen gezorgd voor een wereld waarin het lot van de gemiddelde mens niet langer in zijn eigen handen ligt, of in de handen van zijn buren en vrienden, maar in die van politici, grote ondernemers en onbereikbare, anonieme technici en bureaucraten op wie hij als individu geen enkele invloed heeft (21). Dit proces zal in de toekomst worden voortgezet. Neem nu genetische manipulatie. Er zullen zich maar weinig mensen verzetten tegen de invoering van een genetische techniek waarmee een erfelijke ziekte kan worden uitgebannen. Zo’n techniek richt op het eerste gezicht geen kwaad aan en voorkomt een hoop ellende. Maar als je een groot aantal genetische verbeteringen doorvoert wordt de mens meer een nijverheidsprodukt dan een vrije schepping van het toeval (of van God, of wat dan ook, afhankelijk van je geloofsovertuiging).

129. Een andere reden voor de grote invloed van technologie in het maatschappelijke krachtenveld is dat de technologische vooruitgang binnen de context van een bepaalde samenleving maar één richting op gaat; er is geen weg terug. Als een technologische innovatie eenmaal is ingevoerd, worden mensen er normaal gesproken afhankelijk van, behalve als er iets nog geavanceerders voor in de plaats komt. Niet alleen worden mensen als individuen afhankelijk van een nieuw stuk technologie, het gaat nog verder, het systeem als geheel wordt er afhankelijk van. (Stel je voor wat er zou gebeuren met het systeem als er bijvoorbeeld geen computers meer waren.) Daarom kan het systeem maar één kant op: nog verder gaande technologisering. De technologie dwingt de vrijheid herhaaldelijk om een stap terug te doen – zolang het technologisch systeem tenminste niet in zijn geheel omver wordt geworpen.

130. De technologie ontwikkelt zich met een enorme snelheid en bedreigt de vrijheid in een heleboel verschillende opzichten tegelijk (hoge bevolkingsdichtheid, regels en voorschriften, toenemende afhankelijkheid van individuen van grote organisaties, propaganda en andere psychologische technieken, genetische manipulatie, aantasting van privacy door camerabewaking en computers, etcetera.) Om ÉÉN van deze bedreigingen van de vrijheid het hoofd te kunnen bieden, zou al een lange, zware strijd nodig zijn. Degenen die voor de vrijheid opkomen, kunnen niet op tegen het enorme aantal nieuwe aanvallen en de snelheid waarmee ze worden ingezet; daardoor wekken ze alleen nog maar medelijden en is er geen sprake meer van verzet. Het heeft geen enkele zin om elk van de bedreigingen afzonderlijk te bestrijden. Het enige wat nog hoop biedt is om het technologisch systeem als geheel te bestrijden; maar dan praten we over revolutie, niet over hervorming.

131. Mensen die specialistisch werk doen waar je bepaalde technieken voor moet beheersen, gaan meestal zozeer op in hun werk (hun surrogaat-activiteit) dat ze als dat werk botst met de vrijheid, vrijwel altijd kiezen voor hun specialistische werk. Dat is duidelijk het geval bij wetenschappers, maar ook elders komt het voor: opvoedkundigen, humanitaire instellingen, milieu-organisaties hebben geen moeite met het gebruik van propaganda of andere psychologische technieken om hun lovenswaardige doeleinden dichterbij te brengen. Ondernemingen en overheidsinstellingen schrikken er niet voor terug om desgewenst informatie over individuen te vergaren zonder acht te slaan op hun recht op privacy. Politie en justitie vinden het vaak maar lastig om rekening te moeten houden met de grondrechten van verdachten, en vaak ook van volkomen onschuldige personen, en stellen alles in het werk om deze rechten legaal (en soms illegaal) in te perken of te omzeilen. Het merendeel van deze opvoedkundigen, ambtenaren en wetsdienaren gelooft in vrijheid, privacy en grondwettelijke rechten, maar als dat botst met hun werk, vinden ze hun werk meestal belangrijker.

132. Het is bekend dat mensen in het algemeen beter werk afleveren en minder snel opgeven als ze een beloning nastreven dan wanneer ze hun best moeten doen om een straf of iets anders negatiefs te vermijden. Wetenschappers en andere technisch specialisten halen hun motivatie voornamelijk uit de voordelen die hun werk hun oplevert. Maar wie zich keert tegen aantasting van de vrijheid door technologie doet zijn best om een negatief resultaat te voorkomen, met als gevolg dat er maar weinigen zijn die zich onversaagd aan deze ondankbare taak wijden. Als hervormers ooit één duidelijke overwinning zouden boeken die een stevige barrière zou lijken op te werpen tegen een verdere afkalving van de vrijheid als gevolg van de technologische vooruitgang, zou bij de meesten de aandacht verslappen en verschuiven naar aangenamere activiteiten. Maar de wetenschappers zouden blijven doorwerken in hun laboratoria, en de technologie zou zich blijven ontwikkelen en ondanks allerlei barrières manieren vinden om meer en meer greep op mensen te krijgen, en ze alsmaar afhankelijker te maken van het systeem.

133. Welke maatregelen een samenleving ook neemt, of het nu om wetten, instituties, gewoonten of ethische richtlijnen gaat, ze kunnen nooit voor een permanente bescherming tegen de technologie zorgen. We weten uit de geschiedenis dat al dat soort maatregelen van voorbijgaande aard zijn; op den duurveranderen of verdwijnen ze allemaal. Maar technologische ontwikkelingen zijn binnen een bepaalde samenleving permanent. Stel bijvoorbeeld dat een samenleving met bepaalde maatregelen zou voorkomen dat genetische manipulatie op mensen wordt toegepast, of toepassingen zou voorkomen die de vrijheid en de waardigheid bedreigen. De technologie zou op de loer blijven liggen. Vroeg of laat zou de maatregel onhoudbaar worden. Waarschijnlijk al vroeg, gezien het tempo waarin onze samenleving verandert. Dan zou genetische manipulatie onze vrijheid beginnen aan te tasten, en deze aantasting zou onomkeerbaar zijn (tenzij de technologische beschaving zelf ineenstort). Wie nog illusies koesterde om iets structureels te kunnen bereiken met behulp van bepaalde overheidsmaatregelen, moet inmiddels beter weten, gezien de huidige ontwikkelingen in de milieuwetgeving. Een paar jaar geleden leek het er nog op dat er onneembare wettelijke barrières waren opgeworpen, die tenminste ENKELE van de ergste vormen van milieuvervuiling konden voorkomen. Nu de politieke wind even uit een andere richting waait, beginnen die barrières weer af te brokkelen. 134. Om alle bovengenoemde redenen heeft de technologie veel meer invloed op de samenleving dan het streven naar vrijheid. Maar op deze vaststelling moet een belangrijke voorbehoud worden gemaakt. Het ziet ernaar uit dat het industrieel-technologisch systeem in de komende decennia sterk onder druk zal komen te staan als gevolg van economische en milieuproblemen, en vooral door problemen die met het menselijk gedrag samenhangen (vervreemding, rebellie, agressie, een scala aan sociale en psychische problemen). We hopen dat deze druk die het systeem waarschijnlijk te verduren krijgt ervoor zal zorgen dat het ineenstort, of in ieder geval dusdanig verzwakt dat er een revolutie uitbreekt die slaagt, want dat zou het bewijs zijn dat het streven naar vrijheid sterker is dan de technologie.

135. In paragraaf 125 hebben we de analogie gebruikt van de zwakke buurman die berooid achterblijft nadat een sterke buurman hem al zijn land heeft afgenomen door hem een reeks compromissen op te dringen. Maar stel nu eens dat de sterke buurman ziek wordt, zodat hij zich niet kan verdedigen. De zwakke buurman kan de sterke dwingen hem zijn land terug te geven, of hij kan hem doden. Als hij de sterke man laat overleven en hem alleen dwingt om zijn land terug te geven, is hij dom, want als de sterke man weer beter is zal hij opnieuw al het land voor zich opeisen. Het enige verstandige alternatief voor de zwakke man is om de sterke te doden nu hij de kans krijgt. Zo moeten we ook het industrieel systeem vernietigen als het ziek is. Als we een compromis sluiten en het van zijn ziekte laten herstellen, zal het op den duur aan al onze vrijheid een eind maken.

Eenvoudigere maatschappelijke problemen zijn onoplosbaar gebleken

136. Mocht er nog iemand zijn die denkt dat het systeem zodanig hervormd kan worden dat de vrijheid wordt beschermd tegen de technologie, dan moet die persoon wel bedenken hoe klunzig en met hoe weinig resultaat onze samenleving andere sociale problemen te lijf is gegaan die veel eenvoudiger en grijpbaarder zijn. Problemen die het systeem niet tot staan heeft kunnen brengen, zijn onder andere: de aantasting van het milieu, politieke corruptie, drugssmokkel en geweld in huiselijke kring.

137. Neem nu de milieuproblematiek. Het is duidelijk welke waarden hier met elkaar botsen: wat nu economisch goed uitkomt staat tegenover het behoud van een deel van onze natuurlijke hulpbronnen voor onze kleinkinderen (22). Maar over dit onderwerp komen de machthebbers alleen maar met blabla en rookgordijnen, niet met een duidelijk, consistent actieplan. En intussen blijven we milieu-problemen opstapelen waar onze kleinkinderen maar mee moeten leven. Pogingen om het milieuvraagstuk aan te pakken monden uit in conflicten en compromissen tussen verschillende stromingen, waarvan nu eens de ene en dan weer de andere overheerst. De teneur van die conflicten verandert mee met de schommelingen van de publieke opinie. Dat is geen rationeel proces, en geen aanpak waarmee het probleem tijdig en voorgoed zal worden opgelost. Als grote maatschappelijke problemen al worden ‘opgelost’, gebeurt dat zelden of nooit door middel van een rationeel, uitgewerkt plan. Ze verdwijnen gewoon vanzelf door een proces waarbij verschillende rivaliserende groepen die hun eigen (meestal korte-termijn)belang nastreven (23) uiteindelijk (meestal op goed geluk) komen tot een min of meer stabiele modus vivendi. Gezien de wetmatigheden die we in paragraaf 100-106 hebben geformuleerd valt het te betwijfelen of rationele lange-termijnplanning voor een samenleving OOIT goed kan werken.

138. Het is dan ook duidelijk dat de menselijke soort hooguit een beperkt vermogen heeft om maatschappelijke problemen op te lossen, zelfs als ze vrij ongecompliceerd zijn. Hoe moet de mens dan een oplossing vinden voor een veel ingewikkelder en subtieler probleem: zorgen dat vrijheid en technologie kunnen samengaan? De technologie biedt duidelijke materiële voordelen. Vrijheid blijft daarentegen een abstractie die voor verschillende mensen verschillende betekenissen heeft, en het verlies aan vrijheid wordt gemakkelijk verdoezeld met propaganda en mooie praatjes.

139. En vergeet dit belangrijke verschil niet: het is voorstelbaar dat (bijvoorbeeld) onze milieuproblemen op een dag worden geregeld aan de hand van een rationeel, uitgewerkt plan, maar als dat gebeurt is het alleen omdat het op den duur in het belang van het systeem is om deze problemen op te lossen. Maar het is NIET in het belang van het systeem om de vrijheid te handhaven, of de autonomie van kleine groepen. Integendeel, het is in het belang van het systeem om zoveel mogelijk greep te krijgen op het menselijk gedrag (24). Dus terwijl het systeem uit praktische overwegingen op den duur gedwongen kan worden om milieuproblemen op rationele, verstandige wijze te benaderen, zal het systeem uit even praktische overwegingen gedwongen zijn om het menselijk gedrag nog strikter te reguleren (liefst op indirecte wijze, om zo de inbreuk op de vrijheid te verhullen). We staan niet alleen in deze opvatting. Vooraanstaande sociale wetenschappers (zoals James Q. Wilson) wijzen erop hoe belangrijk het is om mensen effectiever te ‘socialiseren’.

Revolutie is eenvoudiger dan hervorming

140. We hopen de lezer ervan te hebben overtuigd dat het systeem niet zodanig kan worden hervormd dat vrijheid en technologie kunnen samengaan. De enige uitweg is om het industrieel-technologisch systeem maar helemaal van de hand te doen. Dat betekent revolutie; niet noodzakelijkerwijs een gewapende opstand, maar in ieder geval wel een ingrijpende en fundamentele verandering van het karakter van de samenleving.

141. Mensen zijn geneigd te denken dat een revolutie veel moeilijker tot stand komt dan een hervorming, omdat revolutie een veel grotere verandering behelst. Maar in feite is revolutie onder bepaalde omstandigheden veel gemakkelijker dan hervorming. Dat komt omdat een revolutionaire beweging een veel grotere betrokkenheid bij mensen kan oproepen een hervormingsbeweging. Een hervormingsbeweging biedt alleen uitzicht op oplossing van een bepaald maatschappelijk probleem. Een revolutionaire beweging belooft alle problemen in één keer op te lossen en een hele nieuwe wereld te creëren; dat is het soort ideaal waarvoor mensen grote risico’s willen nemen en grote offers willen brengen. Om die redenen zou het veel gemakkelijker zijn om het hele technologisch systeem omver te werpen dan om effectieve, permanente beperkingen op te leggen aan de ontwikkeling of de toepassing van willekeurig welk aspect van de technologie, bijvoorbeeld genetische manipulatie. Als de omstandigheden er rijp voor zijn zullen grote groepen mensen zich vol overgave wijden aan een revolutie tegen het industrieel-technologisch systeem. Zoals we in paragraaf 132 al stelden, proberen hervormers door bepaalde aspecten van de technologie in toom te houden een negatief resultaat te vermijden. Maar revolutionairen hebben een aansprekende beloning in het verschiet – verwezenlijking van hun revolutionaire visie – en zetten zich daarom meer in en geven het minder snel op dan hervormers.

142. Hervormingen worden altijd beteugeld door de angst voor pijnlijke gevolgen als veranderingen te ver gaan. Maar als de revolutionaire koorts een samenleving eenmaal in haar greep houdt, zijn mensen bereid om de vreselijkste ontberingen te lijden voor de goede zaak. Dat bleek duidelijk in de Franse en de Russische Revolutie. Het mag dan zo zijn dat in dergelijke gevallen slechts een minderheid van de bevolking zich echt voor de revolutie inzet, maar deze minderheid is groot en actief genoeg om de dominante kracht in de samenleving te worden. We komen terug op revolutie in paragraaf 180-205.

Sturing van menselijk gedrag

143. Vanaf het begin van de beschaving hebben georganiseerde samenlevingen mensen onder druk moeten zetten om het maatschappelijk organisme te kunnen laten functioneren. De wijze waarop dit gebeurt verschilt sterk van samenleving tot samenleving. Soms gaat het om fysieke drukmiddelen (gebrek aan goede voeding, te zware lichamelijke arbeid, milieuverontreiniging), soms om psychologische (lawaai, veel mensen dicht op elkaar laten leven, mensen dwingen om hun gedrag aan te passen aan de eisen van de samenleving). De menselijke natuur is altijd min of meer stabiel geweest; of is in ieder geval altijd binnen bepaalde marges gebleven. Daardoor zijn er altijd grenzen geweest aan wat samenlevingen van mensen konden vragen. Als de grens van wat mensen kunnen verdragen wordt overschreden, loopt de zaak uit de hand: of opstand, of criminaliteit, of corruptie, of ontduiking van werk, of depressiviteit en andere geestelijke problemen, of een verhoogd sterftecijfer, of een verlaagd geboortecijfer of iets anders, zodat de samenleving ofwel instort, ofwel te inefficiënt gaat functioneren en (snel of geleidelijk, door verovering, uitputting of evolutie) wordt vervangen door een efficiënter type samenleving (25).

144. De menselijke natuur heeft dus in het verleden grenzen gesteld aan de ontwikkeling van samenlevingen. Er kon slechts zoveel van mensen gevraagd worden, en niet meer. Maar dat is nu misschien wel aan het veranderen, omdat de moderne technologie werkt aan methoden om mensen bij te werken.

145. Stel je een samenleving voor die mensen overlevert aan omstandigheden waardoor ze vreselijk ongelukkig worden, en hun vervolgens een pilletje geeft om hun ongeluk weg te nemen. Science fiction? Tot op zekere hoogte komt dat al voor in onze eigen samenleving. Het is bekend dat het aantal gevallen van klinische depressiviteit de afgelopen decennia sterk is toegenomen. Wij denken dat dat komt omdat er iets mis is met het machtsproces, zoals we hebben uitgelegd in paragraaf 59-76. Maar zelfs als we het mis hebben, is de toename van depressiviteit hoe dan ook het gevolg van EEN OF MEER omstandigheden in de hedendaagse samenleving. In plaats van de omstandigheden weg te nemen waardoor mensen depressief worden, geeft de moderne samenleving hun antidepressiva. In feite dienen die antidepressiva dus om iemands innerlijk zodanig bij te werken dat hij sociale omstandigheden kan verdragen die hij normaal gesproken ondraaglijk vindt. (Ja, we weten dat depressiviteit vaak een zuiver erfelijke oorsprong heeft. We hebben het hier over die gevallen waarin de omgeving de bepalende factor is.)

146. Medicijnen die de geest beïnvloeden zijn maar één voorbeeld van de methoden die de moderne samenleving ontwikkelt om menselijk gedrag te sturen. We zullen er nog een paar onder de loep nemen.

147. Om te beginnen zijn dat de technieken voor bewaking en beveiliging. In de meeste winkels en op veel andere plaatsen worden er tegenwoordig verborgen videocamera’s gebruikt. Met behulp van computers worden grote hoeveelheden informatie over individuen opgeslagen en bewerkt. Met de zo verkregen informatie wordt fysieke dwang (wetshandhaving) een stuk effectiever (26). Daarnaast heb je de propagandamethoden, waarvoor de massamedia heel bruikbaar zijn. Er zijn goed werkende technieken ontwikkeld om verkiezingen te winnen, produkten te verkopen, de publieke opinie te beïnvloeden. De amusementssector vormt een belangrijk psychologisch instrument voor het systeem, wellicht zèlfs als er veel seks en geweld wordt voorgeschoteld. Amusement biedt de moderne mens een onontbeerlijke ontsnappingsmogelijkheid. In beslag genomen door televisie, video’s enzovoorts, is hij even verlost van de stress, de zorgen, de frustratie, de onvrede. Bij veel primitieve volkeren kunnen mensen als ze geen werk te doen hebben, rustig uren aan een stuk niks zitten doen, omdat ze vrede hebben met zichzelf en met hun wereld. Maar de meeste moderne mensen moeten voortdurend worden beziggehouden of vermaakt, anders ‘vervelen’ ze zich, d.w.z. ze worden kriebelig, onrustig, geïrriteerd.

148. Andere technieken gaan nog verder dan de voorgaande. Opvoeding is niet meer simpelweg een kwestie van een kind een pak voor zijn broek geven als hij zijn les niet kent, of een schouderklopje als hij zijn les wel kent. Het is een wetenschappelijke techniek aan het worden om de ontwikkeling van het kind te sturen. Sylvan Learning Centers is er bijvoorbeeld uitstekend in geslaagd om kinderen te motiveren om te leren en ook op veel gewone scholen wordt met enig succes gebruik gemaakt van psychologische technieken. Ouders krijgen onderricht in ‘ouderschaps’-technieken, die erop gericht zijn om kinderen de fundamentele waarden van het systeem te laten overnemen en zich te leren gedragen volgens de wensen van het systeem. Programma’s voor de ‘geestelijke gezondheid’, ‘interventie’-technieken, psychotherapie, enzovoorts moeten zogenaamd ten goede komen aan het individu, maar in de praktijk worden ze meestal gebruikt om individuen te laten denken en zich te laten gedragen zoals het systeem vereist. (Dat is geen tegenstelling; een individu wiens instelling of gedrag hem in conflict brengt met het systeem, staat tegenover een overmacht. Hij kan zich er ook niet aan onttrekken, dus hij zal waarschijnlijk last krijgen van stress, frustratie, defaitisme. Hij heeft het veel gemakkelijker als hij denkt en zich gedraagt zoals het systeem vereist. In die zin handelt het systeem voor de bestwil van het individu als het hem hersenspoelt tot inschikkelijkheid.) Kindermishandeling wordt in zijn ergste en duidelijkste vormen door de meeste, zo niet alle culturen afgewezen. Een kind pijnigen vanwege een kleinigheid of zonder reden stuit vrijwel iedereen tegen de borst. Maar veel psychologen hanteren een veel ruimere definitie van mishandeling. Is een pak slaag, als onderdeel van een rationeel en consistent tuchtsysteem, een vorm van mishandeling? Doorslaggevend voor het antwoord zal zijn of slaan in de meeste gevallen gedrag oplevert waarmee een persoon in het bestaande maatschappelijk systeem ingepast kan worden. In de praktijk verstaat men onder ‘mishandeling’ meestal elke opvoedingsmethode die gedrag oplevert dat het systeem slecht uitkomt. Dus programma’s ter voorkoming van ‘kindermishandeling’ die verder gaan dan het voorkomen van duidelijke, zinloze wreedheid, richten zich op het sturen van menselijk gedrag door het systeem.

149. Naar we aannemen zullen psychologische technieken voor sturing van menselijk gedrag door onderzoek steeds effectiever worden. Maar we achten het onwaarschijnlijk dat psychologische technieken alleen afdoende zijn om mensen aan te passen aan het type samenleving dat door de technologie wordt gecreëerd. Er zullen waarschijnlijk biologische methoden moeten worden gebruikt. We hebben in dit verband al verwezen naar het gebruik van medicijnen. De neurologie biedt wellicht andere ingangen om de menselijke geest bij te werken. Genetische manipulatie van mensen is al in opkomst in de vorm van ‘gentherapie’, en er is geen reden om aan te nemen dat dergelijke methoden op den duur niet zullen worden gebruikt voor het bijwerken van die aspecten van het lichaam die het geestelijk functioneren beïnvloeden.

150. Zoals we in paragraaf 134 al vermeldden, gaat de industriële samenleving waarschijnlijk een periode van grote spanningen tegemoet, deels vanwege problemen die het menselijk gedrag betreffen, deels door problemen op het gebied van de economie en het milieu. En een aanzienlijk deel van deze laatste problemen vloeit voort uit het gedrag van mensen. Vervreemding, gebrek aan zelfrespect, depressiviteit, tegendraadsheid, opstandigheid; kinderen die niet willen leren, jeugdbendes, drugsgebruik, verkrachting, kindermishandeling, andere misdaden, onveilig vrijen, zwangerschap bij scholieren, bevolkingsgroei, politieke corruptie, rassehaat, rivaliteit tussen etnische groepen, scherpe ideologische conflicten (voor of tegen abortus), politiek extremisme, terrorisme, sabotage, antiregeringsgezinde groepen, rancuneuze groepen. Dat zijn allemaal bedreigingen voor het voortbestaan van het systeem. Het systeem zal GEDWONGEN zijn om ieder bruikbaar middel aan te wenden om het menselijk gedrag te sturen.

151. De sociale ontwrichting die je tegenwoordig ziet, komt zeker niet uit de lucht vallen. Die moet wel het gevolg zijn van de leefomstandigheden waaraan het systeem de mensen onderwerpt. (Naar onze overtuiging is de belangrijkste van deze omstandigheden een verstoord machtsproces.) Als het systeem erin slaagt om voldoende greep te krijgen op het menselijk gedrag om zijn eigen voortbestaan veilig te stellen, zal er een nieuwe keerpunt in de geschiedenis van de mensheid zijn bereikt. Waar voorheen door de grenzen aan wat mensen kunnen verdragen grenzen werden gesteld aan de ontwikkeling van samenlevingen (zoals we hebben uitgelegd in paragraaf 143-144), zal de industrieel-technologische samenleving deze grenzen kunnen overschrijden door mensen bij te werken, hetzij met psychologische methoden, hetzij met biologische methoden, hetzij met een combinatie daarvan. In de toekomst zullen maatschappelijke systemen niet worden aangepast aan de behoeften van mensen. In plaats daarvan zal de mens worden aangepast aan de behoeften van het systeem (27).

152. In het algemeen zal de technologische sturing van menselijk gedrag niet worden ingevoerd met totalitaire bedoelingen, of zelfs niet vanuit een bewuste wens om de menselijke vrijheid te beknotten (28). Elke nieuwe stap waarmee de maakbaarheid van de menselijke geest wordt versterkt, zal worden gezet als rationele reactie op een probleem waar de samenleving voor staat: alcoholisme genezen, de misdaadcijfers omlaag brengen, jongeren ertoe aanzetten om exact te kiezen. In veel gevallen zal er een humanitaire rechtvaardiging voor zijn. Als een psychiater bijvoorbeeld een depressieve patiënt een antidepressivum voorschrijft, bewijst hij dit individu duidelijk een dienst. Het zou onmenselijk zijn om iemand een medicijn te onthouden dat hij nodig heeft. Als ouders hun kinderen naar Sylvan Learning Centers sturen om ze enthousiasme voor school te laten aanpraten, doen ze dat uit bezorgdheid over het welzijn van die kinderen. Misschien zouden sommige van die ouders wel willen dat je geen specialistische opleiding nodig had om een baan te vinden, en dat hun kind niet hoefde te worden gehersenspoeld om een computer-nerd te worden. Maar wat moeten ze? Zij kunnen de samenleving niet veranderen, en hun kind zou werkloos kunnen worden als hij niet over bepaalde vaardigheden beschikt. Dus dan sturen ze hem naar Sylvan.

153. Zo wordt de sturing van menselijk gedrag dus niet ingevoerd door een weloverwogen besluit van de autoriteiten, maar door een proces van maatschappelijke evolutie (maar wel SNELLE evolutie). Dat proces kan onmogelijk worden tegengegaan, omdat iedere ontwikkeling op zichzelf beschouwd gunstig zal lijken; of zal het kwaad dat wordt aangericht door de betreffende ontwikkeling gunstig lijken; of in ieder geval zal het kwaad dat wordt aangericht door de betreffende ontwikkeling minder erg lijken dan de vermeende gevolgen van het achterwege laten van die ontwikkeling (zie paragraaf 127). Propaganda wordt bijvoorbeeld vaak voor goede doelen ingezet, zoals het tegengaan van kindermishandeling of rassehaat (14). Seksuele voorlichting op school is zeker nuttig, maar heeft (voorzover geslaagd) wel tot gevolg dat de verantwoordelijkheid voor seksuele vorming aan het gezin wordt ontnomen en wordt overgedragen aan de staat, in dit geval vertegenwoordigd door het schoolsysteem.

154. Stel dat er een biologische eigenschap wordt ontdekt die de kans vergroot dat een kind crimineel wordt en dat deze eigenschap met een of andere gentherapie kan worden weggenomen (29). Natuurlijk zullen de meeste ouders met kinderen die deze eigenschap hebben, hen deze therapie willen laten ondergaan. Het zou onmenselijk zijn om dat niet te doen, omdat het kind waarschijnlijk een ellendig leven zou krijgen als crimineel. Maar de meeste primitieve samenlevingen hebben lagere misdaadcijfers dan onze samenleving, hoewel ze er geen futuristische opvoedingsmethoden of zware straffen op na houden. Aangezien er geen reden is om aan te nemen dat de moderne mens meer aangeboren roofzuchtige neigingen heeft dan de primitieve mens, moeten de hoge misdaadcijfers in onze samenleving wel het gevolg zijn van de grote druk die de moderne leefomstandigheden op mensen leggen, waaraan velen zich niet kunnen of willen aanpassen. Een behandeling die erop gericht is om potentiële criminele neigingen weg te nemen is dan ook in ieder geval ten dele een manier om mensen zo te reconstrueren dat ze aan de eisen van het systeem voldoen.

155. In onze samenleving wordt het begrip ‘ziekte’ vaak van toepassing verklaard op elke vorm van denken of gedrag die het systeem slecht uitkomt. Dat is ook begrijpelijk, want als een individu niet in het systeem past, is dat zowel pijnlijk voor het individu als problematisch voor het systeem. Manipulatie van een individu om hem in te passen in het systeem wordt daarom beschouwd als een manier om een ‘ziekte’ te ‘genezen’ en dus als iets goeds.

156. In paragraaf 127 wezen we er al op dat als het gebruik van een nieuw stuk technologie AANVANKELIJK facultatief is, het niet per se facultatief hoeft te BLIJVEN, aangezien de nieuwe technologie de samenleving meestal zozeer verandert dat het moeilijk of onmogelijk wordt om als individu te functioneren zonder die technologie te gebruiken. Dat geldt ook voor de technologie van het menselijk gedrag. In een wereld waarin men kinderen een programma laat doorlopen om enthousiasme bij hen op te wekken om te leren, is een ouder welhaast gedwongen om zijn kind zo’n programma te laten doorlopen, omdat het kind anders een betrekkelijke analfabeet blijft en dus geen werk vindt. Of stel dat er een biologische behandelingswijze wordt ontdekt waarmee zonder ongewenste bijwerkingen de stress waar zoveel mensen in onze samenleving onder gebukt gaan enorm kan worden verminderd. Als grote groepen mensen ervoor kiezen om deze behandeling te ondergaan, zal de stress in onze samenleving als geheel verminderen, zodat het systeem de druk die de stress veroorzaakt kan opvoeren. Iets dergelijks schijnt trouwens al gebeurd te zijn met een van de belangrijkste psychologische instrumenten van de samenleving om stress bij mensen te verminderen (of er op zijn minst tijdelijk aan te ontsnappen), namelijk massavermaak (zie paragraaf 147). Ons gebruik van massavermaak is ‘facultatief’; geen enkele wet verplicht ons televisie te kijken, naar de radio te luisteren, tijdschriften te lezen. Toch is massavermaak een middel om even te ontsnappen en om stress te verminderen waar de meesten van ons afhankelijk van zijn geworden. Iedereen klaagt over de troep die op televisie wordt vertoond, maar vrijwel iedereen kijkt ernaar. Een enkeling is van zijn TV-verslaving afgekomen, maar er zullen maar heel weinig mensen zijn die het zonder ENIGE vorm van massavermaak kunnen stellen. (Toch konden de meeste mensen tot voor kort uitstekend toe met alleen het vermaak dat elke gemeenschap zichzelf verschafte.) Zonder de vermaaksindustrie zou het systeem ons waarschijnlijk niet ongestraft aan zoveel stress kunnen blootstellen als het nu doet.

157. Aangenomen dat de industriële samenleving overleeft, zal de technologie het menselijk gedrag op den duur waarschijnlijk volledig in zijn greep krijgen. Het staat buiten kijf dat het menselijk denken en het menselijk gedrag grotendeels biologisch bepaald zijn. In experimenten is aangetoond dat gevoelens als honger, plezier, woede en angst aan- en uitgezet kunnen worden door elektrische stimulering van de juiste hersendelen. Herinneringen kunnen worden uitgewist door hersendelen te beschadigen, of opgehaald door elektrische stimulering. Met medicijnen kunnen hallucinaties worden opgeroepen, of stemmingen veranderd. Als er al een onstoffelijke menselijke ziel bestaat, gaat er duidelijk minder invloed van uit dan van de biologische mechanismen van het menselijk gedrag. Anders zouden onderzoekers niet zo gemakkelijk menselijke gevoelens en menselijk gedrag kunnen manipuleren met medicijnen en elektrische stroom.

158. Het zou vermoedelijk onpraktisch zijn om bij alle mensen elektroden in hun hoofd aan te brengen, zodat de autoriteiten hen onder controle kunnen houden. Maar uit het feit dat menselijke gedachten en gevoelens zo open staan voor biologische interventie blijkt wel dat het probleem van het sturen van menselijk gedrag voornamelijk een technisch probleem is; een probleem van neuronen, hormonen en complexe moleculen; het type probleem dat wetenschappelijk aangepakt kan worden. Gezien de buitengewone staat van dienst van onze samenleving in het oplossen van technische problemen, is het uiterst waarschijnlijk dat er grote vooruitgang zal worden geboekt in het sturen van menselijk gedrag.

159. Zal verzet vanuit de bevolking kunnen voorkomen dat technologische sturing van menselijk gedrag wordt ingevoerd? Dat zou zeker het geval zijn als gepoogd werd om een dergelijke maatregel in één keer door te voeren. Maar aangezien technologische sturing zal worden doorgevoerd door middel van een lange reeks kleine vorderingen, zal er geen rationeel en effectief verzet vanuit de bevolking op gang komen. (Zie de paragrafen 127, 132 en 153.)

160. Wie dit allemaal als science fiction in de oren klinkt, wijzen we erop dat wat gisteren nog science fiction was, vandaag al echt bestaat. De Industriële Revolutie heeft de menselijke leefomgeving en leefwijze ingrijpend veranderd, en het zit er dik in dat naarmate de technologie meer wordt toegepast op het menselijk lichaam en de menselijke geest, de mens zelf net zo ingrijpend wordt veranderd als met zijn leefomgeving en leefwijze is gebeurd.

De mensheid op een kruispunt

161. Maar we lopen op ons verhaal vooruit. Je kunt in een experimentele situatie wel een reeks psychologische of biologische technieken ontwikkelen om het menselijk gedrag te manipuleren, maar daarmee heb je die technieken nog niet geïntegreerd in een functionerend sociaal systeem. Het laatste is veel moeilijker dan het eerste. Zo werken de technieken van de onderwijspsychologie ongetwijfeld vrij goed op de ‘test’-scholen waar ze zijn ontwikkeld, maar dat wil nog niet zeggen dat ze gemakkelijk effectief zijn toe te passen in het onderwijssysteem. We weten allemaal hoe het in veel van onze scholen toegaat. De leraren hebben het veel te druk met messen en pistolen afpakken, om hun leerlingen met behulp van de laatste technieken in computer-nerds te kunnen veranderen. Dus ondanks alle technische vorderingen aangaande het menselijk gedrag heeft het systeem tot nu toe nog niet echt greep op mensen kunnen krijgen. De mensen wiens gedrag het systeem wel redelijk onder controle heeft, zijn mensen van wat je het ‘burgerlijke’ type zou kunnen noemen. Maar er zijn steeds grotere groepen mensen die zich op een of andere manier verzetten tegen het systeem: uitkeringstrekkers, jeugdbendes, sekten, satanisten, nazi’s, radicale milieu-activisten, militia’s, etcetera.

162. Het systeem is momenteel verwikkeld in een wanhopige strijd om bepaalde problemen te overwinnen die zijn voortbestaan in gevaar brengen, waarbij het menselijk gedrag voor de grootste problemen zorgt. Als het systeem er snel genoeg in slaagt om het menselijk gedrag voldoende onder controle te krijgen, zal het waarschijnlijk overleven. Zo niet, dan stort het in. Het lijkt ons zeer waarschijnlijk dat de komende decennia hiervoor beslissend zullen zijn. Over veertig tot honderd jaar weten we meer.

163. Stel dat het systeem de crisis van de komende decennia overleeft. Tegen die tijd zal het de voornaamste problemen waar het voor staat moeten hebben opgelost, of op zijn minst onder controle hebben gebracht, met name dat van het ‘socialiseren’ van mensen; dat wil zeggen, mensen zo volgzaam maken dat hun gedrag geen bedreiging meer vormt voor het systeem. Als dat voor elkaar is, is er zo op het oog niets meer wat de ontwikkeling van de technologie in de weg staat. Die zal dan waarschijnlijk voortschrijden in de richting van de logische afloop: de volledige heerschappij van de technologie over alles op aarde, de mensen en alle andere belangrijke organismen inbegrepen. Het systeem zou een centralistische, monolithische organisatie kunnen worden, of enigszins gefragmenteerd kunnen uitvallen, opgebouwd uit een aantal organisaties die naast elkaar bestaan en een onderlinge relatie hebben die elementen van zowel samenwerking als wedijver bevat, net zoals in onze tijd de overheid, de grote ondernemingen en andere grote organisaties zowel met elkaar samenwerken als met elkaar wedijveren. De menselijke vrijheid zal grotendeels zijn verdwenen, omdat individuen en kleine groepen machteloos staan tegenover grote organisaties, die zijn gewapend met supertechnologie en een arsenaal van geavanceerde psychologische en biologische hulpmiddelen om mensen te manipuleren, en met instrumenten voor bewaking en beveiliging en fysieke dwang. Slechts een klein aantal mensen zal daadwerkelijk macht hebben, en zelfs hun vrijheid zal waarschijnlijk zeer beperkte zijn, omdat ook hun gedrag gereguleerd zal worden; net zoals onze huidige politici en grote ondernemers hun machtsposities alleen kunnen behouden zolang hun gedrag binnen bepaalde, tamelijk smalle grenzen blijft.

164. Denk maar niet dat de systemen zullen ophouden met het ontwikkelen van verdere technieken om de mens en de natuur te sturen als de crisis van de komende paar decennia voorbij is en het voor het voortbestaan van het systeem niet meer nodig is om overal steeds meer greep op te krijgen. Integendeel, als de moeilijke tijden eenmaal voorbij zijn, zal het systeem zijn heerschappij over mens en natuur nog sneller uitbreiden, omdat het dan niet langer wordt gehinderd door het type moeilijkheden waar het nu mee te kampen heeft. Overleving is niet de belangrijkste drijfveer om meer greep op alles te willen krijgen. Zoals we in paragraaf 87-90 al hebben uitgelegd, doen wetenschappers en andere deskundigen hun werk voornamelijk als surrogaat-activiteit; dat wil zeggen, ze bevredigen hun behoefte aan macht door het oplossen van technische problemen. Ze zullen dit met onverminderd enthousiasme blijven doen, en een van de interessantste problemen en grootste uitdagingen is het doorgronden van het menselijk lichaam en de menselijke geest en het ingrijpen in hun ontwikkeling. In het ‘belang van de mensheid’, uiteraard.

165. Maar stel nu eens dat het tegenovergestelde gebeurt en dat het systeem de spanningen van de komende decennia niet blijkt aan te kunnen. Als het systeem ineenstort volgt er wellicht een periode van chaos, ‘woelige tijden’ zoals ze wel vaker in verschillende perioden in de geschiedenis zijn voorgekomen. Het is onmogelijk te voorspellen waar die woelige tijden toe zullen leiden, maar in ieder geval zal de mensheid een nieuwe kans worden vergund. Het grootste gevaar is een wederopstanding van de industriële samenleving in de eerste paar jaar na de ineenstorting. Er zullen zeker veel mensen (vooral machtshongerige types) op gebrand zijn om de fabrieken weer draaiende te krijgen.

166. Er liggen daarom twee taken voor degenen die walgen van de slavernij waartoe het systeem de mensheid reduceert. Ten eerste moeten we ervoor zorgen dat de sociale spanningen binnen het systeem worden opgevoerd, zodat het waarschijnlijker wordt dat het ineenstort of voldoende verzwakt wordt om een revolutie mogelijk te maken. Ten tweede moet er een ideologie ontwikkeld en gepropageerd worden die zich tegen de technologie en de industriële samenleving keert op het moment dat het systeem voldoende verzwakt is. Een dergelijke ideologie biedt ook meer zekerheid dat, op het moment dat de industriële samenleving inderdaad ineenstort, de restanten onherstelbaar worden vernield, zodat het systeem niet opnieuw kan worden opgebouwd. De fabrieken moeten worden vernietigd, technische boeken verbrand, enzovoorts.

Menselijk lijden

167. Het industrieel systeem zal niet ineenstorten uitsluitend als gevolg van revolutionaire actie. Een revolutionaire aanval heeft alleen kans van slagen als het systeem door zijn eigen interne ontwikkelingsproblemen al in ernstige moeilijkheden verkeert. Dus als het systeem ineenstort zal dat ofwel spontaan gebeuren, ofwel door een proces dat deels spontaan is, maar door revolutionairen wordt bevorderd. Als de ineenstorting plotseling plaatsvindt, zal dat aan veel mensen het leven kosten, omdat de wereld zo overbevolkt is dat er niet voldoende voedsel geproduceerd kan worden zonder geavanceerde technologie. Zelfs als de ineenstorting zo geleidelijk gaat dat de afname van de bevolking eerder een gevolg is van een lager geboortecijfer dan van een hoger sterftecijfer, zal het de-industrialisatieproces erg chaotisch verlopen en met veel lijden gepaard gaan. Het is naïef om ervan uit te gaan dat de technologie geruisloos en probleemloos kan worden weggewerkt, vooral omdat de technofielen voor iedere meter zullen vechten. Is het dan niet wreed om je in te zetten voor de ineenstorting van het systeem? Misschien, maar misschien ook niet. In de eerste plaats zullen revolutionairen alleen in staat zijn om het systeem te vernietigen als het al in moeilijkheden verkeert, zodat er een goede kans bestaat dat het op den duur toch wel ineen zou storten; en hoe meer het systeem groeit, hoe rampzaliger de gevolgen van die ineenstorting zullen zijn; het kan dus best dat revolutionairen door het moment van de ineenstorting te vervroegen de omvang van de ramp zullen beperken.

168. In de tweede plaats moet je de strijd en de dood afwegen tegen het verlies aan vrijheid en waardigheid. Voor velen van ons zijn vrijheid en waardigheid belangrijker dan een lang leven of het uit de weg gaan van fysieke pijn. Bovendien gaan we allemaal ooit een keer dood, en je kunt misschien beter doodgaan terwijl je vecht voor je voortbestaan of voor een goede zaak, dan dat je een lang maar leeg en doelloos leven leidt.

169. In de derde plaats is het niet zo zeker dat het voortbestaan van het systeem minder menselijk lijden tot gevolg zal hebben dan de ineenstorting van het systeem zou veroorzaken. Het systeem heeft over de hele wereld al enorm veel lijden teweeggebracht en doet dat nog steeds. Oude culturen die eeuwenlang borg stonden voor goede relaties tussen mensen onderling en tussen de mens en zijn omgeving, zijn kapotgegaan aan het contact met de industriële samenleving, dat heeft geleid tot een ellenlange lijst van economische, sociale, psychische en milieuproblemen. Een van de effecten van het binnendringen van de industriële samenleving is dat over vrijwel de gehele wereld de traditionele remmingen op de bevolkingsomvang uit balans zijn geraakt. Vandaar de bevolkingsexplosie, met alle gevolgen vandien. En dan is er ook nog het psychisch lijden dat wijdverbreid is in de zogenaamd fortuinlijke landen van het westen (zie paragraaf 44-45.) Niemand weet wat de gevolgen zullen zijn van de afbraak van de ozonlaag, het broeikaseffect en andere milieuproblemen die nu nog niet kunnen worden voorzien. En bij de verspreiding van kernwapens is wel gebleken dat nieuwe technologie niet uit handen van dictators en onberekenbare Derde-Wereldlanden kan worden gehouden. Je moet er toch niet aan denken wat ze in Irak of Noord-Korea gaan doen met genetische manipulatie?

170. ‘Ach!’ zeggen de technofielen, ‘De wetenschap maakt dat allemaal wel in orde! We zullen een eind maken aan de honger, psychisch lijden uitbannen en iedereen gezond en gelukkig maken!’ Dat zal best. Dat zeiden ze tweehonderd jaar geleden ook al. De Industriële Revolutie zou een eind maken aan de armoede, iedereen gelukkig maken, enzovoorts. In werkelijkheid is het heel anders gegaan. De technofielen zijn hopeloos naïef (of houden zichzelf voor de gek) in hun inschatting van maatschappelijke problemen. Ze zijn zich niet bewust van (of bewust blind voor) het feit dat invoering van grote veranderingen in een samenleving, zelfs als het schijnbaar verbeteringen zijn, leidt tot een hele reeks andere veranderingen, waarvan de meeste onvoorspelbaar zijn (paragraaf 103). Dat resulteert in ontwrichting van de samenleving. Het is dus zeer waarschijnlijk dat de technofielen, in hun poging om een eind te maken aan armoede en ziekte, om meegaande, gelukkige persoonlijkheden te vervaardigen, enzovoorts, maatschappelijke systemen zullen creëren die ernstig ontaard zijn, nog veel meer dan het huidige systeem. De wetenschappers pochen bijvoorbeeld dat ze de honger de wereld uit zullen helpen door nieuwe, genetisch gemanipuleerde voedselgewassen te creëren. Maar dat betekent dat de bevolking ongelimiteerd kan blijven doorgroeien, en het is bekend dat een grotere opeenhoping van mensen tot meer stress en agressie leidt. Dat is maar één voorbeeld van de VOORSPELBARE problemen die zich zullen voordoen. We benadrukken, en in het verleden is dat ook gebleken, dat technische vooruitgang de samenleving veel sneller voor nieuwe problemen zal stellen dan er oude problemen door worden opgelost. Daarom zal er een lange, moeilijke periode van vallen en opstaan verstrijken voordat de technofielen de storingen in hun Brave New World hebben verholpen (als hun dat ooit al zal lukken). In de tussentijd zal er erg geleden worden. Het is dus niet zo zeker dat het voortbestaan van de industriële samenleving minder lijden zou veroorzaken dan de ineenstorting van die samenleving. De technologie heeft de mensheid in een penibele situatie gebracht en het zal waarschijnlijk heel moeilijk zijn om daar weer uit te komen.

De toekomst

171. Maar stel nu dat de industriële samenleving de komende decennia overleeft en dat de storingen in het systeem uiteindelijk worden verholpen, zodat het soepel functioneert. Wat voor systeem zal dat zijn? We zullen verschillende mogelijkheden de revu laten passeren.

172. Laten we om te beginnen aannemen dat de informatici erin zullen slagen om intelligente machines te ontwikkelen die alles beter kunnen dan mensen. In dat geval zal al het werk vermoedelijk worden gedaan door grote, zeer goed georganiseerde machinesystemen en zal er geen menselijke inspanning meer nodig zijn. Er zijn dan twee mogelijkheden. Men zou de machines kunnen toestaan om alle beslissingen zelf te nemen zonder menselijk toezicht, of de mens zou de machines blijven besturen.

173. Als de machines wordt toegestaan alle beslissingen zelf te nemen, is er geen zinnig woord te zeggen over de gevolgen, omdat onmogelijk is te voorzien hoe dergelijke machines zich zouden gedragen. We wijzen er slechts op dat de mensheid aan de genade van de machines zou zijn overgeleverd. Je zou kunnen denken dat de mensheid nooit zo dwaas zal zijn om alle macht aan de machines over te dragen. We zeggen dan ook niet dat de mensheid de macht vrijwillig aan de machines zou overdragen, of dat de machines welbewust de macht zullen grijpen. Maar we zeggen wel dat de mensheid gemakkelijk zou kunnen afglijden naar een zodanige afhankelijkheidspositie ten opzichte van de machines dat er in feite geen andere mogelijkheid overblijft dan alle beslissingen van de machines te accepteren. Naarmate de samenleving en de problemen waar ze voor staat complexer worden en machines intelligenter, zullen mensen de machines steeds meer beslissingen voor hen laten nemen, simpelweg omdat machinale beslissingen betere resultaten opleveren dan menselijke. Op den duur kan het zover komen dat de beslissingen die noodzakelijk zijn om het systeem draaiende te houden zo ingewikkeld worden dat mensen niet meer in staat zijn om ze weloverwogen te nemen. Dan hebben de machines het in feite voor het zeggen. Mensen zijn dan niet meer in staat om de machines gewoon uit te zetten, omdat ze er zo afhankelijk van zijn dat uitzetten gelijk zou staan aan zelfmoord.

174. Anderzijds is het ook mogelijk dat de mens de machines de baas blijft. In dat geval zou de gewone man de baas zijn over een aantal eigen machines, zoals zijn auto of zijn PC, maar zou het beheer van grote machinesystemen in handen zijn van een kleine elite – net als nu, maar met twee verschillen. Als gevolg van verbeterde technieken zal de elite meer macht over de massa hebben; en omdat er geen behoefte meer zal zijn aan menselijke arbeid, zouden de massa’s overbodig worden, een blok aan het been van het systeem. Een genadeloze elite zou eenvoudigweg kunnen besluiten om het gewone volk uit te roeien. Een humane elite zou met behulp van propaganda of andere psychologische of biologische technieken het geboortecijfer omlaag kunnen brengen, totdat het gewone volk uitsterft en de elite het rijk alleen heeft. Als de elite bestaat uit weekhartige progressieven, besluiten die misschien wel om de goede herder te gaan spelen voor de rest van het menselijk ras. Ze zien erop toe dat ieders eerste levensbehoeften worden bevredigd, dat alle kinderen in psychologisch hygiënische omstandigheden worden grootgebracht, dat iedereen een gezonde hobby heeft om zijn tijd mee te vullen, en dat mensen die wel eens ontevreden zouden kunnen worden een ‘behandeling’ ondergaan om van hun ‘probleem’ af te komen. Uiteraard zou het leven dan zo doelloos zijn dat mensen biologisch en psychologisch bijgewerkt moeten worden, ofwel om hun behoefte aan het machtsproces te verwijderen, ofwel om hun zucht naar macht te ‘sublimeren’ in een of andere onschuldige hobby. Deze bijgewerkte mensen zijn misschien wel gelukkig in zo’n samenleving, maar vrij zijn ze zeker niet. Ze zijn dan gereduceerd tot de status van huisdieren.

175. Maar stel nu eens dat de informatici er niet in slagen om kunstmatige intelligentie te ontwikkelen, zodat menselijke arbeid noodzakelijk blijft. Ook dan zullen machines steeds meer eenvoudige taken overnemen, zodat er een steeds groter overschot aan laag opgeleide menselijke arbeidskrachten ontstaat. (We zien dat nu ook al. Er zijn veel mensen die moeilijk of onmogelijk werk kunnen vinden, omdat ze om intellectuele of psychologische redenen niet het opleidingsniveau kunnen bereiken dat nodig is om zich in het huidige systeem nuttig te kunnen maken.) Aan degenen die wel werk hebben, zullen steeds hogere eisen worden gesteld; ze zullen steeds beter opgeleid moeten zijn, steeds bekwamer, en steeds betrouwbaarder, aangepaster en meegaander, omdat ze steeds meer de functie krijgen van cellen in een gigantisch organisme. Hun taken zullen steeds specialistischer worden, zodat hun werk eigenlijk niets meer met de echte wereld te maken heeft en slechts gericht is op één heel klein facetje van de werkelijkheid. Het systeem zal alle mogelijke middelen moeten aanwenden, zowel psychologische als biologische, om mensen zo te manipuleren dat ze meegaand zijn, over de bekwaamheden beschikken die het systeem vereist en hun zucht naar macht ‘sublimeren’ in een of andere specialistische taak. Maar de stelling dat de mensen in een dergelijke samenleving meegaand moeten zijn, gaat misschien niet helemaal op. De samenleving kan rivaliteit nuttig achten, aangenomen dat er manieren worden gevonden om deze rivaliteit in banen te leiden die de behoeften van het systeem dienen. We kunnen ons een toekomstige samenleving voorstellen waarin eindeloos wordt gewedijverd om posities die prestige en macht opleveren. Maar er is slechts een handjevol mensen dat ooit de top zal bereiken, waar de enige echte macht ligt (zie het eind van paragraaf 163). Heel weerzinwekkend, een samenleving waarin iemand zijn behoefte aan macht alleen kan bevredigen over de ruggen van heel veel andere mensen, door hen HUN kans op macht te ontnemen.

176. Men kan zich scenario’s voorstellen die aspecten bevatten van een aantal van de mogelijkheden die we net hebben besproken. Zo is het bijvoorbeeld mogelijk dat machines het merendeel van het werk overnemen dat van werkelijk, praktisch belang is, maar dat mensen worden beziggehouden met relatief onbelangrijk werk. Zo is er al geopperd dat een grote uitbreiding van de dienstensector mensen aan werk kan helpen. Mensen zouden dan hun tijd doorbrengen met elkaars schoenen poetsen, elkaar in taxi’s rondrijden, nijverheidsprodukten maken voor elkaar, elkaar bedienen in restaurants en cafés, enzovoorts. Het lijkt ons wel buitengewoon minderwaardig als het zo met de mensheid moet aflopen, en we betwijfelen of veel mensen voldoening zouden halen uit een dergelijke zinloze tijdvulling. Ze zouden op zoek gaan naar andere, gevaarlijke uitlaatkleppen (drugs, misdaad, ‘sekten’, extremistische groepen), tenzij ze biologisch of psychologisch bijgewerkt zouden worden om hen aan een dergelijke leefwijze aan te passen.

177. Het zal duidelijk zijn dat met bovengenoemde scenario’s nog niet alle mogelijkheden zijn uitgeput. Ze geven alleen het soort uitkomsten aan dat volgens ons het meest voor de hand ligt. Maar we kunnen ons geen aannemelijke scenario’s voorstellen die aanlokkelijker zijn dan de reeds genoemde. Als het industrieel-technologisch systeem de komende veertig tot honderd jaar doorkomt, zal het tegen die tijd naar alle waarschijnlijkheid dan bepaalde algemene kenmerken hebben ontwikkeld: individuen (tenminste die van het ‘burgerlijke’ type, die zijn geïntegreerd in het systeem en zorgen dat het blijft draaien, en die dus alle macht in handen hebben) zullen meer dan ooit afhankelijk zijn van grote organisaties; ze zullen beter ‘gesocialiseerd’ zijn dan ooit en hun fysieke en mentale kwaliteiten zullen er in aanzienlijke mate (waarschijnlijk in zeer hoge mate) in gemanipuleerd zijn en niet zozeer voortkomen uit het toeval (of Gods wil, of wat dan ook); en van de ongerepte natuur zullen hooguit nog enkele restanten over zijn die in stand worden gehouden voor wetenschappelijk onderzoek en onder toezicht staan van en beheerd worden door wetenschapers (dus van ‘ongerept’ zal niet echt sprake meer zijn). Uiteindelijk (zeg over een paar eeuwen) zal waarschijnlijk noch de menselijke soort noch enig ander belangrijk organisme nog bestaan zoals we ze nu kennen. Want als je organismen eenmaal gaat bijwerken met behulp van genetische manipulatie is er geen reden om op een bepaald punt te stoppen, zodat het bijwerken waarschijnlijk net zolang doorgaat totdat de mens en andere organismen een volledige metamorfose hebben ondergaan.

178. Hoe het ook zij, het is zeker dat de technologie de mens in een nieuwe leefomgeving en sociale omgeving plaatst, die radicaal afwijkt van het spectrum van omgevingen waar de mensheid door natuurlijke selectie fysiek en psychisch aan is aangepast. Als de mens niet aan deze nieuwe omgeving wordt aangepast door kunstmatig te worden hervaardigd, zal hij eraan worden aangepast via een langdurig en pijnlijk proces van natuurlijke selectie. Het eerste is veel aannemelijker dan het laatste.

179. Het zou beter zijn om dat hele rotsysteem overboord te gooien en de gevolgen dan maar op de koop toe te nemen.

Strategie

180. De technofielen betrekken ons allemaal bij een ronduit roekeloos avontuur met onbekende afloop. Veel mensen begrijpen wel enigszins wat de technologische vooruitgang ons aandoet, maar nemen toch een passieve houding aan, omdat ze menen dat er niks aan te doen is. Maar wij (Freedom Club) denken dat er wel wat aan te doen is. We denken dat de technologie een halt kan worden toegeroepen en we zullen hier aangeven hoe dat aangepakt kan worden.

181. Zoals we in paragraaf 166 al stelden, zijn de twee voornaamste taken voor dit moment het bevorderen van sociale spanningen en instabiliteit in de industriële samenleving, en het propageren van een ideologie die gekant is tegen de technologie en het industrieel systeem. Als het systeem genoeg spanning en instabiliteit vertoont, is er misschien een revolutie tegen de technologie mogelijk. Die zou ongeveer net zo kunnen verlopen als de Franse en de Russische revolutie. Zowel de Franse als de Russische samenleving kenmerkte zich in de decennia voor de revolutie door steeds duidelijker tekenen van spanning en zwakte. Ondertussen werden er ideologieën ontwikkeld met een nieuwe visie op de wereld die heel anders was dan de oude. In het Russische geval zetten revolutionairen zich actief in om de oude orde te ondermijnen. Toen het oude systeem vervolgens nog meer onder druk kwam te staan (in Frankrijk door een financiële crisis, in Rusland door een militaire nederlaag), werd het weggevaagd door de revolutie. Wij hebben iets voor ogen met ongeveer hetzelfde verloop.

182. Er zal worden tegengeworpen dat de Franse en de Russische revolutie zijn mislukt. Maar de meeste revoluties hebben twee doelen. Ten eerste het vernietigen van de oude samenlevingsvorm en ten tweede de opbouw van de nieuwe samenlevingsvorm die de revolutionairen voor ogen staat. De Franse en de Russische revolutionairen slaagden er (gelukkig!) niet in om de nieuwe samenleving van hun dromen tot stand te brengen, maar het lukte hun uitstekend om de bestaande samenlevingsvorm te vernietigen.

183. Maar om een enthousiaste aanhang te verwerven moet een ideologie zowel een positief als een negatief ideaal hebben; zowel VOOR als TEGEN iets zijn. Het positieve ideaal dat wij voorstaan, is de natuur. Dat wil zeggen, de ONGEREPTE natuur; die aspecten van het functioneren van de aarde en het leven op aarde die niet door mensen worden beheerd en waarin de mens niet ingrijpt. En onder ongerepte natuur verstaan we ook de menselijke natuur. Daarmee bedoelen we die aspecten van het functioneren van het menselijk individu die niet gereguleerd worden door de georganiseerde samenleving, maar het produkt zijn van het toeval, of de vrije wil, of God (afhankelijk van je religieuze of filosofische opvattingen).

184. De natuur is om verscheidene redenen een perfect tegen-ideaal van de technologie. De natuur (datgene wat buiten de macht van het systeem valt) is het tegendeel van de technologie (die de macht van het systeem oneindig wil uitbreiden). De meeste mensen zullen het erover eens zijn dat de natuur mooi is; mensen voelen zich erdoor aangesproken. De radicale milieu-activisten houden er NU AL een ideologie op na die de natuur verheerlijkt en tegen de technologie is (30). Het is niet nodig om omwille van de natuur een of andere schimmige utopie of een nieuw soort maatschappijorde in te stellen. De natuur zorgt wel voor zichzelf: deze spontane schepping bestond al lang voordat er menselijke samenlevingen waren, en eeuwenlang hebben velerlei menselijke samenlevingen zij aan zij met de natuur bestaan zonder al te veel schade aan te richten. Pas sinds de Industriële Revolutie heeft de menselijke samenleving echt een verwoestend effect op de natuur gehad. Om de natuur van deze druk te bevrijden hoeft er geen speciaal soort maatschappelijk systeem te komen, we hoeven ons alleen maar te ontdoen van de industriële samenleving. Toegegeven, dan zijn we nog niet meteen van alle problemen af. De industriële samenleving heeft al enorm veel schade toegebracht aan de natuur en het zal heel lang duren voordat de wonden zijn genezen. Bovendien kunnen zelfs pre-industriële samenlevingen heel wat schade aanrichten aan de natuur. Niettemin is er al een heleboel bereikt als we van de industriële samenleving af zijn. De natuur zal dan van de ergste druk zijn bevrijd, zodat het herstelproces kan beginnen. De georganiseerde samenleving zal niet langer in staat zijn om haar greep op de natuur (inclusief de menselijke natuur) te versterken. Welk type samenleving er ook moge bestaan als het industrieel systeem ter ziele is, zeker is dat de meeste mensen dicht bij de natuur zullen leven, omdat er bij afwezigheid van geavanceerde technologie geen andere manier is waarop mensen KUNNEN leven. Om zich te kunnen voeden moeten ze boer worden, of herder, of visser, of jager, enzovoorts. En in het algemeen gesproken zal de plaatselijke autonomie toenemen, omdat overheden en andere grote organisaties bij gebrek aan geavanceerde technologie en snelle communicatiemogelijkheden minder greep zullen krijgen op plaatselijke gemeenschappen.

185. Wat de negatieve consequenties van het elimineren van de industriële samenleving betreft – tja, je kunt niet van twee walletjes eten. Om iets te bereiken, moet je iets anders opofferen.

186. De meeste mensen hebben een hekel aan psychologische conflicten. Daarom denken ze liever niet serieus na over moeilijke sociale onderwerpen, en krijgen ze zulke onderwerpen graag voorgelegd in simpele zwart-wit-termen: DIT is helemaal goed en DAT is helemaal fout. De revolutionaire ideologie moet daarom op twee niveaus worden ontwikkeld.

187. Op een wat genuanceerder niveau moet de ideologie mensen aanspreken die intelligent, nadenkend en rationeel zijn. Het doel moet zijn om een kern te formeren van mensen die tegen het industrieel systeem zijn op rationele, goed doordachte gronden, met volop oog voor de problemen en tegenstrijdigheden die daarbij komen kijken, en voor de prijs die betaald moet worden om van het systeem af te komen. Het is van groot belang om mensen van dit type aan te trekken, omdat dat bekwame mensen zijn die een grote rol spelen bij het beïnvloeden van anderen. Deze mensen moeten worden aangesproken op een zo rationeel mogelijk niveau. Feiten moeten nooit bewust verdraaid worden en ongenuanceerde uitspraken moeten worden vermeden. Dat betekent niet dat geen beroep mag worden gedaan op emoties, maar daarbij moet er goed op worden gelet dat de waarheid niet wordt verdraaid en dat er ook verder niets gedaan wordt wat het intellectuele aanzien van de ideologie teniet zou doen.

188. Op een tweede niveau moet de ideologie worden gepropageerd in een vereenvoudigde vorm, die de onnadenkende meerderheid in staat stelt om het conflict tussen technologie en natuur in ondubbelzinnige termen te zien. Maar zelfs op het tweede niveau moet de ideologie niet zo goedkoop, ongenuanceerd en irrationeel worden verwoord dat de mensen van het nadenkende en rationele type erdoor worden afgeschrikt. Goedkope, ongenuanceerde propaganda leidt soms op korte termijn tot indrukwekkende resultaten, maar op de lange duur heb je er meer aan om de loyaliteit van een kleine groep intelligente, betrokken mensen te behouden, dan om de emoties aan te wakkeren van een onnadenkende, wispelturige horde die van mening verandert zodra er iemand met een betere propagandastunt komt opdraven. Propaganda van opruiende aard kan echter noodzakelijk zijn als het systeem het breekpunt nadert en er een beslissende strijd gaande is tussen rivaliserende ideologieën om uit te maken welke ideologie de overhand krijgt als het oude wereldbeeld ten onder gaat.

189. Vóór die beslissende strijd moeten de revolutionairen niet verwachten dat ze een meerderheid van de mensen achter zich krijgen. De geschiedenis wordt bepaald door actieve, vastbesloten minderheden, niet door de meerderheid, die zelden een duidelijk en consistente voorstelling heeft van wat ze nu eigenlijk wil. Tot de tijd rijp is voor het beslissende duwtje richting revolutie (31), is de taak van de revolutionairen niet zozeer om de oppervlakkige steun van de meerderheid te verwerven alswel om een kleine kern van zeer toegewijde mensen bijeen te krijgen. Wat de meerderheid betreft volstaat het om hen op de hoogte te stellen van het bestaan van de nieuwe ideologie en hen er regelmatig aan te herinneren; hoewel het natuurlijk wenselijk is om steun te krijgen van de meerderheid voorzover dat mogelijk is zonder de kern van daadwerkelijk betrokken mensen te verzwakken.

190. Elk type maatschappelijk conflict draagt bij aan de destabilisering van het systeem, maar je moet oppassen welk soort conflict je aanmoedigt. Het moet gaan om een conflict tussen het gewone volk en de elite die in de industriële samenleving aan de macht is (politici, wetenschappers, leidende figuren in grote ondernemingen, hoge ambtenaren, enzovoorts). Het conflict moet niet gaan tussen de revolutionairen en het gewone volk. Het zou bijvoorbeeld een slechte strategie zijn als de revolutionairen Amerikanen aanvallen op hun consumptiegedrag. De doorsnee Amerikaan moet juist worden afgeschilderd als een slachtoffer van de reclame- en marketingbranche, die hem allerlei rommel heeft aangepraat waar hij niets aan heeft en die wel een erg schamele compensatie is voor zijn verlies aan vrijheid. Allebei die benaderingen komen met de feiten overeen. Het hangt van je instelling af of je de reclamebranche verwijt dat ze het publiek manipuleert, of het publiek verwijt dat het zich laat manipuleren. Uit strategisch oogpunt kun je het publiek in het algemeen beter geen verwijten maken.

191. Je moet je wel tweemaal bedenken voordat je een ander maatschappelijk conflict aanmoedigt dan dat tussen de elite die de macht heeft (en de technologie in handen heeft) en het grote publiek (waar de technologie haar macht over uitoefent). Om te beginnen leiden andere conflicten meestal de aandacht af van de belangrijke conflicten (tussen machtselite en gewone mensen, tussen technologie en natuur); daarnaast kunnen andere conflicten de technologisering stimuleren, omdat beide partijen in zo’n conflict technologische macht willen gebruiken om voordeel te behalen op de tegenstander. Dat is duidelijk te zien bij rivaliserende landen. Het blijkt ook bij etnische conflicten binnen landen. Zo willen veel zwarte leiders in Amerika Afro-Amerikanen aan meer macht helpen door te zorgen dat zwarte individuen op posities in de technologische machtselite terecht komen. Ze willen dat er veel zwarte overheidsfunctionarissen, wetenschappers, directieleden, enzovoorts komen. Op deze manier werken ze eraan mee dat de Afro-Amerikaanse subcultuur wordt geabsorbeerd door het technologisch systeem. In het algemeen zou je alleen die maatschappelijke conflicten moeten aanmoedigen die kunnen worden gezien als conflicten tussen machtselite en gewone mensen, tussen technologie en natuur.

192. Maar etnische conflicten ontmoedig je NIET door op militante wijze op te komen voor minderheidsrechten (zie de paragrafen 21 en 29). De revolutionairen zouden juist moeten benadrukken dat minderheden weliswaar in meer of mindere mate benadeeld worden, maar dat dat van marginale betekenis is. Onze echte vijand is het industrieel-technologisch systeem, en in de strijd tegen dat systeem zijn etnische verschillen niet van belang.

193. Het soort revolutie dat we voor ogen hebben, hoeft niet per se een gewapende opstand in te houden tegen welke regering dan ook. Fysiek geweld is niet uitgesloten, maar het zal in geen geval een POLITIEKE revolutie zijn. De nadruk zal liggen op technologie en economie, niet op politiek (32).

194. Waarschijnlijk kunnen de revolutionairen er zelfs beter VAN AFZIEN om de politieke macht te grijpen, met wettige of onwettige middelen, totdat het industrieel systeem het kritieke punt heeft bereikt en het in de ogen van de meeste mensen een mislukking is gebleken. Stel bijvoorbeeld dat een ‘groene’ partij bij verkiezingen de meerderheid krijgt in het Amerikaanse Congres. Om de eigen ideologie niet te verraden of af te zwakken, moet deze partij dan rigoureuze maatregelen treffen om een negatieve economische groei tot stand te brengen. Voor de gewone man zouden de gevolgen rampzalig lijken: er zou massale werkloosheid komen, schaarste, enzovoorts. Zelfs als de ergste gevolgen vermeden kunnen worden door bovenmenselijk bekwaam management, zouden de mensen evengoed iets moeten inleveren van de luxe waaraan ze verslaafd zijn geraakt. De onvrede zou toenemen, de ‘groene’ partij zou worden weggestemd en de revolutionairen zouden een nederlaag hebben geleden. Daarom moeten de revolutionairen ook pas proberen om politieke macht te verwerven als het systeem zichzelf dermate in de nesten heeft gewerkt dat alle ontberingen beschouwd worden als gevolg van de feilen van het industrieel systeem zelf en niet van het beleid van de revolutionairen. De revolutie tegen de technologie zal waarschijnlijk een revolutie van buitenstaanders zijn, een revolutie van onderaf en niet van bovenaf.

195. De revolutie moet internationaal zijn en wereldwijd. Ze kan niet in ieder land afzonderlijk op gang worden gebracht. Telkens als wordt geopperd dat bijvoorbeeld de Verenigde Staten moeten inbinden op het gebied van technologische vooruitgang of economische groei, worden mensen hysterisch en beginnen ze te roepen dat als we achter raken op technologisch gebied de Japanners een voorsprong op ons zullen nemen. Alle robotten nog aan toe! De wereld zou uit zijn baan schieten als de Japanners ooit meer auto’s zouden verkopen dan wij! (Nationalisme is erg bevorderlijk voor de technologie). Een redelijker argument is dat als de relatief democratische landen van de wereld technologisch achter raken terwijl nare, dictatoriale landen als China, Vietnam en Noord-Korea zich blijven ontwikkelen, de dictators op den duur de hele wereld zullen domineren. Daarom moet het industrieel systeem in alle landen tegelijk worden aangevallen, voorzover dat mogelijk is. Goed, het is niet zeker dat het industrieel systeem overal ter wereld ongeveer tegelijkertijd vernietigd kan worden, en het is zelfs denkbaar dat de poging om het systeem omver te werpen juist leidt tot de overheersing van het systeem door dictators. Dat risico moeten we nemen. En het is het nemen waard, omdat het verschil tussen een ‘democratisch’ en een dictatoriaal industrieel systeem klein is vergeleken met het verschil tussen een industrieel en een niet-industrieel systeem (33). Je zou zelfs kunnen stellen dat een industrieel systeem beheerst door dictators de voorkeur geniet, omdat dergelijke systemen gewoonlijk inefficiënt blijken, en daarom waarschijnlijk eerder uiteen zullen vallen. Kijk maar naar Cuba.

196. Revolutionairen zouden kunnen overwegen om maatregelen te steunen die ertoe bijdragen dat de wereldeconomie één geheel blijft. Vrijhandelsovereenkomsten zoals NAFTA en GATT zijn op de korte termijn waarschijnlijk schadelijk voor het milieu, maar op de lange termijn zijn ze misschien juist gunstig omdat ze de onderlinge economische afhankelijkheid van landen in stand houden. Het zal gemakkelijker zijn om het industrieel systeem in de hele wereld tegelijk te vernietigen als de wereldeconomie zo’n samenhang vertoont dat de ineenstorting in een willekeurig groot land zal leiden tot de ineenstorting in alle geïndustrialiseerde landen.

197. Sommige mensen staan op het standpunt dat de moderne mens teveel macht heeft, teveel greep op de natuur; ze pleiten voor een passievere houding van de kant van de mensheid. In het gunstigste geval drukken deze mensen zich onduidelijk uit, omdat ze geen onderscheid maken tussen macht voor GROTE ORGANISATIES en macht voor INDIVIDUEN en KLEINE GROEPEN. Het is verkeerd om te pleiten voor machteloosheid en passiviteit, omdat mensen macht NODIG HEBBEN. De moderne mens als collectief – dat wil zeggen, het industrieel systeem – heeft immens veel macht over de natuur, en wij (Freedom Club) vinden dat zeer kwalijk. Maar moderne INDIVIDUEN en KLEINE GROEPEN INDIVIDUEN hebben veel minder macht dan de primitieve mens ooit heeft gehad. In het algemeen wordt de enorme macht van de ‘moderne mens’ over de natuur niet door individuen of kleine groepen uitgeoefend maar door grote organisaties. Voorzover het doorsnee moderne INDIVIDU over technologische macht beschikt, mag hij die alleen gebruiken binnen nauwe grenzen en alleen onder toezicht van en gestuurd door het systeem. (Je hebt overal een vergunning voor nodig, en aan die vergunning zitten allerlei regels en voorschriften vast.) Het individu heeft slechts technologische macht voorzover het systeem hem die verleent. Zijn PERSOONLIJKE macht over de natuur is gering.

198. Primitieve INDIVIDUEN en KLEINE GROEPEN hadden in feite een aanzienlijke macht over de natuur; of misschien kun je beter zeggen: macht BINNEN de natuur. Als de primitieve mens voedsel nodig had, wist hij hoe hij aan eetbare wortels kwam en hoe hij die moest klaarmaken, hoe hij wild moest opsporen en het te pakken moest krijgen met zelfgemaakte wapens. Hij wist hoe hij zich moest beschermen tegen hitte, kou, regen, gevaarlijke dieren, enzovoorts. Maar de primitieve mens bracht de natuur betrekkelijk weinig schade toe, omdat de COLLECTIEVE macht van de primitieve samenleving te verwaarlozen was vergeleken met de COLLECTIEVE macht van de industriële samenleving.

199. In plaats van machteloosheid en passiviteit voor te staan, zou je juist moeten stellen dat de macht van het Industrieel SYSTEEM moet worden gebroken, en dat INDIVIDUEN en KLEINE GROEPEN dan VEEL MEER macht en vrijheid zullen krijgen.

200. Zolang het industrieel systeem nog niet volledig verwoest is, moet de vernietiging van dat systeem het ENIGE doel van de revolutionairen zijn. Andere doelen zouden de aandacht en de energie afleiden van het voornaamste doel. Er is nog een belangrijker reden: als de revolutionairen zichzelf nog enig ander doel toestaan dan de vernietiging van de technologie, komen ze in de verleiding om de technologie te gebruiken als middel om dat andere doel te bereiken. Als ze aan die verleiding toegeven, vallen ze meteen terug in de technologische valkuil, want de moderne technologie is een gecentraliseerd, strak georganiseerd systeem. Om EEN BEETJE technologie te behouden ben je verplicht om de MEESTE technologie te behouden, en uiteindelijk geef je dan slechts een symbolische hoeveelheid technologie op.

201. Stel bijvoorbeeld dat de revolutionairen zich ‘sociale rechtvaardigheid’ ten doel stellen. Gezien de aard van de mens zou sociale rechtvaardigheid er niet vanzelf komen; die zou moeten worden afgedwongen. Dat zou alleen kunnen als de revolutionairen de organisatie en coördinatie centraal houden. Dan moet er snel over grote afstanden getransporteerd en gecommuniceerd kunnen worden en zijn er dus allerlei technologische hulpmiddelen nodig voor die transport- en communicatiesystemen. Om arme mensen te voeden en te kleden zouden ze landbouw- en produktietechnologie moeten gebruiken. En ga zo maar door. Zodat de poging om sociale rechtvaardigheid te waarborgen hen zou dwingen om de meeste onderdelen van het technologische systeem te behouden. Niet dat we iets tegen sociale rechtvaardigheid hebben, maar de pogingen om van het technologisch systeem af te komen mogen er niet door worden gehinderd.

202. Het zou hopeloos zijn als revolutionairen proberen het systeem aan te vallen zonder ENIGE moderne technologie te gebruiken. Ze moeten in ieder geval de communicatiemedia gebruiken om hun boodschap te verspreiden. Maar ze zouden de moderne technologie voor slechts ÉÉN ding moeten gebruiken: om het technologisch systeem aan te vallen.

203. Een alcoholist zit met een vat wijn voor zich. Hij zegt tegen zichzelf: ‘Wijn is niet slecht voor je, zolang je er maar met mate van drinkt. Ze zeggen zelfs dat wijn in kleine hoeveelheden goed voor je is! Het kan heus geen kwaad als ik een klein glaasje neem…’ Het is duidelijk hoe het verder gaat. Vergeet nooit dat je de mensheid met technologie kunt zien als een alcoholist met een vat wijn.

204. Revolutionairen zouden zoveel mogelijk kinderen moeten krijgen. De wetenschap heeft er sterke aanwijzingen voor dat sociale instelling in aanzienlijke mate erfelijk is. Niemand beweert dat je sociale instelling een direct gevolg is van je genetisch gestel, maar binnen de context van onze samenleving schijnen bepaalde persoonlijkheidskenmerkken vaak samen te gaan met een bepaalde sociale instelling. Er zijn ook bezwaren tegen deze bevindingen geuit, maar die zijn weinig overtuigend en lijken voort te komen uit ideologische motieven. Hoe dan ook, niemand zal ontkennen dat de sociale instelling van kinderen in het algemeen min of meer overeenkomt met die van hun ouders. Vanuit onze optiek doet het er niet zoveel toe of deze instellingen genetisch worden overgedragen of via de opvoeding. In beide gevallen WORDEN ze overgedragen.

205. Het vervelende is dat veel mensen die geneigd zijn om tegen het industrieel systeem in opstand te komen ook bezorgd zijn over de overbevolking, en daarom vaak weinig of geen kinderen hebben. Dat zou kunnen betekenen dat ze de wereld in handen geven van het soort mensen dat het industrieel systeem ondersteunt, of op zijn minst accepteert. Om de kracht van de volgende generatie revolutionairen te waarborgen moet de huidige generatie zich overvloedig voortplanten. Daarmee verergeren ze het bevolkingsprobleem maar een klein beetje. En het belangrijkste probleem is het uit de weg ruimen van het industrieel systeem, want als het industrieel systeem eenmaal verdwenen is, moet de bevolking wel in aantal afnemen (zie paragraaf 167); als het industrieel systeem daarentegen overleeft, zal het doorgaan met het ontwikkelen van nieuwe voedselproduktietechnieken die de wereldbevolking in staat zullen stellen om vrijwel onbeperkt door te groeien.

206. Wat de revolutionaire strategie betreft, zijn de enige elementen waar we per se aan vast willen houden dat de eliminatie van de moderne technologie het alles overheersende doel is en dat geen ander doel dit doel in de weg mag staan. Verder moeten revolutionairen voor een empirische benadering kiezen. Als de ervaring leert dat een aantal van de aanbevelingen uit de voorgaande paragrafen geen goede resultaten opleveren, dan moeten deze aanbevelingen terzijde worden geschoven.

Twee soorten technologie

207. Een argument dat waarschijnlijk zal worden aangevoerd tegen onze voorgenomen revolutie is dat die tot mislukken gedoemd is omdat (zo beweert men) in de hele geschiedenis de technologie altijd vooruitgegaan is, nooit achteruit, en technologische achteruitgang dus onmogelijk is. Maar deze bewering is onjuist.

208. We onderscheiden twee soorten technologie, die we kleinschalige en organisatie-afhankelijke technologie zullen noemen. Kleinschalige technologie kan worden gebruikt door kleinschalige gemeenschappen zonder hulp van buitenaf. Organisatie-afhankelijke technologie is afhankelijk van ver doorgevoerde organisatie van de maatschappij. We kennen geen voorbeelden van achteruitgang van enige betekenis bij kleinschalige technologie. Maar organisatie-afhankelijke technologie gaat WEL achteruit als de organisatiegraad waar ze van afhankelijk is, wegvalt. Voorbeeld: toen het Romeinse Rijk uiteenviel, bleef de kleinschalige technologie van de Romeinen behouden omdat iedere pientere handwerksman bijvoorbeeld een waterrad kon bouwen, iedere kundige smid op de Romeinse manier staal kon maken, enzovoorts. Maar de organisatie-afhankelijke technologie van de Romeinen ging WEL achteruit. Hun aquaducten raakten in verval en werden nooit meer hersteld. Hun wegenbouwtechnieken gingen verloren. Het rioolwaterverwerkingssysteem van de Romeinse steden raakte in de vergetelheid, zodat Europese steden tot betrekkelijk kort geleden een systeem gebruikten dat minder geavanceerd was dan dat van het oude Rome.

209. De reden dat technologie altijd vooruit lijkt te zijn gegaan, is dat de meeste technologie tot een eeuw of twee voor de Industriële Revolutie kleinschalige technologie was. Maar de technologie van na de Industriële Revolutie is grotendeels organisatie-afhankelijke technologie. Neem bijvoorbeeld de koelkast. Zonder onderdelen uit de fabriek of de machines uit een post-industriële werkplaats zou het voor een groepje plaatselijke handwerkslieden vrijwel onmogelijk zijn om een koelkast te bouwen. Als het hun op een of andere miraculeuze wijze toch zou lukken, zouden ze er niets aan hebben als er geen elektriciteit was. Ze zouden dus een rivier moeten afdammen en een generator moeten bouwen. Voor een generators heb je grote hoeveelheden koperdraad nodig. Hoe zou je dat moeten maken zonder moderne machines? En hoe zouden ze aan een gas komen dat geschikt is voor koeling? Het zou veel gemakkelijker zijn om een vrieshuis te bouwen of om voedsel goed te houden door het te drogen of in te maken, zoals werd gedaan voor de uitvinding van de koelkast.

210. Het is dus duidelijk dat als het industrieel systeem ooit met de grond wordt gelijkgemaakt, de technologie van de koelkast verloren zou gaan. Hetzelfde geldt voor andere organisatie-afhankelijke technologie. En als die technologie eenmaal een generatie lang verloren zou zijn, zou de wederopbouw eeuwen kosten, net zoals het de eerste keer eeuwen heeft gekost om zover te komen. De weinige overgebleven technische boeken zouden her en der verspreid zijn. Als een industriële samenleving vanaf de grond wordt opgebouwd zonder hulp van buitenaf, kan dat slechts gebeuren in een reeks van opeenvolgende stadia: je hebt gereedschap nodig om gereedschap te maken om gereedschap te maken om gereedschap te maken… Zo’n samenleving moet een lang proces doormaken van economische ontwikkeling en van vooruitgang in de organisatie van de maatschappij. En zelfs bij afwezigheid van een antitechnologische ideologie is er geen reden om te geloven dat iemand er belang in zou stellen om de industriële samenleving opnieuw op te bouwen. Het enthousiasme voor ‘vooruitgang’ is een typisch verschijnsel van de moderne samenleving, dat vóór de 17e eeuw of daaromtrent niet lijkt te hebben bestaan.

211. In de late middeleeuwen waren er vier grote beschavingen die ongeveer even ‘ontwikkeld’ waren: Europa, de islamitische wereld, India, en het Verre Oosten (China, Japan, Korea). Drie van deze beschavingen zijn min of meer stabiel gebleven, en alleen Europa kwam in beweging. Niemand weet waar de dynamiek in het Europa van die tijd vandaan kwam; historici hebben daar wel theorieën over, maar dat is allemaal speculatie. In ieder geval is duidelijk dat snelle ontwikkeling naar een technologische samenlevingsvorm alleen onder bijzondere omstandigheden plaatsvindt. Er is dus geen reden om aan te nemen dat er geen langdurige technologische achteruitgang teweeggebracht kan worden.

212. Zou de samenleving zich OP DEN DUUR opnieuw ontwikkelen naar een industrieel-technologische vorm? Misschien, maar het heeft geen zin om je daar zorgen over te maken, omdat we gebeurtenissen die over 500 tot 1000 jaar plaatsvinden niet kunnen voorspellen of sturen. Die problemen moeten worden aangepakt door de mensen die dan leven.

Het gevaar van het linksisme

213. Vanwege hun behoefte om zich af te zetten en om lid van een beweging te zijn, voelen linksisten of personen van een vergelijkbaar psychologisch type zich vaak aangetrokken tot een opstandige of activistische beweging waarvan de doelen en de leden in beginsel niet linksistisch zijn. De toevloed van linksistische types die daar het gevolg van is, kan een niet-linksistische beweging gemakkelijk veranderen in een linksistische, zodat linksistische doelen de oorspronkelijke doelstellingen van de beweging verdringen of vervormen.

214. Om dit te voorkomen, moet een beweging die de natuur verheerlijkt en tegen technologie gekant is zich resoluut anti-linksistisch opstellen en elke vorm van samenwerking met linksisten vermijden. Het linksisme is op de lange duur niet te rijmen met de ongerepte natuur, met menselijke vrijheid en met de eliminatie van moderne technologie. Het linksisme is collectivistisch; het is erop uit om van de hele wereld (zowel de natuur als de mensheid) een eenheid te maken. Maar dat impliceert dat de georganiseerde samenleving de natuur en het menselijk leven beheert, en er is geavanceerde technologie voor nodig. Een verenigde wereld is niet mogelijk zonder snel transport en snelle communicatie. Je kunt er niet voor zorgen dat alle mensen van elkaar houden zonder geraffineerde psychologische technieken. Een ‘geprogrammeerde samenleving’ kan niet zonder de noodzakelijke technologische basis. Het linksisme wordt vooral gedreven door de zucht naar macht, en de linksist is op zoek naar macht op collectieve basis, door zich te identificeren met een massabeweging of een organisatie. Het linksisme zal de technologie waarschijnlijk nooit opgeven, omdat technologie een te waardevolle bron van collectieve macht is.

215. De anarchist (34) is ook op zoek naar macht, maar dan op individuele basis of als onderdeel van een kleine groep; hij wil dat individuen en kleine groepen in staat zijn om hun eigen levensomstandigheden te bepalen. Hij is tegen technologie omdat kleine groeperingen daardoor afhankelijk zijn van grote organisaties.

216. Sommige linksisten lijken wel tegen de technologie te zijn, maar zijn dat alleen maar zolang ze buitenstaanders zijn en het technologisch systeem in handen is van niet-linksisten. Als het linksisme ooit de overhand krijgt in de samenleving, zodat het technologisch systeem een werktuig wordt in handen van linksisten, zullen die er enthousiast gebruik van maken en de groei ervan stimuleren. Daarmee zullen ze dan in een patroon vervallen dat het linksisme in het verleden keer op keer heeft vertoond. Toen de bolsjewieken in Rusland buitenstaanders waren, verzetten ze zich hevig tegen censuur en tegen de geheime politie, pleitten ze voor zelfbeschikking voor etnische minderheden, enzovoorts; maar zodra ze zelf aan de macht kwamen, stelden ze een strengere censuur in en zetten ze een meedogenlozer geheime politie op dan onder de tsaren ooit bestaan had, en onderdrukten ze etnische minderheden minstens zo erg als de tsaren hadden gedaan. Op de universiteiten in de Verenigde Staten waren linksistische hoogleraren enkele decennia terug, toen linksisten nog in de minderheid waren, fanatieke voorstanders van academische vrijheid, maar nu blijken linksisten op de universiteiten waar ze de dienst uitmaken bereid te zijn om alle anderen hun academische vrijheid te ontzeggen. (Dat heet dan ‘politieke correctheid’.) Met linksisten en technologie zal het net zo gaan: ze zullen er gebruik van maken om alle anderen mee te onderdrukken, als ze er ooit zeggenschap over krijgen.

217. Bij revoluties in het verleden hebben linksisten van het meest machtshongerige type herhaalde malen eerst samengewerkt met niet-linksistische revolutionairen en met linksisten van een meer libertaire signatuur, en hen later verraden om zelf de macht te kunnen grijpen. Robespierre deed dat in de Franse revolutie, de bolsjewieken deden dat in de Russische revolutie, de communisten deden het in Spanje in 1938 en Castro en zijn volgelingen deden het in Cuba. Gezien het verleden van het linksisme, zouden niet-linksistische revolutionairen wel heel dwaas zijn als ze vandaag de dag met linksisten zouden samenwerken.

218. Verscheidene denkers hebben erop gewezen dat het linksisme een soort religie is. Het linksisme is geen religie in de strikte betekenis van het woord, omdat de linksistische doctrine niet uitgaat van het bestaan van een bovennatuurlijk wezen. Maar voor de linksist speelt het linksisme psychologisch net zo’n rol als religie voor sommige mensen speelt. De linksist MOET geloven in het linksisme; het speelt een vitale rol in zijn psychologische administratie. Hij zal zijn geloofsopvattingen niet snel wijzigen onder invloed van de logica of de feiten. Hij is er diep van overtuigd dat het linksisme moreel Juist is, met een hoofdletter, en dat hij niet alleen het recht maar ook de plicht heeft om de linksistische moraal aan iedereen op te leggen. (Veel mensen die we aanduiden als ‘linksisten’ beschouwen zichzelf echter niet als linksistisch en zouden hun eigen stelsel van overtuigingen geen linksisme noemen. We gebruiken de term ‘linksisme’ omdat we geen betere term weten voor het spectrum van onderling verwante levensovertuigingen die kenmerkend zijn voor de bewegingen die strijden voor het feminisme, voor homo-rechten, politieke correctheid, etcetera, en omdat deze bewegingen een sterke affiniteit hebben met de traditionele linkse beweging. Zie paragraaf 227-230).

219. Het linksisme is een totalitaire macht. Overal waar het linksisme de dienst uitmaakt, dringt het door tot alle hoeken van de privé-sfeer en dwingt het iedere gedachte in een linksistisch keurslijf. Dat komt ten dele door het quasi-religieuze karakter van het linksisme; alles wat in strijd is met linksistische overtuigingen is Zondig. Een belangrijker reden voor de totalitaire macht van het linksisme is de machtsdrift van de linksist. De linksist probeert zijn machtsdrift te bevredigen door zich te identificeren met een sociale beweging en hij probeert het machtsproces te doorlopen door de doeleinden van de beweging na te streven en te helpen bereiken (zie paragraaf 83). Maar hoe zeer de beweging er ook in slaagt om haar doelen te bereiken, de linksist is nooit tevreden, omdat zijn activisme een surrogaat-activiteit is (zie paragraaf 41). Dat wil zeggen, het ware motief van de linksist is niet om de vermeende doelen van het linksisme te verwezenlijken; in werkelijkheid wordt hij gedreven door het gevoel van macht dat hij krijgt door te strijden voor een maatschappelijk doel en dat ook te bereiken (35). Daardoor is de linksist nooit tevreden met de doelen die hij al bereikt heeft; zijn behoefte aan het machtsproces brengt hem er steeds weer toe om een nieuw doel na te streven. De linksist wil gelijke kansen voor minderheden. Als dat voor elkaar is, eist hij dat minderheden statistisch gezien evenveel bereiken. En zolang er iemand is die ergens in zijn achterhoofd nog een negatieve instelling heeft tegenover een of andere minderheid, moet de linksist hem heropvoeden. En dat is niet beperkt tot etnische minderheden; niemand mag een negatieve instelling hebben tegenover homoseksuelen, gehandicapten, dikke mensen, oude mensen, lelijke mensen, enzovoort, enzovoort, enzovoort. Een verplichting om het publiek voor te lichten over de gevaren van roken gaat niet ver genoeg; er moet een waarschuwing worden afgedrukt op elk pakje sigaretten. Vervolgens moet sigarettenreclame aan banden worden gelegd, zo niet verboden. De activisten rusten niet tot tabak wettelijk verboden is, en daarna volgt alcohol, ongezonde voeding, enzovoorts. Activisten hebben flagrante kindermishandeling bestreden, en terecht. Maar nu willen ze een eind maken aan alle vormen van slaag. Als ze dat voor elkaar hebben, willen ze weer iets anders verbieden wat ze ongezond vinden, dan weer iets anders en dan weer iets. Ze zullen niet rusten voordat elke opvoeder doet wat zij zeggen. En daarna richten ze zich weer op een volgend doel.

220. Stel, je vraagt linksisten om een lijst te maken van ALLE dingen die mis zijn in de samenleving, en stel dat je IEDERE maatschappelijke verandering doorvoerde waar ze om vroegen. Je kunt er zeker van zijn dat het merendeel van de linksisten binnen een paar jaar iets nieuws zou bedenken om over te klagen, een nieuw maatschappelijk ‘kwaad’ dat rechtgezet moet worden, omdat, nogmaals, de linksist niet zozeer wordt gedreven door onvrede over de misstanden in de samenleving, als wel door de behoefte zijn zucht naar macht te bevredigen door zijn oplossingen aan de samenleving op te leggen.

221. Omdat ze in hun denken en gedrag geremd worden door hun hoge mate van socialisatie, kunnen veel linksisten van het overgesocialiseerde type geen macht nastreven op de manier waarop anderen dat doen. Voor hen heeft de zucht naar macht maar één moreel toelaatbare uitlaatklep en dat is de strijd om hun normen en waarden aan alles en iedereen op te leggen.

222. Linksisten, vooral die van het overgesocialiseerde type, zijn Ware Gelovigen in de betekenis van het boek van Eric Hoffer, The True Believer. Maar niet alle Ware Gelovigen zijn van hetzelfde psychologische type als de linksisten. Een ware gelovige nazi bijvoorbeeld zit psychologisch vermoedelijk heel anders in elkaar dan een ware gelovige linksist. Vanwege hun vermogen om zich vast te bijten in een doel zijn Ware Gelovigen een nuttig, misschien wel noodzakelijk bestanddeel van elke revolutionaire beweging. Dit stelt ons voor een probleem waarvan we moeten toe geven dat we er niet goed raad mee weten. We weten niet hoe we de daadkracht van de Ware Gelovige moeten aanwenden voor een revolutie tegen de technologie. Op dit moment kunnen we alleen zeggen dat geen enkele Ware Gelovige een betrouwbare rekruut is voor de revolutie, tenzij hij uitsluitend de vernietiging van de technologie is toegedaan. Als hij ook nog een ander ideaal koestert, wil hij de technologie misschien wel gebruiken als middel om dat andere ideaal na te streven (zie paragraaf 220-221).

223. Sommige lezers zeggen misschien: ‘Dat gedoe over linksisme is allemaal geklets. Ik ken John en Jane, dat zijn linksige types, maar die vertonen helemaal geen totalitaire neigingen.’ Inderdaad zijn veel linksisten, misschien zelfs een numerieke meerderheid, fatsoenlijke mensen die oprecht geloven in tolerantie ten aanzien van andere opvattingen (tot op zekere hoogte) en die geen autoritaire methoden zouden willen gebruiken om hun maatschappelijke doelen te bereiken. Onze opmerkingen over linksisme slaan niet op iedere individuele linksist, maar zijn bedoeld om het algemene karakter van het linksisme als beweging te beschrijven. En het algemene karakter van een beweging wordt niet noodzakelijkerwijs bepaald door de numerieke verhoudingen tussen de diverse typen mensen die bij de beweging betrokken zijn.

224. De mensen die op machtsposities terechtkomen in linksistische bewegingen zijn doorgaans linksisten van het meest machtshongerige type, omdat machtshongerige mensen er het hardst naar streven om machtsposities te bereiken. Als de machtshongerige types het eenmaal voor het zeggen hebben in de beweging, zijn er veel linksisten van zachtmoediger aard die het optreden van de leiders vaak inwendig afkeuren, maar zich er niet toe kunnen zetten om er tegenin te gaan. Ze hebben hun geloof in de beweging NODIG, en omdat ze dit geloof niet kunnen opgeven, volgen ze de leiders. Weliswaar hebben SOMMIGE linksisten het lef om zich tegen opkomende totalitaire tendensen uit te spreken, maar die delven meestal het onderspit, omdat de machtshongerige types beter georganiseerd zijn, meedogenlozer en Machiavellistischer zijn en zich verzekerd hebben van een sterke machtsbasis. 225. Deze verschijnselen waren duidelijk aanwezig in Rusland en in andere landen toen die werden overgenomen door linksisten. En ook linksistische types in het Westen uitten voor de val van het communisme in de USSR zelden kritiek op dat land. Als je aandrong, gaven ze wel toe dat de USSR veel dingen verkeerd had gedaan, maar dan probeerden ze allerlei excuses te bedenken voor de communisten en begonnen ze over de fouten van het Westen. Ze stelden altijd het westerse militarisme tegenover de communistische agressie. Linksistische types protesteerden overal ter wereld fanatiek tegen het optreden van de VS in Vietnam, maar toen de USSR Afghanistan binnenviel, deden ze niets. Niet dat ze het Sovjet-optreden goedkeurden; maar vanwege hun linksistische geloof konden ze het gewoon niet over hun hart verkrijgen om tegen het communisme in te gaan. Tegenwoordig zijn er op de universiteiten waar ‘politieke correctheid’ heerst waarschijnlijk heel wat linksisten die de onderdrukking van de academische vrijheid persoonlijk afkeuren, maar ze verzetten zich er niet tegen.

226. Het feit dat veel individuele linksisten aardige en vrij tolerante mensen zijn, behoedt het linksisme als geheel niet voor totalitaire neigingen.

227. Ons betoog over het linksisme vertoont onmiskenbaar een zwakke plek. Het is nog steeds verre van duidelijk wat we bedoelen met ‘linksist’. Hier lijkt niet veel aan te doen. Tegenwoordig is het linksisme versplinterd in een heel spectrum van activistische bewegingen. Toch zijn niet alle activistische bewegingen linksistisch, en sommige activistische bewegingen (b.v. radicaal milieu-activisme) lijken zowel personen van het linksistische type te herbergen als personen van het uitgesproken niet-linksistische type, die beter zouden moeten weten dan met linksisten samen te werken. Linksisten van diverse pluimage gaan naadloos over in niet-linksisten van diverse pluimage, en wij zouden het zelf vaak moeilijk vinden om te besluiten of een bepaald individu linksist is of niet. Als er al sprake is van een poging tot definitie, wordt wat wij onder het linksisme verstaan weergegeven door het betoog in dit artikel, en we kunnen de lezer alleen maar aanraden om naar eigen inzicht te bepalen wie een linksist is.

228. Maar het kan handig zijn enkele criteria te geven voor een diagnose van linksisme. Het gaat hier niet om pasklare criteria. Sommige individuen voldoen aan een aantal criteria zonder linksist te zijn, sommige linksisten voldoen wellicht aan geen enkel criterium. Nogmaals, je zult naar eigen inzicht moeten oordelen. 229. De linksist oriënteert zich op grootschalig collectivisme. Hij benadrukt de plicht van het individu om de samenleving van dienst te zijn, en de plicht van de samenleving om voor het individu te zorgen. Hij staat negatief tegenover individualisme. Hij slaat vaak een moralistische toon aan. Hij is veelal voor terugdringing van het wapenbezit, voor seksuele voorlichting op school en andere psychologisch ‘verlichte’ onderwijskundige methoden, voor planmatigheid, voor positieve actie, voor een multiculturele samenleving. Hij is geneigd zich met slachtoffers te identificeren. Hij is meestal tegen wedijver en tegen geweld, maar hij bedenkt vaak excuses voor linksisten die wel geweld gebruiken. Hij gebruikt graag geijkte linkse clichés als ‘racisme’, ‘seksisme’, ‘homofobie’, ‘kapitalisme’, ‘imperialisme’, ‘neokolonialisme’, ‘volkerenmoord’, ‘sociale verandering’, ‘sociale rechtvaardigheid’, ‘sociale verantwoordelijkheid’. Misschien is het duidelijkste symptoom van de linksist wel zijn neiging om te sympathiseren met bewegingen die opkomen voor het feminisme, voor de rechten van homoseksuelen, etnische groepen, gehandicapten, dieren, en voor politieke correctheid. Iedereen die sterk sympathiseert met AL dit soort bewegingen is vrijwel zeker linksist (36).

230. De gevaarlijkere linksisten, dat wil zeggen degenen die het hongerigst naar macht zijn, kenmerken zich vaak door arrogantie of door een dogmatische benadering van ideologie. Maar de gevaarlijkste linksisten van allemaal zijn misschien wel bepaalde overgesocialiseerde types die irritant agressievertoon vermijden en niet met hun linksisme te koop lopen, maar zich rustig en onverstoorbaar inzetten voor het aanprijzen van collectivistische waarden, van ‘verlichte’ psychologische technieken om kinderen te socialiseren, van afhankelijkheid van het individu van het systeem, enzovoorts. Deze crypto-linksisten (zo zouden we ze kunnen noemen) lijken wat hun daden betreft op bepaalde burgerlijke types, maar zitten psychologisch en ideologisch anders in elkaar en hebben andere drijfveren. De gewone burgerman probeert mensen in de greep van het systeem te brengen om zijn manier van leven te beschermen, of hij doet het simpelweg omdat hij een conventionele instelling heeft. De crypto-linksist probeert mensen in de greep van het systeem te brengen omdat hij een Ware Gelovige in de collectivistische ideologie is. De crypto-linksist verschilt van de doorsnee linksist van het overgesocialiseerde type door het feit dat zijn opstandige impuls zwakker is en hij degelijker gesocialiseerd is. Hij verschilt van de gewone, goed-gesocialiseerde burgerman door het feit dat hij een enorme lacune in zich heeft, die het noodzakelijk voor hem maakt om zich aan een zaak te wijden en zich te laten opgaan in een collectief geheel. En misschien is zijn (goed-gesublimeerde) zucht naar macht sterker dan die van de gewone burgerman.

Slotopmerkingen

231. In dit hele artikel hebben we onnauwkeurige uitspraken gedaan, en uitspraken waar allerlei voorbehouden en kanttekeningen bij hadden moeten worden gemaakt; en met sommige van onze uitspraken zitten we er misschien wel gewoon naast. Door gebrek aan voldoende informatie en de noodzaak om het kort te houden was het onmogelijk om onze beweringen preciezer te formuleren, of alle noodzakelijke voorbehouden te maken. En natuurlijk moet je bij dit soort betogen grotendeels afgaan op je intuïtie, en die is niet altijd juist. De pretenties van dit artikel gaan dus niet verder dan het geven van een grove benadering van de waarheid.

232. Desalniettemin zijn we er vrij zeker van dat het beeld dat we hier geschetst hebben in grote lijnen juist is. We hebben het linksisme geportretteerd in zijn moderne vorm als een typisch verschijnsel van onze tijd en als een symptoom van de verstoring van het machtsproces. Maar op dat punt zouden we er eventueel naast kunnen zitten. Overgesocialiseerde types die hun zucht naar macht proberen te bevredigen door hun normen en waarden aan iedereen op te leggen, zijn er natuurlijk al heel lang. Maar we DENKEN dat de beslissende rol die wordt gespeeld door minderwaardigheidsgevoelens, gebrek aan zelfrespect, machteloosheid, identificatie met slachtoffers door mensen die zelf geen slachtoffer zijn, typerend is voor het moderne linksisme. Identificatie met slachtoffers door mensen die zelf geen slachtoffer zijn, kwam tot op zekere hoogte al voor bij 19e-eeuwse linksisten en bij de vroege christenen, maar voorzover we weten waren symptomen als gebrek aan zelfrespect, enzovoorts in deze bewegingen, of in andere bewegingen, lang niet zo duidelijk aanwezig als in het moderne linksisme. Maar we kunnen niet met zekerheid zeggen dat dergelijke bewegingen niet hebben bestaan vóór het moderne linksisme. Dit is een belangrijke vraag, waar historici hun aandacht op zouden moeten richten.

Noten

1. (Paragraaf 19) We stellen hier dat ALLE, of in ieder geval de meeste, mensen die anderen koeioneren of overlijken gaan, lijden aan gevoelens van minderwaardigheid. 

2. (Paragraaf 25) In het Victoriaanse tijdperk hadden veel overgesocialiseerdemensen ernstige psychische problemen als gevolg van het onderdrukken ofproberen te onderdrukken van hun seksuele gevoelens. Freud schijnt zijntheorieën op mensen van dit type te hebben gebaseerd. In onze tijdis de aandacht bij socialisatie verschoven van seks naar agressiviteit. 

3. (Paragraaf 27) Daar zijn specialisten in de technische ‘harde’ wetenschappenniet noodzakelijkerwijs bij inbegrepen. 

4. (Paragraaf 28) Veel individuen uit de midden- en hogere klassenzullen zich tegen enkele van deze waarden verzetten, maar gewoonlijk gebeurtdat niet al te openlijk. Dit soort verzet komt maar zelden aan bod in demassamedia. In hoofdlijnen richt de propaganda in onze samenleving zichop instandhouding van de bestaande waarden. De voornaamste redenen waaromdeze waarden als het ware de officiële waarden van onze samenlevingzijn geworden, is dat ze nuttig zijn voor het industriële systeem.Geweld wordt ontmoedigd omdat het het functioneren van het systeem ontregelt.Racisme wordt ontmoedigd omdat ook etnische conflicten het systeem ontregelen,en omdat discriminatie ertoe leidt dat het talent verloren gaat van ledenvan minderheidsgroepen die nuttig zouden kunnen zijn voor het systeem.Armoede moet worden ‘genezen’, omdat de onderkant van de samenleving problemenvoor het systeem veroorzaakt en contact met de laagste klassen het moreelvan de andere klassen aantast. Vrouwen worden aangemoedigd om carrièrete maken omdat hun talenten nuttig zijn voor het systeem en, belangrijkernog, omdat vrouwen door een vaste baan beter geïntegreerd raken inhet systeem en er een directe band mee krijgen, die de band met hun gezinverdringt. Dit draagt bij aan een verzwakking van de gezinssolidariteit.(De leiders van het systeem zeggen dat ze het gezin sterker willen maken,maar wat ze bedoelen is dat het gezin een effectief instrument zou moetenzijn om kinderen te socialiseren overeenkomstig de behoeften van het systeem.We stellen in paragraaf 51 en 52 dat het systeem het zich niet kan veroorlovenom familieverbanden of andere kleinschalige sociale groepen sterk of autonoomte laten zijn.) 

5. (Paragraaf 42) Er wordt wel gezegd dat de meeste mensen zelf geenbeslissingen willen nemen, maar hun leiders voor zich willen laten denken.Daar zit een kern van waarheid in. Mensen beslissen graag zelf over kleinezaken, maar bij beslissingen over moeilijke, fundamentele vragen komenvaak psychologische conflicten kijken, en daar hebben de meeste menseneen hekel aan. Daarom steunen ze bij het nemen van moeilijke beslissingengraag op anderen. De meeste mensen zijn geboren volgelingen, geen leiders,maar ze hebben wel graag persoonlijk toegang tot hun leiders en willengraag een zekere mate van medezeggenschap bij moeilijke beslissingen. Diemate van autonomie hebben ze minstens nodig. 

6. (Paragraaf 44) Een aantal van de genoemde symptomen lijken op dievan gekooide dieren. Hier volgt een verklaring over het ontstaan van dezesymptomen uit een ‘gebrek aan machtsproces’: Wie even nadenkt over de aardvan de mens, weet dat de afwezigheid van doelen die alleen met moeite tebereiken zijn leidt tot verveling, en dat langdurige verveling uiteindelijkvaak leidt tot depressiviteit. Het niet bereiken van doelen leidt tot frustratieen tot een verminderd zelfrespect. Frustratie leidt tot woede en woedetot agressie, vaak in de vorm van mishandeling van partner of kind. Hetis aangetoond dat langdurige frustratie gewoonlijk leidt tot depressiviteiten dat depressiviteit meestal leidt tot schuldgevoelens, slaapproblemen,eetstoornissen en negatieve gevoelens over jezelf. Iemand met depressieveneigingen probeert dat met genot te compenseren; dat uit zich in onverzadigbaarhedonisme en overmatige seks, waarbij perversiteiten dienen om het spannendte houden. Ook verveling leidt meestal tot overmatige genotzucht, omdatmensen bij gebrek aan andere doelen genot als een doel op zichzelf gaanzien. Het bovenstaande stelt de zaken iets te simpel voor. De werkelijkheidis ingewikkelder, en natuurlijk is een gebrek aan machtsproces niet deENIGE oorzaak van de beschreven symptomen. Overigens bedoelen we hier metdepressiviteit niet noodzakelijkerwijs de depressiviteit die ernstig genoegis om behandeld te worden door een psychiater. Vaak gaat het hier alleenom milde vormen van depressiviteit. En met doelen bedoelen we niet noodzakelijkerwijsweloverwogen lange-termijndoelen. Voor veel of misschien wel de meestevan onze voorouders waren de doelen die samengaan met een leven van dehand in de tand (niet meer dan zichzelf en hun gezin iedere dag van voedselvoorzien) meer dan voldoende. 

7. (Paragraaf 52) Een gedeeltelijke uitzondering kan worden gemaaktvoor een paar passieve, in zichzelf gekeerde groeperingen, zoals de Amish,die weinig invloed hebben op de rest van de samenleving. Daarnaast komener vandaag de dag nog enkele authentieke, kleinschalige gemeenschappenvoor in Amerika. Bijvoorbeeld jeugdbendes en ‘sekten’. Iedereen beschouwtze als gevaarlijk, en dat zijn ze ook, omdat de leden van deze groepenop de eerste plaats trouw zijn aan elkaar en pas daarna aan het systeem,zodat het systeem geen greep op hen heeft. Of neem de zigeuners. De zigeunerskunnen zich normaal gesproken ongestraft aan diefstal en fraude bezondigenomdat ze door hun onderlinge loyaliteit altijd andere zigeuners bereidkunnen vinden om een getuigenverklaring af te leggen waarmee hun onschuldwordt ‘bewezen’. Het is duidelijk dat het systeem in gevaar zou komen alste veel mensen tot dergelijke groepen zouden behoren. Sommige vroeg-twintigste-eeuwseChinese denkers die betrokken waren bij de modernisering van China erkendende noodzaak van het uiteen laten vallen van kleinschalige groepen als hetfamilieverband: ‘(In de woorden van Soen Yat-Sen) Het Chinese volk hadeen nieuwe golf van patriottisme nodig, die ertoe zou leiden dat de loyaliteitvan de familie naar de staat zou verschuiven… (Volgens Li Huang) diendentraditionele banden, met name met de familie, te worden verbroken, wildehet nationalisme zich ontwikkelen in China.’ (Chester C. Tan, Chinese PoliticalThought in the Twentieth Century, 1971, Doubleday, Garden City, pagina’s125 en 297.) 

8. (Paragraaf 56) Ja, we weten dat het 19e-eeuwse Amerika zo zijn problemenkende, en geen geringe ook, maar omwille van de beknoptheid moeten we eenvereenvoudigde voorstelling van zaken geven. 

9. (Paragraaf 61) We laten de onderkant van de samenleving buiten beschouwing.Het gaat hier om de grootste gemene deler. 

10. (Paragraaf 62) Sommige sociale wetenschappers, opvoedkundigen,hoger personeel in de ‘geestelijke gezondheidszorg’ en dergelijke doenhun best om de sociale driften in groep 1 te krijgen, door hun pogingenom erop toe te zien dat iedereen een bevredigend sociaal leven heeft. 

11. (Paragrafen 63 en 82) Is de hang naar ongelimiteerd materialismeecht kunstmatig gecreëerd door de reclame- en marketing-wereld? Demens wordt zeker niet materialistisch geboren. Er zijn veel culturen geweestwaar mensen niet veel meer verlangden dan wat nodig was om in hun eerstelevensbehoeften te voorzien (Australische Aboriginals, de traditioneleMexicaanse boerencultuur, enkele Afrikaanse culturen). Aan de andere kantzijn er ook veel pre-industriële culturen geweest waar materieel beziteen belangrijke rol speelde. We kunnen dus niet beweren dat de op privé-bezitgerichte cultuur van tegenwoordig uitsluitend gecreëerd is door dereclame- en marketing-wereld. Maar het is wel duidelijk dat deze bedrijfstakeen belangrijk aandeel heeft gehad in de totstandkoming van die cultuur.De grote ondernemingen die miljoenen besteden aan reclame zouden niet zoveelgeld uitgeven als ze niet zeker wisten dat ze het zouden terugverdienendoor hogere verkoopcijfers. Een lid van de Freedom Club sprak een paarjaar geleden een verkoopmanager die zo eerlijk was om te zeggen: ‘Onzetaak is om ervoor te zorgen dat mensen dingen kopen die ze niet willenhebben en waar ze best buiten kunnen.’ Vervolgens beschreef hij hoe iemandzonder speciale opleiding of ervaring feitelijke informatie over een produktkon geven zonder iets te verkopen, terwijl een goed opgeleide en ervarenprofessionele verkoper dezelfde mensen wel veel zou verkopen. Daaruit blijktwel dat mensen gemanipuleerd worden om dingen te kopen die ze niet echtwillen. 

12. (Paragraaf 64) Het probleem van de doelloosheid lijkt pakweg delaatste vijftien jaar minder ernstig te zijn geworden, omdat mensen zichnu lichamelijk en economisch minder zeker voelen dan voorheen, en de behoefteaan zekerheid hen een doel geeft. Maar in plaats van doelloosheid is ernu frustratie over de moeilijkheid om jezelf zekerheid te verschaffen.We benadrukken het probleem van de doelloosheid omdat de progressievelingenen linksisten onze sociale problemen zouden willen oplossen door de samenlevinggarant te laten staan voor ieders zekerheid; maar als dat mogelijk waszou het alleen maar betekenen dat de doelloosheid weer de kop opsteekt.Het gaat er niet om of de samenleving mensen voldoende of te weinig zekerheidverschaft; het probleem is dat mensen voor hun zekerheid afhankelijk zijnvan het systeem in plaats van er zelf greep op te hebben. Dat is trouwenseen van de redenen waarom sommige mensen zich zo druk maken over het rechtom wapens te dragen; door het bezit van een vuurwapen krijgen ze dat aspectvan hun veiligheid zelf in handen. 

13. (Paragraaf 66) De inspanningen van conservatieven om regelgevingdoor de overheid terug te dringen, leveren weinig voordelen op voor degewone man. Om te beginnen kan maar een beperkt deel van de regels wordenafgeschaft, omdat de meeste regels noodzakelijk zijn. Daar komt nog bijdat het grootste deel van de deregulering het bedrijfsleven betreft, enniet zozeer het doorsnee individu, zodat het voornaamste gevolg is datmacht van de overheid wordt afgenomen en in handen gegeven wordt van particuliereondernemingen. Voor de gewone man betekent dit dat hij in plaats van lastvan de overheid nu last heeft van grote ondernemingen, die nu bijvoorbeeldtoestemming krijgen om meer chemicaliën te lozen die in zijn drinkwaterterecht komen en hem kanker bezorgen. De conservatieven beschouwen de gewoneman als een sukkel, en misbruiken zijn afkeer van de Grote Boze Overheidom de macht van de Grote Ondernemers te laten toenemen. 

14. (Paragrafen 73 en 114) Als iemand het eens is met het doel waarvoorin een bepaald geval propaganda wordt gemaakt, spreekt hij meestal van’voorlichting’ of gebruikt hij een ander eufemisme. Maar propaganda ispropaganda, welk doel er ook mee gediend is. 

15. (Paragraaf 83) We geven hier geen blijk van instemming met of afkeuringvan de invasie in Panama. We gebruiken deze gebeurtenis alleen als voorbeeld. 

16. (Paragraaf 95) Toen de Amerikaanse koloniën onder Brits gezagstonden, waren er minder, en ook minder effectieve, wettelijke garantiesvoor vrijheid dan toen de Amerikaanse grondwet in werking trad. Toch waser in het pre-industriële Amerika, zowel voor als na de Onafhankelijkheidsoorlog,meer persoonlijke vrijheid dan na de definitieve doorbraak van de IndustriëleRevolutie in het land. We citeren uit Violence in America: Historical andComparative Perspectives, onder redactie van Hugh Davis Graham en Ted RobertGurr, 1969, 1979, Sage Publications, Beverly Hills, hoofdstuk 12 door RobertLane, pagina 476-478: ‘Het voortdurend toenemende privé-eigendom,en daarmee de toenemende afhankelijkheid van de officiële wetshandhaving(in het 19e-eeuwse Amerika)…waren in de gehele samenleving normaal…[De] veranderingen in sociaal gedrag zijn dermate structureel en wijdverbreiddat er vermoedelijk een verband bestaat met een van de meest fundamentelesociale processen uit die tijd: dat van de industriële verstedelijkingzelf. ‘Massachusetts had in 1835 zo’n 660.940 inwoners, waarvan 81 procentop het platteland, voor het overgrote deel pre-industrieel en geboren inde staat. De inwoners waren aanzienlijke persoonlijke vrijheid gewend.Of ze nu voerman, boer of handwerksman waren, ze konden allemaal hun eigentijd indelen, en door de aard van hun werk waren ze van elkaar afhankelijk…Individuele problemen, misstappen of zelfs misdaden, gaven in het algemeengeen aanleiding tot brede maatschappelijke bezorgdheid… Maar de gevolgenvan de gelijktijdige trek naar de stad en naar de fabriek, die in 1835beide net op gang kwamen, werden in de rest van de 19e en het begin vande 20e eeuw steeds duidelijker zichtbaar in het individuele gedrag. Defabriek vereiste een geregeld leven, onderworpen aan de ritmes van kloken kalender, de bevelen van voorman en opzichter. Zowel in grote als inkleine steden weerhield het leven in dichtbevolkte buurten mensen van dadendie voorheen nooit aanstoot hadden gegeven. Zowel de mensen op de werkvloerals de leidinggevenden in de grotere ondernemingen waren onderling afhankelijkvan elkaar geworden, omdat het werk van de een was afgestemd op dat vande ander, zodat niemand nog uitsluitend met zichzelf te maken had. De gevolgenvan de nieuwe organisatie van leven en werk kwamen aan het licht rond 1900,toen ongeveer 76 procent van de 2.805.346 inwoners van Massachusetts teboek stond als stadsbewoner. Veel gewelddadig of losbandig gedrag dat ineen ongeregelde, onderling onafhankelijke samenleving getolereerd kon worden,was niet langer aanvaardbaar in de meer geformaliseerde, co-operatievesfeer van de latere tijd… De trek naar de steden had, om kort te gaan,een generatie opgeleverd die gewilliger, gesocialiseerder, en ‘beschaafder’was dan haar voorgangers.’ 

17. (Paragraaf 117) Voorstanders van het systeem mogen graag gevallennoemen waarbij verkiezingen zijn beslist door één of tweestemmen, maar die gevallen zijn zeldzaam. 

18. (Paragraaf 119) ‘In technologisch ontwikkelde landen, leiden demensen tegenwoordig vrijwel dezelfde levens, ondanks de geografische, religieuzeen politieke verschillen. De dagelijks levens van een christelijke bankbediendein Chicago, een boeddhistische bankbediende in Tokyo, en een communistischebankbediende in Moskou hebben veel meer overeenkomsten met elkaar dan methet leven van om het even welk individu dat duizend jaar geleden leefde.Deze overeenkomsten zijn het gevolg van een gemeenschappelijke technologie…’L. Sprague de Camp, The Ancient Engineers, 1976, Ballantine, New York,pagina 17. De levens van de drie bankbedienden zijn niet IDENTIEK. Ideologieheeft wel ENIG effect. Maar om te overleven moeten alle technologischesamenlevingen zich ontwikkelen langs ONGEVEER hetzelfde traject. 

19. (Paragraaf 123) Denk alleen maar aan de mogelijkheid dat een onnadenkendegenetische manipulator een heleboel terroristen zou creëren. 

20. (Paragraaf 124) Nog een voorbeeld van de ongewenste gevolgen vanmedische vooruitgang: Stel dat er een betrouwbare geneeswijze voor kankerkomt. Zelfs als die behandeling alleen betaalbaar zou zijn voor een elite,zou die elite wel heel wat minder gemotiveerd zijn om ervoor te zorgendat er geen kankerverwekkende stoffen meer in het milieu terechtkomen. 

21. (Paragraaf 128) Omdat veel mensen het wellicht tegenstrijdig vindendat een groot aantal goede zaken bij elkaar opgeteld toch iets slechtskunnen opleveren, zullen we dit illustreren met een analogie. Stel mijnheerA schaakt tegen mijnheer B. Mijnheer C, grootmeester, kijkt over de schoudervan mijnheer A mee. Mijnheer A wil natuurlijk zijn partij winnen, dus alsmijnheer C een goede zet voor hem aanwijst, doet hij hem een plezier. Maarstel nu dat mijnheer C bij ELKE zet tegen mijnheer A zegt wat hij moetdoen. In ieder afzonderlijk geval doet hij mijnheer A een plezier doorde beste zet aan te geven, maar als hij ALLE zetten voor hem doet, verpesthij de partij, omdat mijnheer A net zo goed niet kan spelen als iemandanders alle zetten voor hem doet. De situatie van de moderne mens komtovereen met die van mijnheer A. Het systeem maakt het een individu op tallozemanieren gemakkelijker, maar daardoor neemt het hem zijn eigen lot vollediguit handen. 

22. (Paragraaf 137) We hebben het hier slechts over botsende waardenop het maatschappelijk middenveld. Om het eenvoudig te houden, betrekkenwe hier geen waarden van ‘buitenbeentjes’ bij, zoals het idee dat ongereptenatuur belangrijker is dan economische welvaart. 

23. (Paragraaf 137) Eigenbelang is niet noodzakelijkerwijs MATERIEELeigenbelang. Het kan ook bestaan uit de bevrediging van een of andere psychischebehoefte, bijvoorbeeld door je eigen ideologie of religie aan te prijzen. 

24. (Paragraaf 139) Een voorbehoud: Het is in het belang van het systeemom op sommige gebieden een zekere mate van vrijheid toe te staan. Zo iseconomische vrijheid (binnen passende beperkingen en grenzen) effectiefgebleken bij het bevorderen van economische groei. Maar het belang vanhet systeem is alleen gediend met een geprogrammeerde, nauw omschreven,beperkte vrijheid. Het individu moet steeds aan de leiband blijven lopen,ook al is die leiband soms lang (zie de paragrafen 94 en 97). 

25. (Paragraaf 143) We willen hier niet de indruk wekken dat de efficiëntieof het overlevingspotentieel van een samenleving altijd omgekeerd evenredigis met de hoeveelheid druk of onbehagen waaraan de samenleving mensen onderwerpt.Dat is zeker niet het geval. Er zijn goede redenen om aan te nemen datveel primitieve samenlevingen mensen minder druk oplegden dan de Europesesamenleving, maar de Europese samenleving bleek veel efficiënter danwillekeurig welke primitieve samenleving en trok bij conflicten met dergelijkesamenlevingen altijd aan het langste eind vanwege zijn technologische voorsprong.26. (Paragraaf 147) Als je denkt dat een effectievere wetshandhaving zondermeer goed is omdat de misdaad erdoor beteugeld wordt, bedenk dan wel datwat het systeem onder misdaad verstaat niet per se onder JOUW definitievan misdaad hoeft te vallen. Tegenwoordig is het roken van marihuana een’misdaad’, en in sommige staten van de VS zou het bezit van ENIG vuurwapen,geregistreerd of niet, een misdaad kunnen worden. Hetzelfde zou kunnengebeuren met ongewenste opvoedingsmethoden, zoals slaag geven. In sommigelanden is het uiten van dissidente politieke opvattingen een misdaad, enhet is niet zeker dat dat in de VS nooit zal gebeuren, want geen enkelegrondwet en geen enkel politiek systeem heeft het eeuwige leven. Als eensamenleving een grote, machtige instantie nodig heeft om de wet te handhaven,is er iets heel erg mis met die samenleving; die moet mensen dan erg onderdruk zetten als er zoveel zijn die weigeren zich aan de regels te houden,of zich er alleen aan houden als ze daartoe worden gedwongen. In het verledenhebben veel samenlevingen het kunnen stellen zonder enige serieuze aandachtvoor formele wetshandhaving. 27. (Paragraaf 151) Natuurlijk beschiktensamenlevingen ook in vroeger tijd over middelen om gedrag te beïnvloeden,maar die waren primitief en niet erg effectief vergeleken met de technologischehulpmiddelen die nu in ontwikkeling zijn. 28. (Paragraaf 152) Sommige psychologenhebben echter openlijk uitdrukking gegeven aan hun minachting voor de menselijkevrijheid. En de wiskundige Claude Shannon is in Omni (augustus 1987) alsvolgt geciteerd: ‘Ik zie een tijdperk voor me dat robots ons zullen zienzoals mensen honden zien, en ik ben voor de robots.’ 

29. (Paragraaf 154) Dat is geen science fiction! Na het schrijven vanparagraaf 154 stuitten we op een artikel in Scientific American waarinstaat dat wetenschappers werken aan technieken om potentiële toekomstigecriminelen te identificeren, en om hen te behandelen met een combinatievan biologische en psychologische middelen. Sommige wetenschappers pleitenvoor verplichte toepassing van deze behandeling, die mogelijk al vrij binnenkortbeschikbaar komt. (Zie ‘Seeking the Criminal Element’, door W. Wayt Gibbs,Scientific American, maart 1995.) Misschien zie je hier geen kwaad in omdatde behandeling zou worden toegepast op mensen die misschien anders dronkenachter het stuur zouden kruipen (ook die brengen mensenlevens in gevaar);vervolgens misschien op mensen die hun kinderen slaag geven, dan op milieu-activistendie apparatuur van houthakkers vernielen, en uiteindelijk op iedereen diegedrag vertoont dat het systeem slecht uitkomt. 

30. (Paragraaf 184) Een bijkomend voordeel van de natuur als tegen-ideaalvan de technologie is dat de natuur bij veel mensen het soort eerbied oproeptdat wordt geassocieerd met religie, zodat de natuur misschien kan wordengeïdealiseerd op religieuze grondslag. Weliswaar is religie in veelsamenlevingen gebruikt om de gevestigde orde te ondersteunen en te rechtvaardigen,maar mensen zijn ook vaak op religieuze gronden in opstand gekomen. Daaromkan het nuttig zijn om een religieus element in te bouwen in de opstandtegen de technologie, te meer daar de westerse samenleving in onze tijdgeen sterk religieus fundament heeft. Religie wordt tegenwoordig gebruiktals een goedkoop en doorzichtig argument voor kleingeestig, kortzichtigegoïsme (een aantal conservatieven gebruikt het op deze manier), ofzelfs cynisch misbruikt om op een gemakkelijke maniet geld binnen te krijgen(door veel evangelisten). In andere kringen is religie verworden tot botteredeloosheid (fundamentalistische protestanten, sekten), of eenvoudigwegstil blijven staan (katholicisme, doorsnee protestantisme). Wat in de recentegeschiedenis van het Westen nog het dichtst komt bij een krachtige, wijdverbreide,dynamische religie, is de quasi-religie van het linksisme, maar het linksismeis vandaag de dag te versplinterd en heeft geen duidelijk, gemeenschappelijk,inspirerend doel. Er is dus sprake van een religieus vacuüm in onzesamenleving, dat misschien opgevuld kan worden door een religie die zichricht op de natuur en tegen de technologie. Maar het zou dom zijn om zomaareen religie in elkaar te flansen om deze rol te vervullen. Een dergelijkebedachte religie zou waarschijnlijk een mislukking worden. Neem nu de ‘Gaia’religie.Geloven de aanhangers daar nu ECHT in, of doen ze maar alsof? Als ze maardoen alsof, wordt het niks met hun religie. Het is waarschijnlijk het besteom religie buiten het conflict tussen natuur en technologie te houden,tenzij je ECHT zelf in die religie gelooft, en merkt dat er een diepe,sterke en authentieke respons op komt van veel andere mensen. 

31. (Paragraaf 189) Aangenomen dat zo’n laatste duwtje ook werkelijkgegeven wordt. Het is denkbaar dat het industriële systeem op eengeleidelijker of meer trapsgewijze manier wordt uitgeschakeld. (Zie deparagrafen 4 en 167 en noot 4.) 

32. (Paragraaf 193) Het is zelfs niet helemaal ondenkbaar dat de revolutieslechts bestaat uit een enorme ommezwaai in de opvattingen over technologie,uitmondend in het vrij geleidelijk en pijnloos uiteenvallen van het industriëlesysteem. Maar als dat gebeurt, boffen we wel heel erg. Veel waarschijnlijkeris dat de overgang naar een niet-technologische samenleving erg moeizaamzal verlopen, met veel conflicten en rampen. 

33. (Paragraaf 195) De economische en de technologische structuur vaneen samenleving zijn veel belangrijker dan de politieke structuur als jewilt vaststellen hoe de doorsnee mens leeft (zie de paragrafen 95 en 119en noot 16 en 18.) 

34. (Paragraaf 215) Dit slaat op onze specifieke vorm van anarchisme.De term ‘anarchistisch’ wordt gebruikt voor een breed scala aan maatschappijopvattingen,en het kan zijn dat veel mensen die zich als anarchist beschouwen het nieteens zijn met onze stellingname in paragraaf 215. Het moet trouwens wordenopgemerkt dat er een geweldloze anarchistische beweging bestaat en datde leden daarvan Freedom Club waarschijnlijk niet als anarchistisch zoudenbeschouwen en de gewelddadige methoden van Freedom Club zeker zullen afwijzen. 

35. (Paragraaf 219) Veel linksisten worden ook gedreven door rancune,maar die rancune stamt waarschijnlijk voor een deel uit een gefrustreerdebehoefte aan macht. 

36. (Paragraaf 229) Het is belangrijk om te begrijpen dat we iemandbedoelen die sympathiseert met deze BEWEGINGEN zoals ze momenteel in onzesamenleving voorkomen. Iemand die vindt dat vrouwen, homoseksuelen etceteragelijke rechten zouden moeten hebben, hoeft nog geen linksist te zijn.In de feministische beweging, homorechtenbewegingen en al die andere bewegingendie in onze samenleving voorkomen, vind je de specifieke ideologische toonterug die het linksisme kenmerkt, en als je bijvoorbeeld gelooft dat vrouwengelijke rechten moeten hebben,volgt daar niet automatisch uit dat je sympathiseertmet de feministische beweging in zijn huidige vorm. 

16 bommen in 17 jaar: het spoor vande Unabomber 

25 mei, 1978 – University of Illinois. Pakketbom, een gewonde.  

9 mei, 1979 – Northwestern University. Bom in een doos, een gewonde. 

15 november 1979 – American Airlines. Chicago naar Washington. Bom onbekende bestemming in Boeing 727, 12 gewonden. 

10 juni 1980 – Lake Forest, Illinois. Pakketbom, een gewonde. 

8 oktober 1981 – University of Utah, Salt Lake City. Bom in klaslokaal, geen gewonden. 

5 mei 1982 – Vanderbilt University, Nashville. Staafbom, een gewonde. 

2 juli 1982 – University of California, Berkeley. Staafbom, een gewonde.  

15 mei 1985 – University of California, Berkeley. Bom in computerkamer, een zwaargewonde. 

13 juni 1985 – Boeing Company Auburn, Washington. Pakketbom, geen gewonden. 

15 november 1985 – Ann Arbour, Michigan. Pakketbom, een gewonde. 

11 december 1985 – Sacramento, Californië. Bom ontploft vlakbij computerzaak, een dode. 

20 febrauri 1987 – Salt Lake City. Bom ontploft buiten computerzaak, een gewonde. 

22 juni 1993 – Tiburon, Californië. Pakketbom, een zwaar gewonde 

24 juni 1993 – Yale University. Pakketbom, een zwaar gewonde.  

10 december 1994 – North Caldwell, New Jersey. Pakketbom aan Thomas Mosser van 
Burston-Marsteller, een dode.  

24 april 1995 – Sacramento, Californië. Pakketbom aan Forest Association, een dode. 


Posted on

The Ecological Effects of Roads

Roads are nothing but trouble, at least for previously unviolated areas. Edge species that are attracted by road clearings invade native forests and push out native wild life, toxic run-off that intoxicate nearby soil and wildlife, bird mating patterns are disrupted by noise pollution, habitat fragmentation that causes genetic deterioration from inbreeding and road kills are among the many issues caused by roads. But even blocked roads that are not used anymore proof to cause harm to wildlife.

Protests against the use of fossil fuels have been going on for some time now and is often followed by suggestions to replace fossil fuels with renewable energies. We don’t believe in renewable energies as these technologies, among other things, need roads, to be produced, transported, repaired and maintained, and upgraded. Roads are necessary for oil and gas exploration, mining, logging, tourism and transportation of goods.

The following article written by Reed Noss was posted some time ago here and is an important piece of information on the ecological effects of roads.

graphic: road submerged and overgrown

Despite heightened recognition (by informed people) of the harmful effects of roads, road density continues to increase in the US and other countries. Federal, state, and local transportation departments devote huge budgets to construction and upgrading of roads. Multinational lending institutions, such as the World Bank, finance roads into pristine rainforest, which usher in a flood of settlers who destroy both the rainforest and the indigenous cultures. Public land-managing agencies build thousands of miles of roads each year to support their resource extraction activities, at a net cost to the taxpayer. The US Forest Service alone plans to build or reconstruct almost 600,000 miles of roads in the next 50 years. Most public agencies disregard the ecological impacts of roads, and attempt to justify timber roads as benefiting recreation and wildlife management. Even when a land manager recognises the desirability of closing roads, he or she usually contends that such closures would be unacceptable to the public.

This article will review some ecological effects of roads, with emphasis on impacts to wildlife (broadly defined). My concern is with all roads, from primitive logging roads to four-lane highways. Although the effects of different types of roads vary, virtually all are bad, and the net effect of all roads is nothing short of catastrophic. The technical literature that pertains to this topic is vast, and an entire book would be needed to summarise it adequately. Consider this only an introduction, or an “executive summary” of a massive tragedy.

Direct effects, such as flattened fauna, are easy to see. In contrast, many indirect effects of roads are cumulative and involve changes in community structure and ecological processes that are not well understood. Yet, these long-term effects signal a deterioration in ecosystems that far surpasses in importance the visual and olfactory insult to us of a bloated deer by the roadside.

Direct Effects

Roadkills

The above statement notwithstanding, roadkill can have a significant impact on wildlife populations. The Humane Society of the US and the Urban Wildlife Research Centre have arrived at a conservative figure of one million animals killed each day on highways in the United States. When I-75 was completed through a major deer wintering area in northern Michigan, deer road mortality increased by 500%. In Pennsylvania, 26,180 deer and 90 bears were killed by vehicles in 1985. These statistics do not account for animals that crawl off the road to die after being hit. Also, roadkill statistics are invariably biased toward mammals, against reptiles, amphibians, and probably birds, and do not include invertebrates at all (who wants to count the insects smashed on windshields and grills?).

Vehicles on high-speed highways pose the greatest threat to wildlife. Unpaved roads, particularly when “unimproved”, are less dangerous. Roadkill usually increases with volume of traffic. In one Texas study, however, mortality was greatest on roads with intermediate volumes, presumably because higher-volume roads had wider rights-of-way that allowed better visibility for animals and drivers alike. Increases in traffic volume do result in more collisions on any given road, and in our profligate society more people means more cars on virtually every road.

Florida is a rapidly developing state with more than 1000 new human residents each day and over 50 million tourists annually. Primary and interstate highway mileage has increased by 4.6 miles per day for the last 50 years. Hence it is no surprise that roadkills are the leading known cause of death for all large mammals except White-tailed Deer.

Roadkills of Florida Black Bear, a subspecies listed as threatened by the state, have been rising sharply in recent years, from 2-3 per year in the 1970s to 44 in 1989. Many of the bears are killed on roads through public lands, in particular the Ocala National Forest. Seventeen Florida Panthers, one of the most endangered subspecies of mammals in the world, are known to have been killed on roads since 1972. Since 1981, 65% of documented Florida Panther deaths have been roadkills, and the population of only about twenty individuals is unlikely to be able to sustain this pressure. An average of 41 Key Deer, a species listed as Endangered by the US Fish and Wildlife Service, were killed on roads yearly from 1980 through 1986, and 57 were killed in 1987. Roadkill is also the leading cause of mortality for the American Crocodile, also an Endangered species, in south Florida. The Florida Scrub Jay, a Threatened species, has been found to suffer considerable mortality from collision with vehicles, and researchers have concluded that these birds cannot maintain stable populations along roads with considerable high-speed traffic.

Snakes are particularly vulnerable to roadkill, as the warm asphalt attracts them; yet their carcasses are seldom tallied. Herpetologists have noted dramatic declines of snakes in Paynes Prairie State Preserve near Gainesville, Florida, which is crossed by two four-lane highways. This preserve was once legendary for its diversity and density of snakes, but no more. Similarly, a study of south Florida herpetofauna by Wilson and Porras attributed declines in many snakes to the increasing road traffic in that region.

Roadkill is a classic death-trap phenomenon. Animals are attracted to roads for a variety of reasons, often to their demise. Snakes and other ectotherms go there to bask, some birds use roadside gravel to aid their digestion of seeds, mammals go to eat de-icing salts, deer and other browsing herbivores are attracted to the dense vegetation of roadside edge, rodents proliferate in the artificial grasslands of road verges, and many large mammals find roads to be efficient travelways. Songbirds come to dustbathe on dirt roads, where they are vulnerable to vehicles as well as predators. Vultures, Crows, Coyotes, Raccoons, and other scavengers seek out roadkills, often to become roadkills themselves.

Road Aversion and other Behavioural Modifications

Not all animals are attracted to roads. Some have learned that roads bring unpleasant things, such as people with guns. Species that show road aversion exhibit decreasing densities toward roads. Various studies report that Turkey, White-tailed Deer, Mule Deer, Elk, Mountain Lions, Grizzly Bear, and Black Bear avoid roads. When these animals are disturbed by vehicles, they waste valuable energy in flight. Other studies show conflicting results, which usually can be explained by differences in road use. Certain bird species also have been found to avoid roads, or the forest edges associated with roads. In the Netherlands, researchers found some bird species to be displaced up to 2000 meters from busy highways.

The American Elk is one of the best-studied species with respect to road aversion. Elk avoidance of roads is clearly a learned response (they do not avoid natural edges), and is related to traffic volume and hunting pressure. In western Montana, Jack Lyon found that Elk avoid areas within 1/4 – 1/2 mile of roads, depending on traffic, road quality, and the density of cover near the road. According to work by Jack Thomas in Oregon, a road density of one mile per square mile of land results in a 25% reduction in habitat use by Elk; two miles of road per square mile can cut Elk habitat use by half. As road density increases to six miles of road per square mile, Elk and Mule Deer habitat use falls to zero. Elk in some areas have learned that roads are dangerous only in the hunting season, and do not show road aversion in other seasons. Other studies suggest that Elk avoid open roads, but not closed roads. Where hunting pressure is high however, even closed roads may be avoided because so many hunters walk them.

Grizzly Bears also may be displaced by roads. In British Columbia, Grizzlies were found to avoid areas within 1/2 mile of roads. A study in the Cabinet Mountains of northwestern Montana determined that the mean distance of Grizzly radio-telemetry signals from open roads (2467 m) was significantly greater than the mean distance from closed roads (740 m). Other studies have found that Grizzlies avoid areas near roads, especially by day, even when preferred habitat and forage are located there. This is particularly alarming, because in Yellowstone National Park, which has the second largest Grizzly population in the lower 48, roads and developments are situated in the most productive Grizzly Bear habitat Natural movements of Grizzly Bears may also be deflected by roads, as Chuck Jonkel has documented in Montana. In other cases, however, Grizzlies may use roads as travelways, particularly when they find off-road travel difficult due to dense brush or logging slash. Grizzlies have also learned to exploit the hastened growth of forage plants near roads in spring. Similarly, the abundance of soft mast such as Pokeberry and Blackberry along road edges attracts Appalachian Black Bears in summer. Any advantages associated with roads for either bear species are outweighed by the increase in sometimes fatal (usually for the bear, unfortunately) encounters with humans.

Wild animals can become habituated to roads. Thirty years ago, for example, bears in Yellowstone, the Great Smokies, and other parks often sat along the roadsides and picnic areas waiting for handouts from tourists. When parks disallowed handouts and relocated habituated hears, the attraction subsided. In any area where animals are exposed to frequent human activity, habituation can be expected. This is not necessarily a desirable response, however. Although animals that are attracted to roads and vehicles do not waste energy reserves in flight response, some of them become aggressive toward people. Aggressive behaviour of habituated animals has been noted in bears, Mule Deer, Elk, Bighorn Sheep, Bison, and other species. Conflicts occur most often when humans approach animals closely in order to feed or photograph them. A few years ago in the Smoky Mountains, a bear reportedly chomped on a baby’s face when a parent held it close for a kissing photo – the baby’s cheek had been smeared with honey. Such encounters usually result in relocation or killing of the “problem” animals, though the real problem is human stupidity. Studies of Grizzly Bears in Montana and British Columbia have found that bears habituated to human activity especially moving vehicles, are more vulnerable to legal and illegal shooting.

Fragmentation and Isolation of Populations

Some species of animals simply refuse to cross barriers as wide as a road. For these species, a road effectively cuts the population in half. A network of roads fragments the population further. The remaining small populations are then vulnerable to all the problems associated with rarity: genetic deterioration from inbreeding and random drift in gene frequencies, environmental catastrophes, fluctuations in habitat conditions, and demographic stochasticity (i.e., chance variation in age and sex ratios). Thus, roads contribute to what many conservation biologists consider the major threat to biological diversity: habitat fragmentation. Such fragmentation may be especially ominous in the face of rapid climate change. If organisms are prevented from migrating to track shifting climatic conditions, and cannot adapt quickly enough because of limited genetic variation, then extinction is inevitable.

In one of the first studies on habitat isolation by roads, D.J. Oxley and co-workers in southeastern Ontario and Quebec found that small forest mammals such as the Eastern Chipmunk, Grey Squirrel, and White-footed Mouse rarely ventured onto road surfaces when the distance between forest margins (road clearance) exceeded 20 meters. The authors suggested that divided highways with a clearance of 90 meters or more maybe as effective barriers to the dispersal of small mammals as water bodies twice as wide. Earlier work in Africa had shown that tortoises, and young Ostrich, Wart hogs, and African Elephants, had difficulty crossing roads with steep embankments. In Germany, Mader found that several species of woodland carabid beetles and two species of forest-dwelling mice rarely or never crossed two-lane roads. Even a small, unpaved forest road closed to public traffic constituted a barrier. All of these animals were physically capable of crossing roads but appeared to be psychologically constrained from venturing into such openings. In Ontario, Merriam and co-workers found that narrow gravel roads were “quantitative barriers” to White-footed Mice in forest fragments; many fewer mice crossed roads than moved an equal distance in the forest alongside roads.

Expect that the barrier effect of roads would be less severe in more open habitats, where the contrast between the road and adjoining habitat is less. Yet, a study by Garland and Bradley of the effects of a four-lane highway on rodents in the Mojave Desert found that rodents almost never crossed the road. Of eight species captured, marked, and recaptured, only an adult male Antelope Ground Squirrel crossed the entire highway. No roadkills were observed, suggesting that few rodents ever ventured onto the highway.

Animals far more mobile than rodents and beetles may hesitate to cross roads. In the Southern Appalachians, Brody and Pelton found that radio collared Black Bears almost never crossed an interstate highway. In general, the frequency at which bears crossed roads varied inversely with traffic volume. Bears appeared to react to increasing road densities by shifting their home ranges to areas of lower road density. The power of flight may not override the barrier effect of roads for some bird species. Many tropical forest birds are known to be averse to crossing water gaps no wider than a highway. Further research is needed to determine if these species react to road clearings as they do to water gaps.

Thus, populations of many animal species divided by a heavily travelled road may be just as isolated from one another as if they were separated by many miles of barren urban or agricultural land. Larry Harris and Peter Gallagher, writing in a recent Defenders of Wildlife publication on habitat corridors (“Preserving Communities & Corridors” available from Defenders, 1244 19th St. NW, Washington, DC 20036; $10 each), put the road fragmentation problem into proper perspective:

“Consider this triple jeopardy: At the same time that development reduces the total amount of habitat, squeezing remaining wildlife into smaller and more isolated patches, the high-speed traffic of larger and wider highways eliminates more and more of the remaining populations.”

To the extent that various plant species depend on road-averse animals for dispersal, roads fragment plant populations as well.

Pollution

Pollution from roads begins with construction. An immediate impact is noise from construction equipment, and noise remains a problem along highways with heavy traffic. Animals respond to noise pollution by altering activity patterns, and with an increase in heart rate and production of stress hormones. Sometimes animals become habituated to increased noise levels, and apparently resume normal activity. But birds and other wildlife that communicate by auditory signals may be at a disadvantage near roads. Highway noise can also disrupt territory establishment and defense. A study by Andrew Barrass found that toads and tree frogs showed abnormal reproductive behaviour in response to highway noise.

Vehicles emit a variety of pollutants, including heavy metals, carbon dioxide, and carbon monoxide, all of which may have serious cumulative effects. Combustion of gasoline containing tetraethyl lead, and wear of tires containing lead oxide, result in lead contamination of roadsides. Although unleaded gasoline now accounts for more than half of all gasoline used in the US, lead persists in soils and the food web for long periods. In Kansas, lead levels in roadside soils and vegetation in the early 1980s were two to three times greater than from near roads with similar traffic volumes in 1973 and 1974, when the use of unleaded gasoline was 42% lower.

Many studies have documented increasing levels of lead in plants with proximity to roads, and with increases in traffic volume. Plant roots take up lead from the soil, and leaves take it up from contaminated air or from particulate matter on the leaf surface. This lead moves up the food chain, with sometimes severe toxic effects on animals, including reproductive impairment, renal abnormalities, and increased mortality rates. Food chain effects can switch between aquatic and terrestrial pathways. Lead concentrations in tadpoles living near highways can be high enough to cause physiological and reproductive impairment in birds and mammals that prey on tadpoles. Less is known about the effects of other heavy metals, such as zinc, cadmium, and nickel. Motor oil and tires contain zinc and cadmium; motor oil and gasoline contain nickel. These metals, like lead, have been found to increase with proximity to roads, and with increasing traffic volume and decreasing soil depth. Earthworms have been found to accumulate all these metals, in concentrations high enough to kill earthworm-eating animals. These roadside contaminants can be carried far from roads by wind and water. lead contamination has been noted up to 100 miles from the nearest metropolitan area.

The maintenance of roads and roadsides also introduces a variety of pollutants into roadside ecosystems. Americans like their roads free of ice and dust, and their roadsides free of weeds. The effects of herbicides on wildlife and ecosystems have been poorly studied, but anyone who has witnessed the destruction of wild flowers and other plants along roadsides (even through parks) for the sake of tidiness has cause to complain.

Highway de-icing programs are notorious sources of saline pollution. In the early 1970s, it was estimated that 9-10 million tons of sodium chloride, 11 million tons of abrasives, and 30,000 tons of calcium chloride were used in the US each year for highway de-icing. As noted above, many animals are attracted to this salt and end up as roadkills or at least get a dose of the salt’s toxic additives, including cyanide compounds. Drainage of salt-laden water from roads into aquatic ecosystems may stimulate growth of blue-green algae; the chloride concentration of major water bodies near urban areas has been found to increase by as much as 500%. Furthermore, sodium and calcium ion exchange with mercury releases toxic mercury into these Systems. The cyanide ions from rust-inhibiting additives are extremely toxic to fish.

In many rural areas, waste oil from crankcases is sprayed onto unpaved roads for dust control. A 1974 study estimated that some 100 million gallons of waste oil are sprayed on dirt roads in the US each year. Only about 1% of this oil remains in the top inch of a road surface. Much of it reaches water bodies, where it coats the surface, limiting oxygen exchange and sunlight penetration and having toxic effects on aquatic organisms.

Impacts on Terrestrial Habitats

The impacts of roads on terrestrial ecosystems include direct habitat loss; facilitated invasion of weeds, pests, and pathogens, many of which are exotic (alien); and a variety of edge effects. Roads themselves essentially preempt wildlife habitat. A 1974 report by the Council on Environmental Quality estimated that one mile of interstate highway consumes up to 48 acres of habitat. Logging roads result in the clearing of about 50 acres for each square mile of commercial forest (i.e., 10 acres are deforested for every mile of road, and each square mile of forest averages 5 miles of road). Road construction also kills animals and plants directly, and may limit long-term site productivity of roadsides by exposing low nutrient subsoils, reducing soil water holding capacity, and compacting surface materials. It also makes slopes more vulnerable to landslides and erosion, which in turn remove additional terrestrial wildlife habitat and degrade aquatic habitats.

Some species thrive on roadsides, but most of these are weedy species. In the Great Basin, rabbit brush is usually more abundant and vigorous along hard-surfaced roads than anywhere else, because it takes advantage of the runoff water channelled to the shoulders, Although certainly attractive, the common rabbit brush species are in no danger of decline, as they invade disturbed areas such as abandoned farmsteads and fence rows, and are considered an indicator of overgrazing. In the Mojave Desert, Creosote Bush is another abundant species that opportunistically exploits the increased moisture levels along roadsides.

Many of the weedy plants that dominate and disperse along roadsides are exotics. In some cases, these species spread from roadsides into adjacent native communities. In much of the west, Spotted Knapweed has become a serious agricultural pest. This Eurasian weed invades native communities from roadsides, as does the noxious Tansy Ragwort. In Florida, a state plagued by exotic plants, one of the biggest offenders is Brazilian Pepper. This tall, fast-growing shrub readily colonises roadside habitats. When soil in adjacent native habitats is disturbed by off-road vehicles, Brazilian Pepper invades. Invasion by Brazilian Pepper and other roadside exotics is becoming a serious problem in the Atlantic coastal scrubs of south Florida, communities endemic to Florida and containing many rare species. Another invasive exotic, Melaleuca, is expanding from roadsides and dominating south Florida wetlands. In southwest Oregon and northwest California, an apparently introduced root-rot fungus is spreading from logging roads and eliminating populations of the endemic Port Orford Cedar.

Opportunistic animal species also may benefit from roads. Grassland rodents, for example, sometimes extend their ranges by dispersing along highway verges. In 1941, L.M. Huey documented a range extension of pocket gophers along a new road in the arid Southwest. Meadow voles have been found to colonise new areas by dispersing along the grassy rights-of-way (ROWs) of interstate highways. Roads also facilitate dispersal of prairie dogs. In 1983, Adams and Geis reported that more species of rodents may be found in highway ROWs than in adjacent habitats, though several species avoid ROW habitat. Birds associated with grassland or edge habitat, such as the European Starling, Brewer’s and Red-winged Blackbirds, Brown-headed Cowbird, Indigo Bunting, White-throated Sparrow, Song Sparrow, and Killdeer, all have been found to increase in abundance near roads. Cliff and Barn Swallows, Starlings, House Sparrows, and Rock Doves (the latter three are exotic species in North America) often nest and roost in highway bridges. Many species of birds and mammals feed on roadkill carrion.

Some people claim that increases in grassland, edge, and other opportunistic species near roads constitute a benefit of roads. But increased density near roads may not be favourable for the animals involved, if the road exposes them to higher mortality from heavy metal poisoning or collision with vehicles. In this sense, a road can be an “ecological trap” and a “mortality sink” for animal populations. Furthermore, the species that may benefit from roads are primarily those that tolerate or even thrive on human disturbance of natural landscapes, and therefore do not need attention from conservationists (except occasional control). Many of these weedy species are exotic, and have detrimental effects on native species.

Edge effects, once considered favourable for wildlife because many game species (e.g., White-tailed Deer, Eastern Cottontail, Northern Bobwhite) are edge-adapted, are now seen as one of the most harmful consequences of habitat fragmentation. Especially when it cuts through an intact forest, a road introduces a long swath of edge habitat. Forest edge is not a line, but rather a zone of influence that varies in width depending on what is measured. Changes in microclimate, increased blowdowns, and other impacts on vegetation may extend 2-3 tree-heights into a closed-canopy forest. Shade-intolerant plants, many of them exotic weeds, colonise the edge and gradually invade openings in the forest interior. Dan Janzen found weedy plant species invading treefall gaps in a Costa Rican forest up to 5 kilometers from the forest edge. Changes in vegetation structure and composition from edge effects can be more persistent than effects of clearcutting, from which at least some forest types will eventually recover, if left alone.

The Brown-headed Cowbird, originally abundant in the Great Plains but now throughout most of North America because of forest fragmentation, is known to penetrate forests at least 200 meters from edge. The cowbird is a brood parasite that lays its eggs in the nests of other bird species and can significantly reduce the reproductive success of its hosts. Forest birds, most of which did not evolve with the cowbird and are not well adapted to its parasitism, may show serious declines in areas where cowbirds have become common. In addition, many opportunistic nest predators, such as jays, crows, Raccoons, and Opossums, are common in roadside environments (partially because of supplemental food in the form of carrion) and often concentrate their predatory activities near edges. Increases in nest predation from these opportunists can extend up to 600 meters from an edge) as shown by David Wilcove using artificial nest experiments.

A narrow logging road with no maintained verge would not be expected to generate substantial edge effects, particularly if surrounded by a tall forest canopy. In this sense, the road would not differ much from hiking trail (even trails create some edge effects, however, such as invasion of weedy plants caused by pant-legs dispersal). As forest roads are “improved,” road clearance increases and allows more penetration of sunlight and wind. Edge species are then attracted to these openings. Two-lane roads with maintained rights-of-way and all interstate highways are lined by edge habitat. A forest criss-crossed by improved roads may be largely edge habitat, and its value for conservation of native flora and fauna diminished accordingly.

Impacts on Hydrology and Aquatic Habitats

Road construction alters the hydrology of watersheds through changes in water quantity and quality, stream channel morphology, and ground water levels. Paved roads increase the amount of impervious surface in a watershed, resulting in substantial increases in peak runoff and storm discharges. That usually means flooding downstream. Reduced evapo-transpiration within road rights-of-way may also result in increased runoff and streamflows. However, increases in streamflows in forested watersheds are not usually significant unless 15% or more of the forest cover is removed by road construction and associated activities such as logging. When a road bed is raised above the surrounding land surface, as is normally the case, it will act as a dam and alter surface sheet flow patterns, restricting the amount of water reaching downstream areas. Mike Duever and co-workers found this to be a significant problem in the Big Cypress Everglades ecosystem of South Florida. Ditches dug for road drainage often drain adjacent wetlands as well. The US Fish and Wildlife Service, in 1962, estimated that 99,292 acres of wetlands in western Minnesota had been drained as a result of highway construction. This drainage occurred at a rate of 2.33, 2.62, and 4.10 acres of wetland per mile of road for state and federal, county, and township highways, respectively.

Roads concentrate surface water flows, which in turn increases erosion. Megahan and Kidd, in 1972, found that erosion from logging roads in Idaho was 220 times greater than erosion from undisturbed sites. Logging roads used by more than 16 trucks per day may produce 130 times more sediment than do roads used only by passenger cars. Incision of a slope by roadcuts in mountainous areas may intercept subsurface flow zones, converting subsurface flow to surface flow and increasing streamflow rates. Water tables are almost always lowered in the vicinity of a road.

Where a road crosses a stream, engineers usually divert, channelise, or otherwise alter the stream. Culverts and bridges alter flow patterns and can restrict a passage of fish. Channelization removes natural diverse substrate materials, increases sediment loads, creates a shifting bed load inimical to bottom-dwelling organisms, simplifies current patterns, lowers the stream channel and drains adjacent wetlands, reduces the stability of banks, and exacerbates downstream flooding.

The impacts of roads on fish and fisheries have long concerned biologists. Increased erosion of terrestrial surfaces almost inevitably results in increased sedimentation of streams and other water bodies. Even the best designed roads produce sediment, and unpaved roads continue to produce sediment for as long as they remain unvegetated. A divided highway requiring exposure of 10 to 35 acres per mile during construction produces as much as 3000 tons of sediment per mile. In a study of the Scott Run Basin in Virginia, Guy and Ferguson found that highway construction contributed 85% of the sediment within the basin. The yield was 10 times that normally expected from cultivated land, 200 times that from grasslands, and 2000 times that from forest land. Studies in northwestern California show that about 40% of total sediment is derived from roads and 60% from logged areas. Much of the sedimentation associated with roads occurs during mass movements (i.e., landslides) rather than chronic surface erosion. Roads dramatically increase the frequency of landslides and debris flows. Studies in Oregon have found that roads trigger up to 130 times more debris torrents than intact forest.

Increased sediment loads in streams have been implicated in fish declines in many areas. A 1959 study on a Montana stream, reported by Leedy in 1975, found a 94% reduction in numbers and weight in large game fish due to sedimentation from roads. Salmonids are especially vulnerable to sedimentation because they lay their eggs in gravel and small rubble with water flow sufficient to maintain oxygen supply. Fine sediments may cement spawning gravels, impeding the construction of redds. Increases in fine sediments also reduce the availability of oxygen to eggs and increase embryo mortality. Stowell and co-workers reported that deposition of 25% fine sediments in spawning rubble or gravel reduces fry emergence by 50%. Sedimentation also has negative effects on the invertebrate food supply of many fish. Furthermore, destruction of riparian vegetation by road construction results in higher water temperatures, which reduces dissolved oxygen concentrations and increases fish oxygen demands (a “double whammy”). If the fishing public was adequately informed of the negative effects of roads on fisheries, perhaps all but the laziest would demand that most roads on public lands be closed and revegetated!

Indirect Effects

Access

The most insidious of all effects of roads is the access they provide to humans and their tools of destruction. Let’s face it, the vast majority of humans do not know how to behave in natural environments. Fearful of experiencing Nature on its own terms, they bring along their chainsaws, ATVs, guns, dogs and ghetto blasters. They harrass virtually every creature they meet, and leave their mark on every place they visit. The more inaccessible we can keep our remaining wild areas to these cretins, the safer and healthier these areas will be. Those humans who respect the land are willing to walk long distances. If this is an “elitist” attitude, so be it; the health of the land demands restrictions on human access and behaviour.

Many animal species decline with increasing road density precisely because roads bring humans with guns. For many large mammals, road aversion is not related to any intrinsic qualities of the road, but rather to their learned association of roads with danger. In other Cases, mammals may continue to use roads because they provide convenient travelways or food supply, but are unable to maintain populations where road densities are high because of the mortality they suffer from legal or illegal hunting, or roadkill.

An historical study by Richard Thiel in northern Wisconsin, supplemented by modern radio-telemetry, showed that road density was the best predictor of Grey Wolf habitat suitability. As road density increased in the study area, the Wolf population declined. Wolves failed to survive when road densities exceeded .93 mile per square mile (.58 km per square km). Similar studies in Michigan and Ontario by Jensen and co-workers, and in Minnesota by Mech and co-workers, found a virtually identical threshold level for the occurrence of Wolves. Roads themselves do not deter Wolves. In fact, Wolves often use roads for easy travel or to prey on the edge-adapted White-tailed Deer. But roads provide access to people who shoot, snare, trap, or otherwise harass wolves. David Mech found that over half of all known Wolf mortality was caused by humans, despite the “protection” of the Endangered Species Act.

Many other large mammal species have been found to decline with increasing road access. The Florida Panther once ranged throughout the Southeast, from South Carolina through southern Tennessee into Arkansas, Louisiana and extreme eastern Texas. It is now restricted to south Florida, an area of poor deer and Panther habitat, but the last large roadless area available in its range. Problems associated with roads – roadkill, development, and illegal shooting – are now driving it to extinction. A population viability analysis has determined an 85% probability of extinction in 25 years, and a mean time to extinction of 20 years. Proposed management interventions still yield 75% to 99% probabilities of extinction within 100 years.

Recently, Seminole Chief James Billie shot a Panther with a shotgun from his pickup truck in the Big Cypress Swamp, ate it, and claimed this murder was a native religious ritual. Billie eventually won his case, not on religious grounds, but because taxonomists could not prove beyond all reasonable doubt that the skull found in Billie’s possession was that of a Florida Panther, Felis concolor subspecies coryi (the various subspecies of Cougar differ little from one another in morphology).

Biologists agree that the only hope for the Panther is reestablishment of populations elsewhere within its historic range. But is there anywhere with low enough road density to be safe? The best opportunity seems to be the 1.2 million acres in and around Okefenokee National Wildlife Refuge in southern Georgia and Osceola National Forest in north Florida, recently connected by purchase of Pinhook Swamp and its transfer to the Forest Service. Experimenters testing the feasibility of Panther reintroduction in this area released 5 neutered and radio-collared Texas Cougars, a subspecies closely related to F.c. coryi, into this habitat. Within a month, one cat died of unknown causes. Two more cats were killed by hunts soon thereafter. The final two cats discovered livestock (a goat pasture and an exotic game reserve), and were removed from the wild. This setback in the Panther reintroduction program demonstrates that even one of the wildest areas in the Southeast is still far too human-accessible for Panthers to survive. Except for the wettest part of the Okefenokee Swamp, the poorest Panther habitat, the area is riddled with roads and swarming with gun-toting “Crackers” and their hounds.

Other large mammals that suffer from road access include Cougars (western version of Fc.) and Grizzly Bears. A radio-telemetry study in Arizona and Utah, by Van Dyke and co-workers, found that Cougars avoided roads (especially paved and improved dirt roads) whenever possible, and established home ranges in areas with the lowest road densities. In southeastern British Columbia, McLellan and Mace found that a disproportionate amount of Grizzly Bear mortality occurred near roads. Of 11 known deaths, 7 bears were definitely shot and another 3 were probably shot from roads. Dood and co-workers found that 32% of all hunting mortality and 48% of all non-hunting mortality of Grizzlies in Montana occurred within one mile of a road. Knick and Kasworm recently found that illegal shooting was the primary cause of death for Grizzlies in the Selkirk and Cabinet-Yaak ecosystems, and concluded that the ability of regions to maintain viable populations of Grizzly Bears is related to road density and human access.

Road access imperils Black Bears, too. In the Southern Appalachians, Mike Pelton has estimated that bears cannot maintain viable populations when road density exceeds .8 miles of road per square mile. Later studies found that the situation is more complicated, and is related to traffic volume and other road use factors. The primary effect of roads on bears in the Southern Appalachians is to expose them to increased hunting. Hunting with the aid of trained hounds is the major source of mortality for bears in this region, including within National Parks and other sanctuaries, and is encouraged by the trade in bear gall bladders to the Oriental market.

The problem of road access and overhunting is often attributed to inadequacies of human ethics and law enforcement, rather than to any effect of the roads themselves. But as Richard Thiel pointed out, in discussing the Grey Wolf in northern Wisconsin, “Ultimately, the survival of wolves will depend on a change in human attitudes. Until then road densities are important in determining whether an area can sustain a viable population of wolves.” We may have to wait a long time before attitudes toward Nature improve, but roads can be closed today.

Other consequences of road access include over collecting of rare plants (e.g., cacti, orchids, and ginseng) and animals (e.g., snakes for the pet trade), the removal of snags near roadsides by firewood cutters, and increased frequency of fire ignitions. Removal of snags eliminates habitat for the many cavity-nesting and roosting birds and mammals. In the Blue Mountains of eastern Oregon and Washington, for example, 39 bird and 23 mammal species use snags for nesting or shelter. Woodpeckers are among the cavity-nesting birds known to be critically important in dampening forest insect outbreak. Thus, snag removal along roadsides is an anthropogenic edge effect that may have far-reaching effects on entire ecosystems.

Humans are suspected to cause at least 90% of wildfires in the US, over half of which begin along roads. In 1941, Shaw and co-workers reported 78% of all anthropogenic fires occurred within 265 feet of a road. In New Jersey, the origins of 75% of all forest fires were traced to roadsides. Although fire is a natural process with beneficial effects on many ecosystems, natural fires and anthropogenic fires differ in many ways. One important difference is frequency; anthropogenic fires may occur more frequently than the natural fire return interval for a given ecosystem type. Another important difference is seasonality. In Florida, for example, most anthropogenic fires occur in winter, whereas natural lightning fires occur in late spring and summer. Research in longleaf Pine-Wiregrass communities, which under natural conditions experience low-intensity ground fires at 2 to 5 year intervals, has determined that summer fires promote higher herbaceous plant diversity and flowering. Winter fires caused by humans tend to promote monotonous, shrub-dominated (eg. saw palmetto) communities. It is a curious contradiction that the US forest service often justifies high road densities as necessary to provide fire control, when in fact most fires begin along roads.

Of the disturbances promoted by road access, perhaps the most devastating is development. Highways introduce pressures for commercial development of nearby land. Highway interchanges inevitably become nodes of ugly commercialism. Arterial streets encourage commercial strip development, and new rural and suburban roads bring in commercial, industrial, and residential development. Internationally funded road-building in Third World countries introduces hordes of immigrants, who quickly cut and burn the native forest. In Brazilian Amazonia, Philip Fearnside reported that road development funded by the World Bank facilitates the entry of settlers whose land claims (established by clearing the forest) justify building more roads. Thus, roads and deforestation interact in a positive feedback relationship. Roads bring settlement and development, which in turn call for more roads.

Cumulative Effects

So far, this article has discussed effects of roads mostly in isolation from one another. Indeed, almost all research on road problems has looked at one factor at a time, be it lead pollution, roadkill, edge effects, or access. In real ecosystems, however, these factors interact in complex ways, with long-term effects at several levels of biological organisation.

To illustrate the complexity of possible impacts, consider this scenario: A network of roads is built into prime Grey Wolf habitat in northern hardwoods forest. Hunters flock into the area, depressing the Wolf population. Some Wolves are killed by vehicles. Eventually, the Wolf becomes extinct in this region. In the absence of Wolf predation, and with the abundance of brushy roadside edge habitat, the White-tailed Deer population explodes. Fires started by humans along roadsides create even more deer habitat. Hunters and vehicles take some deer, but they cannot keep up. The burgeoning deer population overbrowses the forest eliminating regeneration of favoured Eastern Hemlock, Arbor Vitae, Canada Yew, and a number of rare herbaceous plants. As a result, the floristic composition and vegetation structure of the forest gradually change. With reduced understory density due to heavy browsing, many warblers and other forest songbirds undergo serious declines. With Wolves gone, opportunistic medium-sized mammals (“mesopredators”) such as Opossums and Raccoons increase in abundance and feed on the eggs and nestlings of songbirds, many of which nest on or near the ground, further depressing their numbers. Brown-headed Cowbirds parasitise these beleaguered songbirds within 200 meters or so of road edges. Cutting of snags for firewood along the roadsides decimates cavity-nesting bird populations. Populations of insect pests now cycle with greater amplitude, resulting in massive defoliation. The roads also bring in developers, who create new residential complexes, and still more roads. Roadside pollutants from increased traffic levels poison the food chain. The original forest ecosystem has been irretrievably destroyed.

This scenario is fictitious, but every part of it has been documented somewhere. Because many of the animal species most sensitive to roads are large predators, we can expect a cascade of secondary extinctions when these species are eliminated or greatly reduced. Recent research confirms that top predators are often “keystone species”, upon which the diversity of a large part of the community depends. When top predators are eliminated, such as through roadkill or because of increased access to hunters, opportunistic mesopredators increase in abundance, leading to declines of many songbirds and ground-dwelling reptiles and amphibians. In the tropics, predator removal can lead to an increased abundance of mammals that eat large-seeded plants, which in turn may result in changes in plant community composition and diversity (see John Terborgh’s article, “The Big Things that Run the World”, reprinted in Earth First!, 8-89).

Other keystone species may be similarly vulnerable to roads. The Gopher Tortoise of the southeastern US, for example, digs burrows up to 30 feet long and 15 feet deep. By a recent count, 362 species of commensal invertebrates and vertebrates have been found in its burrows, and many of them can live nowhere else. Yet, the slow-moving Gopher Tortoise is extremely vulnerable to roadkill on the busy highways of this high growth region. Roads also provide access to developers and poachers, the tortoise’s biggest enemies. But the effects of roads on Gopher Tortoises can be more subtle. Good Gopher Tortoise habitat is longleaf Pine-Wiregrass, which requires frequent summer fires to maintain its open structure. Although, as discussed above, many fires are ignited along roadsides, the net effect of roads on this habitat has been to stop the spread of fires that once covered areas the size of several counties. Those roadside fires that do ignite are mostly winter burns, which are less effective in controlling shrub invasion. As shrubs, oaks, and other hardwoods overtake this ecosystem, they shade out the herbaceous plants upon which the herbivorous Gopher Tortoise depends.

The net, cumulative effect of roads is to diminish the native diversity of ecosystems everywhere. Habitats in many different places around the would are invaded by virtually the same set of cosmopolitan weeds. Regions gradually are homogenised – they lose their “character”. Every place of similar climate begins to look the same and most ecosystems are incomplete and missing the apex of the food chain. The end result is an impoverishment of global biodiversity.

What Can Be Done?

Mitigation

The traditional response of public agencies to road – wildlife conflicts, in those rare instances when they do respond, is “mitigation,” i.e., build the road but design it so as to minimise its impacts. For example, barren roadsides can be planted and stabilised by wire netting in order to reduce erosion, landslides, and sedimentation of streams. Stream culverts can be designed to minimise disruption of flow and bed morphology. New roads can be located, and existing roads relocated, outside of critical wildlife habitats (such as moist meadows, shrub fields, riparian zones, and other Grizzly Bear feeding areas). Speed bumps and warning signs can be installed to slow down motorists and reduce roadkill. Reflective mirrors along roadsides and hood-mounted ultrasonic whistles are devices intended to warn animals of approaching death-machines, but are still of unproven benefit.

Road rights-of-way can be managed to maximise their potential as native wildlife habitat and dispersal corridors. If wide swaths of old-growth longleaf Pines are maintained along highway ROWs in the Southeast for example, they may serve to connect isolated Red-cockaded Woodpecker populations. Such corridors were recommended by a committee of the American Ornithologists’ Union. Some evdence suggests that Red-cockaded Woodpeckers may indeed disperse along such corridors, but not across long expanses of unsuitable habitat. The management of”roadside verges” for fauna and flora has a long history in Britain, as reviewed by J.M.Way in 1977.

Undoubtedly, mitigation measures, if implemented intelligently, can reduce the harmful effects of roads on wildlife. A 1982 report by Leedy and Adams, for the US Department of Transportation and Fish and Wildlife Service, summarises a variety of design and construction options to mitigate the effects of roads. For reducing roadkiIIs, a combination of fencing and underpasses has proven effective in many instances. Tunnels under roads were used as early as 1958 in the United Kingdom to reduce roadkill of badgers and have been used in several countries to reduce roadkill of amphibians (many frogs toads, and salamanders migrate to their breeding ponds on wet spring nights). Toad tunnels were constructed as early as 1969 in Switzerland, and have been built throughout much of the United Kingdom, West Germany, the Netherlands, and other countries under the auspices of the Fauna and Flora Preservation Society and Herpetofauna Consultants international. A private firm, ACO Polymer products Limited even specialises in the design and production of amphibian tunnel and fencing systems (see Defenders 10-89).

In Colorado, underpasses and deer-proof fencing were constructed on I-70, to channel movement of Mule Deer along a major migratory route, and have proved fairly successful. D.F. Reed and co-workers, however, found that many individual deer were reluctant to use a narrow underpass (3 meters wide and high, and 30 meters long), and recommended that underpasses be significantly wider. Biologists in various Western states are experimenting with one-way gates that keep most deer off the highway but allow deer that get into the highway ROW to escape. in southeastern Austialia, Mansergh and Scott constructed a funnel-shaped rocky corridor and two tunnels of .9 X 1.2 meters each beneath a road that bisected the breeding area of the rare Mountain Pygmy-possum (the only marsupial hibernator known). The design proved very successful in restoring natural movement and breeding behaviour of the Pygmy-possums. One of the more controversial applications of the underpass strategy has been in south Florida, for the sake of the Florida Panther. As noted above, roadkill is the leading known cause of death for this subspecies. Thus, when an extension of I-75 through the Everglades-Big Cypress Swamp was proposed, conservationists reacted with alarm. When assured by highway and wildlife officials that the new interstate would include fences and underpass for Panthers, making it much less dangerous than the infamous Panther-smashing Alligator Alley which it would replace many conservationists (including the Florida Audubon Society and the Sierra Club) came out in support of the new road.

How effective will these underpasses be in allowing for movement of Panthers and other wildlife? Eighty-four bridges are being constructed on the 49 miles of new I-75 in Collier county, 46 of them designed solely for wildlife movement. Each of these “wildlife crossings” consists of three 40-foot spans, for a total length of 120 feet with 8 feet of vertical clearance. Much of the 120 feet will be under water, however, at least in the wet season. There is no guarantee that these crossings will be functional for Panthers and other large mammals. Even Thomas Barry, the project manager for the Florida Department of Transportation, admits that the ideal solution would have been to build a viaduct (elevated highway) across the entire stretch, but that this solution was deemed too expensive. As advocated by Florida Earth First!, the “ideal solution” would be to close Alligator Alley and all other roads in the Everglades – Big Cypress bioregion, and to allow no new roads. The desirability of this solution became more evident when we learned that the new I-75 will include recreational access sites for ORVs, as recommended by the Florida Game and Fresh Water Fish Commission.

The Preferred Alternative

In evaluating various mitigation options for road-wildlife problems, it must be remembered that each is a compromise, addresses only a subset of the multiple ecological impacts of roads, and is far less satisfactory than outright road closure and obliteration. The serious conservationist recognises that mitigation options should be applied only to roads already constructed, and which will be difficult to close in the near future (i.e., major highways). In such cases, construction of viaducts over important wildlife movement corridors (as documented by roadkills) and other critical natural areas should be vigorously pursued. Amphibian tunnels and other smaller underpasses also should be constructed where needed. But the bottom line is that no new roads should be built, and most existing roads – especially on public lands – should be closed and obliterated. This is the preferred alternative!

A priority system for determining which roads should be closed first is necessary to guide conservation actions toward the most deserving targets. The Grizzly Bear Compendium (Lefranc et al. 1987, pp.145-46) specifies which kinds of roads should be closed on public lands to protect Grizzlies: Access roads should be closed after harvesting and restocking, temporary roads and landings should be obliterated, collector roads and loop roads should be closed in most instances, local roads should be closed within one season after use, and seismic trails and roads should be closed after operations have ceased. Bear biologist Chuck Jonkel has long recommended an aggressive road closure program on public lands. Public education on the rationale for closures, and strong law enforcement, must accompany road closure programs if they are to be effective. The Grizzly bear Compendium recommends that road use restrictions, such as seasonal closures of roads in areas used only seasonally by bears, be placed on roads that cannot be permanently closed.

In a series of publications, I have recommended that large core areas of public lands be managed as roadless “wilderness recovery areas” (a concept attributable to Dave Foreman). Buffer zones surrounding these core areas would have limited access for recreation and other multiple-use” activities consistent with preservation of the core preserves. Buffer zones also would insulate the core areas from the intensive uses of the humanised landscape. These large preserve complexes would be connected by broad corridors of natural habitat to form a regional network.

As Keith Hammer has documented, however, road closures that appear on paper may not function as such on the ground. Keith found that 38% of the putative road closures on the Flathead National Forest in Montana would not bar passenger vehicles. The road miles behind the ineffective barriers represented 44% of the roads reported by the Forest Service as being closed to all motorised vehicles year-round. Gates, earthen berms, and other structures are not usually effective in restricting road use. This is especially true in more open-structured habitats, such as Longleaf Pine and Ponderosa Pine forests, where motorists can easily drive around barriers. It may be that the only effective road closures are those where the road is “ripped” and revegetated.

The Forest Service and other public agencies will claim that road closures, revegetation, and other restorative measures are too expensive to be implemented on a broad scale. But much of the approximately $400 million of taxpayers’ money squandered annually by the Forest Service on below-cost timber sales goes to road-building. Road maintenance is also expensive. Virtually all of this money could be channelled into road closures and associated habitat restoration. This work would be labor-intensive, and providing income to the many laid off loggers, timber sale planners, and road engineers – for noble jobs, rather than jobs of destruction! likewise, the huge budgets of federal, state, and county highway departments could be directed to road closures and revegetation, as well as viaducts and underpasses to minimise roadkill on roads kept open.

We cannot expect our public agencies to shift to a more enlightened roads policy without a fight. A lot of people make a lot of money designing and building roads, and exploiting the resources to which roads lead. Nor can we expect the slothful, ignorant populace to give up what they see as the benefits of roads (fast transportation, easy access to recreational areas, scenery without a sweat, etc) for the sake of bears and toads. Education of the public, the politicians, and our fellow environmentalists about the multiple and far-reaching impacts of roads is critical. As Aldo Leopold noted, “recreational development is a job not of building roads into lovely country, but of building receptivity into the still unlovely human mind” The greatest near-term need is direct action in defence of existing roadless areas, and to close roads where they are causing the most problems for native biodiversity.

Dr. Noss is a member of the Board of Governors of the Society for Conservation Biology. He is also the science editor of Wild Earth and advisor to PAW NET and the Wildlands Project. Nothing is worse for sensitive wildlife than a road. Over the last few decades, studies in a variety of terrestrial and aquatic ecosystems have demonstrated that many of the most pervasive threats to biological diversity – habitat destruction and fragmentation, edge effects, exotic species invasions, pollution, and overhunting – are aggravated by roads. Roads have been implicated as mortality sinks for animals ranging from snake to wolves, as displacement factors affecting animal distribution and movement patterns, as population fragmenting factors, as sources of sediments that clog streams and destroy fisheries, as sources of deleterious edge effects, and as access corridors that encourage development, logging and poaching of rare plants and animals. Road-building in National Forests and other public lands threatens the existence of de facto wilderness and species that depend on wilderness.

Source: https://www.eco-action.org

Posted on

Nature and Madness

My question is: why does society persist in destroying its habitat? I have, at different times, believed the answer was a lack of information, faulty technique, or insensibility. Certainly intuitions of the interdependence of all life are an ancient wisdom, perhaps as old as thought itself that is occasionally rediscovered, as it has been by the science of ecology in our own society. At mid-twentieth century there was a widely shared feeling that we needed only to bring businesspeople, cab drivers, homemakers, and politicians together with the right mix of oceanographers, soils experts, or foresters in order to set things right.

In time, even with the attention of the media and a windfall of synthesizers, popularizers, gurus of ecophilosophy, and other champions of ecology, and in spite of some new laws and indications that environmentalism is taking its place as a new turtle on the political log, nothing much has changed. Either I and the other “pessimists” and “doomsayers” were wrong about the human need for other species and about the decline of the planet as a life-support system; or our species is intent on suicide; or there is something we overlooked.

Such a something could be simply greed. Maybe the whole world is just acting out the same impulse that brought an 1898 cattlemen’s meeting in west Texas to an end with the following unanimous declaration:

“Resolved, that none of us know, or care to know, anything about grasses, native or otherwise, outside the fact that for the present there are lots of them, the best on record, and we are after getting the most out of them while they last.”[1]

But it is hard to be content with the theory that people are bad and will always do the worst. Given the present climate of education, knowing something about grasses may be the greedy course if it means the way to continued prosperity.

The stockmen’s resolution might have been in response to newfangled ideas of range management. Conservation in the view of Theodore Roosevelt’s generation was largely a matter of getting the right techniques and programs. By Aldo Leopold’s time, half a century later, the perspective had begun to change. The attrition of the green world was felt to be due as much to general beliefs as to particular policies. Naturalists talking to agronomists were only foreground figures in a world where attitudes, values, philosophies, and the arts — the whole weltanschauung of peoples and nations could be seen as a vast system within which nature was abused or honored. But today the conviction with which that idea caught the imagination seems to have faded; technology promises still greater mastery of nature, and the inherent conservatism of ecology seems only to restrain productivity as much of the world becomes poorer and hungrier. The realization that human institutions express at least an implicit philosophy of nature does not always lead these institutions to broaden their doctrines; just as often it backs them into a more rigid defense of those doctrines.

In the midst of these new concerns and reaffirmations of the status quo, the distance between Earth and philosophy seems as great as ever. We know, for example, that the massive removal of the great Old World primeval forests from Spain and Italy to Scandinavia a thousand years ago was repeated in North America in the past century and proceeds today in the Amazon basin, Malaysia, and the Himalayan frontier. Much of the soil of interior China and the uplands of the Ganges, Euphrates, and Mississippi rivers has been swept into their deltas, while the world population of humankind and its energy demands have doubled several times over. The number of animal species we have exterminated is now in the hundreds. Something uncanny seems to block the corrective will, not simply private cupidity or political inertia. Could it be an inadequate philosophy or value system? The idea that the destruction of whales is the logical outcome of Francis Bacon’s dictum that “nature should serve man,” or René Descartes’s insistence that animals feel no pain since they have no souls, seems too easy and too academic. The meticulous analysis of these philosophies and the discovery that they articulate an ethos beg the question. Similarly, technology does not simply act out scientific theory, or daily life flesh out ideas of progress, biblical dogma, or Renaissance humanism. A history of ideas is not enough to explain human behavior.

Once, our species did live in stable harmony with the natural environment (and in some small groups it still does). This was not because people were incapable of changing their environment or lacked acumen; it was not simply on account of a holistic or reverent attitude; rather, there was some more enveloping and deeper reason. The change to a more hostile stance toward nature began between five and ten thousand years ago and became more destructive and less accountable with the progress of civilization. The economic and material demands of growing villages and towns are, I believe, not causes but results of this change. In concert with advancing knowledge and human organization it wrenched the ancient social machinery that had limited human births. It fostered a new sense of human mastery and the extirpation of nonhuman life. In hindsight this change has been explained in terms of necessity or as the decline of ancient gods. But more likely it was irrational (though not unlogical) and unconscious, a kind of failure in some fundamental dimension of human existence, an irrationality beyond mistakenness, a kind of madness.

The idea of a sick society is not new. Bernard Frank, Karl Menninger, and Erich Fromm are among those who have addressed it. Sigmund Freud asks, “If the development of civilization has such a far-reaching similarity to the development of the individual and if it employs the same methods, may we not be justified in reaching the diagnosis that, under the influence of cultural urges, some civilizanons — or some epochs of civilization — possibly the whole of mankind — have become neurotic?” Australian anthropologist Derek Freeman observes that the doctrine of cultural relativism, which has dominated modern thought, may have blinded us to the deviate behavior of whole societies by denying normative standards for mental health.

In his book In Bluebeard’s Castle, George Steiner asks why so many men have killed other men in the past two centuries (the estimate is something like 160 million deaths). He notes that, for some reason, periods of peace in Europe were felt to be stifling. Peace was a lassitude, he says, periodically broken by war, as though pressures built up that had little to do with the games of national power or conflicting ideologies. He concludes that one of those pressures found its expression in the Holocaust, motivated by unconscious resentment of the intolerable emotional and intellectual burden of monotheism. Acting as the frenzied agents for a kind of fury in the whole of Christendom, the Germans sought to destroy the living representatives of those who had centuries ago wounded the mythic view of creation, stripping the Earth of divine being and numinous presences, and substituting a remote, invisible, unknowable, demanding, vengeful, arbitrary god.

Steiner approaches these seizures of extermination in terms of collective personality disintegration; his framework has something to offer the question of the destruction of nature. What is indicated by the heedless occupancy of all earth habitats; the physical and chemical abuse of the soil, air, and water; the extinction and displacement of wild plants and animals; the overcutting and overgrazing of forest and grasslands; the expansion of human numbers at the expense of the biotic health of the world, turning everything into something human-made and human-used?

To invoke psychopathology is to address infancy, as most mental problems have their roots in our first years of life, and their symptoms are defined in terms of immaturity. The mentally ill typically have infantile motives and act on perceptions and states of mind that caricature those of early life. Among their symptoms are destructive behaviors through which individuals come to terms with private demons that would otherwise overwhelm them. To argue with the logic with which people defend their behavior is to threaten those very acts of defense that stand between them and a frightful chasm.

Most of us fail to become as mature as we might. In that respect there is a continuum from simple deprivations to traumatic shocks, many of which act on fears and fantasies of a kind that normally haunt anxious infants and then diminish. Such primary fantasies and impulses are the stuff of the unconscious of us all. They typically remain submerged, or their energy is transmuted, checked, sublimated, or subordinated to reality. Not all are terrifying: besides shadows that plague us at abyssal levels with disorder and fear, there are chimeras of power and unity and erotic satisfaction. All send their images and symbols into dreams and, in the troubled soul, into consciousness. It is not clear whether they all play some constructive part in the long trail toward sane maturity or whether they are just flickering specters lurking beside that path, waiting for our wits to stumble. Either way, the correlation between mental unhealth and regression to earlier stages of mental life has been confirmed thousands of times over.

The passage of human development is surprisingly long and complicated. The whole of growth through the first twenty years (including physical growth) is our ontogenesis or ontogeny, our “coming into being.” Dovetailed with fetal life at one end and adult phases at the other, ontogeny is as surprising as anything in human biology. Anyone who thinks the human creature is not a specialized animal should spend a few hours with the thirty-odd volumes of The Psychoanalytic Study of the Child or issues of The Journal of Child Development. In the realm of nature, human ontogeny is a regular giraffe’s neck of unlikely extension, vulnerability, internal engineering, and the prospect of an extraordinary view from the top.

Among those relict tribal peoples who seem to live at peace with their world, who feel themselves to be guests rather than masters, the ontogeny of the individual has some characteristic features. I conjecture that their ontogeny is healthier than ours (for which I will be seen as sentimental and romantic) and that it may be considered a standard from which we have deviated. Their way of life is the one to which our ontogeny has been fitted by natural selection, fostering cooperation, leadership, a calendar of mental growth, and the study of a mysterious and beautiful world where the clues to the meaning of life were embodied in natural things, where everyday life was inextricable from spiritual significance and encounter, and where the members of the group celebrated individual stages and passages as ritual participation in the first creation.

This seed of normal ontogeny is present in all of us. It triggers vague expectations that parents and society will respond to our hunger. The newborn infant, for example, needs almost continuous association with one particular mother who sings and talks to it, breast-feeds it, holds and massages it, wants and enjoys it. For the infant as person-to-be, the shape of all otherness grows out of that maternal relationship. Yet the setting of that relationship was, in the evolution of humankind, a surround of living plants, rich in texture, smell, and motion. The unfiltered, unpolluted air, the flicker of wild birds, real sunshine and rain, mud to be tasted and tree bark to grasp, the sounds of wind and water, the voices of animals and insects and humans — all these are not vague and pleasant amenities for the infant, but the stuff out of which its second grounding, even while in its mother’s arms, has begun. The outdoors is also in some sense another inside, a kind of enlivenment of the fetal landscape (which is not so constant as was once supposed). The surroundings are also that which will be swallowed, internalized, incorporated as the self.

From the start, the experience of such a world is one of constancy. Following an easy birth in a quiet place, the mother is always there, a presence in the tactile warmth of her body. For the infant there is a joyful comfort in being handled and fondled often, fed and cleaned as the body demands. His is a world of variation on rhythms, the refreshment of hot and cold, wind like a breath in the face, the smell and feel of rain and snow, earth in hand and underfoot. The world is a pungent and inviting place with just enough bite that it says, ‘Come out, wake up, look, taste, and smell; now cuddle and sleep!’

It is a world of travel and stop. At first the child fears being left and is bound by fear to the proximity of his mother and others. This interrupted movement sets the pace of his life, telling him gently that he is a traveler or visitor in the world. Its motion is like his own growth: as he gets older and as the cycle of group migrations is repeated, he sees places he has seen before, and those places seem less big and strange. The life of movement and rest is one of returning, and the places are the same and yet always more.

There is a constancy of people, yet it is a world bathed in nonhuman forms, a myriad of figures, evoking an intense sense of their differences and similarities, the beckoning challenge of a lifetime. Speech is about that likeness and unlikeness, the coin of thought. The child begins to babble and then to speak according to his own timing, with the cooperation of adults who are themselves acting upon the deep wisdom of a stage of life. Initially it is a matter of rote and imitation, a naming of things whose distinctive differences are unambiguous. Nature is a lexicon where, at first, words have the solid reality of things.

In this bright new world there are as yet few mythical beasts, but real creatures to watch and to mimic in play. Play is an imitation, starting with simple fleeing and catching, going on to mimic joyfully the important animals, being them for a moment and then not being them, feeling as this one must feel and then that one, all tried on the self. The child sees the adults dancing the animal movements and does it too. Music itself has been there all the time, from his mother’s song to the melodies of birds and the howls of wolves. The child already feels the mystery of kinship: likeness but difference. Animals have a magnetic attraction for the child, for each in its way seems to embody some impulse, reaction, or movement that is “like me.” In the playful, controlled enactment of these comes a gradual mastery of the personal inner zoology of fears, joys, and relationships. In stories told, their forms spring to life in the mind and are represented in consciousness, training the capacity to imagine.

The play space — trees, shrubs, paths, places to hide and climb — is a visible, structured entity, another prototype of relationships that hold fast. It is the primordial terrain in which games of imitating adults lay another groundwork for a dependable world and prefigure a household, so that, for these children of mobile hunter-gatherers, no house is necessary to structure and symbolize social status. Individual trees and rocks that were also known to parents and grandparents are enduring counterplayers having transcendent meanings later in life.

To be sure, there is discomfort that cannot be avoided. The child sees with pride that he can endure it, that his body profits by it so that on beautiful days he feels wonderful. He witnesses sickness and death, but they are right as part of things and not really prevalent (how could the little band of fifteen continue if there were dying every day?).

The child goes out from camp with playmates to imitate foraging and then with adults to actually forage. The adults show no anxiety in their hunting, only patience; one waits and watches and listens. Sometimes the best is not to be found, but there is always something. The world is all clues, and there is no end to their subtlety and delicacy. The signs that reveal are always there. One has only to learn the art of reading them.

In such a world there is no wildness, as there is no tameness. Human power over nature is largely the exercise of handcraft. Insofar as the natural world poetically signifies human society, it signals that there is no great power over other people except as the skills of leadership are hewn by example and persuasion. The otherness of nature becomes accessible to humans in fabulous forms of incorporation, influence, conciliation, and compromise. When the male juvenile goes out with adults to seek a hidden root or to stalk an antelope, he sees the unlimited possibilities of affiliation with the environment, for success is understood to depend on the readiness of the prey or tuber as much as on the skill of the forager.

The child is free. He is not asked to work. At first he can climb and splash and dig and explore the infinite riches about him. In time he increasingly wants to make things and to understand what he cannot touch or change, to wonder about that which is unseen. His world is full of stories told; hearing of a recent hunt, tales of renowned events, and epics with layers of meaning. He has been bathed in voices of one kind or another always. Voices last only for their moment of sound, but they originate in life. The child learns that all life tells something and that all sound, from the frog calling to the sea surf, issues from a being kindred and significant to himself, telling some tale, giving some clue, mimicking some rhythm that he should know. There is no end to what is to be learned.

The child does not yet philosophize on this; he is shielded from speculation and abstraction by the intimacy of his psyche with his environment. The child is free, much as the creatures around him — that is, free to be delicately watchful, not only of animals but of people, among whom life is not ranked subordination to authority. Conformity for him will be to social pressure and custom, not to force. All this is augured in the nonhuman world, not because he never sees dominant and subordinate animals, creatures killing other creatures, or trees whose shade suppresses the growth of other plants, but because, reaching puberty, he is on the brink of a miracle of interpretation that will transform those things.

At the end of childhood he comes to some of the most thrilling days of his life. The transition he faces will be experienced by body and ritual in concert. The childhood of journeying in a known world, scrutinizing and mimicking natural forms, and always listening has prepared him for a whole new octave in his being. The clock of his body permits it to be done, and the elders of his life will see that he is initiated. It is a commencement into a world foreshadowed by childhood: home, good, unimaginably rich, sometimes painful with reason, scrutable with care.

The quests and tests that mark his passage in adolescent initiation are not intended to reveal to him that his love of the natural world was an illusion or that, having seemed only what it was, it in some way failed him. He will not put his delight in the sky and the earth behind him as a childish and irrelevant thing. He will graduate not out of that world but into its significance. So, with the end of childhood, he begins a lifelong study, a reciprocity with the natural world in which its depths are as endless as his own creative thought. He will not study it in order to transform its liviness into mere objects that represent his ego, but as a poem, numinous and analogical, of human society.

Western civilized cultures, by contrast, have largely abandoned the ceremonies of adolescent initiation that affirm the metaphoric, mysterious, and poetic quality of nature, reducing them to aesthetics and amenities. But our human developmental program requires external models of order — if not a community of plants and animals, then words in a book, the ranks and professions of society, or the machine. If the ritual basis of the order-making metaphor is inadequate, the world can rigidify at the most literal level of juvenile understanding and so become a boring place, which the adult will ignore as repetitive or exploit as mere substance.

Harold Searles’s remark is to the point: ‘It seems to me that the highest order of maturity is essential to the achievement of a reality relatedness with that which is most unlike oneself.” Maturity emerges in midlife as the result of the demands of an innate calendar of growth phases, to which the human nurturers — parents, friends, and teachers — have responded in season. It celebrates a central analogy of self and world in ever-widening spheres of meaning and participation, not an ever-growing domination over nature, escape into abstractions, or existential funk.

The twenty-year human psychogenesis evolved because it was adaptive and beneficial to survival; its phases were specialized, integral to individual growth in the physical and cultural environments of the emergence of our species. And there is the rub: it is to those environments — small-group, leisured, foraging, immersed in natural surroundings — that we are adapted. [2] For us, now, that world no longer exists. The culmination of individual ontogenesis, characterized by graciousness, tolerance, and forbearance, tradition-bound to accommodate a mostly nonhuman world, and given to long, indigent training of the young, may be inconsistent in some ways with the needs of “advanced” societies. In such societies — and I include ours — the persistence of certain infantile qualities might help the individual adapt better: fear of separation, fantasies of omnipotence, oral preoccupation, tremors of helplessness, and bodily incompetence and dependence. Biological evolution cannot meet the demands of these new societies. It works much too slowly to make adjustments in our species in these ten millennia since the archaic foraging cultures began to be destroyed by their hostile, aggressive, better-organized, civilized neighbors. Programmed for the slow development toward a special kind of sagacity, we live in a world where that humility and tender sense of human limitation is no longer rewarded. Yet we suffer for the want of that vanished world, a deep grief we learn to misconstrue.

In the civilized world the roles of authority — family heads and others in power — were filled increasingly with individuals in a sense incomplete, who would in turn select and coach underlings flawed like themselves. Perhaps no one would be aware of such a debilitating trend, which would advance by pragmatic success across the generations as society put its fingers gropingly on the right moments in child nurturing by taking mothers off to work, spreading their attention and energy too thin with a houseful of babies, altering games and stories, manipulating anxiety in the child in a hundred ways. The transitory and normally healthful features of adolescent narcissism, oedipal fears and loyalties, ambivalence and inconstancy, playing with words, the gang connection, might in time be pathologically extended into adulthood, where it would be honored in patriotic idiom and philosophical axiom. The primary impulses of infancy would be made to seem essential to belief and to moral superiority, their repressive nature masked by the psychological defenses of repression and projection. Over the centuries major institutions and metaphysics might finally celebrate attitudes and ideas originating in the normal context of immaturity, the speculative throes of adolescence, the Freudian psychosexual phases, or in even earlier neonatal or prenatal states.

Probably such ontogenetic crippling carries with it into adult life some traits that no society wants but that ours gets anyway, because such traits are coupled in some way with the childish will to destroy and with other sometimes useful regressions, fellow travelers with ugly effects.Perhaps there is no way to perpetuate a suckling’s symbiosis with mother as a social or religious ideal without dragging up painful unconscious memories of an inadequate body boundary or squeamishness about being cut loose.

In our time, youthfulness is a trite ideal, while the idealization of youth becomes mischanneled into an adulthood of simplistic polarities. Adolescent dreams and hopes become twisted and amputated according to the hostilities, fears, or fantasies required by society. Retarded in the unfolding of his inner calendar, the individual is silently engineered to domesticate his integrity and share the collective dream of mastery. Changing the world becomes an unconscious, desperate substitute for changing the self. We then find animal protectionism, wild-area (as opposed to the rest of the planet) preservation, escapist naturism, and beautification, all of which maintain two worlds, hating compromise and confusing complicated ecological issues with good and evil in people.

The trouble with the eagerness to make a world is that, because the world is already made, what is there must first be destroyed. Idealism, whether of the pastoral peaceable kingdom or the electronic paradise of technomania and outer space, is in the above sense a normal part of adolescent dreaming, like the juvenile fantasies of heroic glory. Norman Kiell observes that the “pubescent” is called on to reform while his precognitive self is at the world center, and hence acts to “save mankind from his own nonhuman status” — that is, from the temporary identity vacuum in the transition from juvenile into adult life. [3] The difficulty for our time is that no cultus exists, with its benign cadre of elders, to guide and administer that transition.

And so we come to our own time. The same questions are asked: To what extent does the technological/urban society work because its members are ontogenetically stuck? What are the means and the effects of this psychological amputation? We inherit the past and its machinations. White, European American, Western peoples are separated by many generations from decisions by councils of the whole, small-group nomadic life with few possessions, highly developed initiation ceremonies, natural history as every person’s vocation, a total surround of nonhuman-made (or “wild”) otherness with spiritual significance, and the “natural” way of mother and infant. All these are strange to us because we are no longer competent to live them — although that competence is potentially in each of us.

The question of our own disabilities of ontogeny cannot be answered simply as the cumulative momentum of the past coming to bear on the present. The culture of urban technicity works out its own deformities of ontogenesis. Some of these are legacies, while others are innovative shifts in the selective perpetuation of infantile and juvenile concerns. Many aspects of the urban hive are shaped by the industries of transportation, energy use, and state-of-the-art synthesis of materials and products. On the other hand, the city is shaped, designed consciously and unconsciously, by identity cripples, who are deprived in various social and ecological dimensions, yet who are also cripples in the sense of potential capacity, the possibilities of personal realization in the archaic and magnificent environments of the deep past.

Whether blindness is pathological to those living in a cave depends on whether you think of it in terms of personal adaptability or of the inherent potentialities of every member of our species. My view is the latter, but adaptability is the more vaunted trait-adaptability, that is, in the sense of flexibility, a readiness to change jobs, addresses, or beliefs — celebrated by the technocratic ideal of progress in convenience, comfort, safety, insulation, and the stimulus of novelty. This kind of adaptability is not of a citizenship that transcends place and time, but of not yet being adapted, of never finding one’s place or time.

Cultural anthropology has often been used as evidence of this contemporary notion of heroic flexibility. A great many ethnographic studies do impress us with the various ways of being human, but few of them emphasize the inexorable direction in all human societies: what all cultures seek is to clarify and confirm the belongingness of their members, even at the expense of perpetuating infantile fears, of depriving their members of the object of their quest for adaptedness, and making their only common ground their nonrootedness.

In this connection it is no surprise that the “adaptability society” celebrates childhood, admires youth, and despises age, equating childhood with innocence, wisdom, and spiritual power. Its members cling to childhood, for their own did not serve its purpose. To those for whom adult life is admixed with decrepit childhood, the unfulfilled promise cannot be abandoned. To wish to remain childlike, to foster the nostalgia for childhood, is to grieve for our own lost maturity, not because maturity is synonymous with childhood, but because then it was still possible to move, epigenetically, toward maturity.

Wide-eyed wonder, nonjudgmental response, and the immediate joy of being are beautiful to see; I hope some kernel of them remains in the heart of every adult. They are sometimes presented as appropriate models for adult attitudes toward nature. But the open ecstasy of the child has its special purposes: a kind of cataloging, preconscious order finding, and cryptic anthropomorphizing that have to do with personality development — at least for the child with a good mother bond. The poorly bonded child, even though troubled, goes through this nature-wonder period, for it is a new “maternal” reality and perhaps is therapeutic. In any case, there is no figurative nature for the child; all is literal. Even in pretending, there is only one reality. The children playing delightedly on the green grass or in awe at an owl in the woods will grow up oblivious to the good in nature if they never go beyond that momentary fascination. When, as adults, they will weigh the literal value of the owl (already realized, for it taught them the name and owlness) against other literal values, such as replacing the forest with a hospital, a sewage system, or an oil well, their judgment is likely to be for progress. With poor initial mother symbiosis, with an inadequate or lackluster place-and-creature naturizing, or without the crucial adolescent religious initiation that uses the symbiotic, literal world as a prefigured cosmos, the adult cannot choose the forest and the owl. The self is still at the center of a juvenile reality. It may be true that the purpose of the childlike pleasure in the outdoors is an end in itself; it is also necessary to the further work of the self going beyond the self.

But I have oversimplified the choices in order to make a point. There is not a choice between the owl and the oil well at all. In our society those who would choose the owl are not more mature. Growing out of Erik Erikson’s concept of trust versus nontrust as an early epigenetic concern and William and Claire Russell’s observation that the child perceives poor nurturing as hostility — a perception that is either denied and repressed (as among idealists) or transferred in its source so as to be seen as coming from the natural world instead of from the parents (as among cynics) — there arises an opposition that is itself an extension of infantile duality. Fear and hatred of the organic on one hand, the desire to merge with it on the other; the impulse to control and subordinate on one hand, to worship the nonhuman on the other; overdifferentiation on one hand, fears of separation on the other — all are two sides ofa coin. In the shape given to a civilization by totemically inspired, technologically sophisticated, small-group, epigenetically fulfilled adults, the necessity to choose would never arise.

The effects of the historical march away from nature, resulting in socially assimilated deprivation, can be seen in key elements of the European American personality. The American is not the profligate anti-European; he is, in respect to certain characteristics, the full embodiment of Western, classical, Christian human, enabled by the colossal richness of an unexploited continent to play out the wrenching alienation that began five to ten thousand years ago, with the advent of agricultural practices. Careless of waste, wallowing in refuse, exterminating enemies, having everything now and new, despising age, denying human natural history, fabricating pseudotraditions, being swamped in the repeated personal crises of the aging preadolescent: all are familiar images of American society. They are the signs of private nightmares of incoherence and disorder in broken climates where technologies in pursuit of mastery create ever-worsening problems-private nightmares expanded to a social level.

All Westerners are heir, not only to the self-justifications of recent technophilic Promethean impulses, but to the legacy of the whole. We may now be the possessors of the world’s flimsiest identity structure, the products of a prolonged tinkering with ontogenesis — by Paleolithic standards, childish adults. Because of this arrested development, modern society continues to work, for it requires dependence. But the private cost is massive therapy, escapism, intoxicants, narcotics, fits of destruction and rage, enormous grief, subordination to hierarchies that exhibit this callow ineptitude at every level, and, perhaps worst of all, a readiness to strike back at a natural world that we dimly perceive as having failed us. From this erosion of human nurturing comes the failure of the passages of the life cycle and the exhaustion of our ecological accords.

In the city-world of today, infinite wants are pursued as though the environment were an amnion and technology a placenta. Unlike the cultures of submissive obedience, those of willful, proud disengagement, or those obsessed with guilt and pollution, this made world is the home to dreams of omnipotence and immediate satisfaction. There is no mother of limited resources or father of rigid discipline, only a self in a fluid system.

The high percentage of neuroses in Western society seems often to be interpreted as a sign of a highly stressful “life-style.” If you add to it — or see it acted out as — the insanities of nationalism, war, and biome busting, it seems a matter less of life-style than of an epidemic of the psychopathic mutilation of ontogeny. Characteristic of the schizoid features of this immature subjectivity is difficulty differentiating among fantasy, dream, and reality. The inability to know whether one’s experiences originate in night dreaming, daydreaming, or veridical reality is one of the most familiar disabilities of seriously ill mental patients. Drug use and New Age psychedelic athletics in search of a different reality, even the semantics of using “fantasy” as synonymous with creative imagination and “dream” with inspiration, suggest an underlying confusion. They are like travesties of the valid adolescent karma that expresses the religious necessity of transcendence. The fears associated with this confusion in adults are genuinely frightening. The anguished yearning for something lost is inescapable for those not in psychiatric care or on weekend psychic sprees, but who live daily in time-serving labor, overdense groups, and polluted surroundings. Blurry aspirations are formulated in concealed infantilisms and mediated in spectator entertainment, addiction to worldwide news, and religious revivalism.

Much of this has been said before, but not so often in terms of the relationship of the human to the nonhuman. Even as socially intense as we are, much of the unconscious life of the individual is rooted in interaction with otherness that goes beyond our own kind, interacting with it very early in personal growth, not as an alternative to human socialization, but as an adjunct to it. The fetus is suspended in water, tuned to the mother’s chemistry and the biological rhythms that are keyed to the day and seasonal cycles. The respiratory interface between the newborn and the air imprints a connection between consciousness (or wisdom) and breath. Gravity sets the tone of all muscle and becomes a major counterplayer in all movement. Identity formation grows from the subjective separation of self from not-self, living from nonliving, human from nonhuman; it proceeds in speech to employ plant and animal taxonomy as a means of conceptual thought and as a model of relatedness. Games and stories involving animals serve as projections for the discovery of the plurality of the self. The environment of play, the juvenile home range, is the gestalt and creative focus of the face or matrix of nature. Initiatory ordeals in wilderness solitude and the ecological messages conveyed by myth are instruments in the maturing of the whole person.

Only in the success of this extraordinary calendar does the adult come to love the world as the ground of his being. For the child, immersed in the series of maternal/ecological matrices, there are inevitable normal anxieties, distorted perceptions, gaps in experience filled with fantasy, emotional storms full of topical matter, frightening dreams and illusions, groundless fears, and the scars of accident, occasional nurturing error, adult negligence, and cruelty. The risk in epigenesis is that the nurturers and caretakers do not move forward in their role in keeping with the child’s emerging stages. If such deprivations are severe enough, the normal fears and fantasies can become enduring elements of the personality. The individual continues to act from some crucial moment in the immense concerns of immaturity: separation, otherness, and limitation. Wrestling with them in juvenile and primary modes, even the adult cannot possibly see them holistically. Some of these omissions and impairments enhance the individual’s conformity to certain cultures, and the culture acts to reward them, to produce them by interceding in the nurturing process, and so to put a hold on development. In this way, juvenile fantasies and primary thought are articulated not only in the monosyllables of the land scalper, but in philosophical argument and pontifical doctrine. Irrational feelings may be escalated into high-sounding reason when thrown up against a seemingly hostile and unfulfilling natural world. The West is a vast testimony to childhood botched to serve its own purposes, where history, masquerading as myth, authorizes men of action to alter the world to match their regressive moods of omnipotence and insecurity.

The modern West selectively perpetuates these psychopathic elements. In the captivity and enslavement of plants and animals and the humanization of the landscape itself is the diminishment of the Other, against which people must define themselves, a diminishment revealing schizoid confusion in self-identity. From the epoch of Judeo-Christian emergence is an abiding hostility to the natural world, characteristically fearful and paranoid. The sixteenth-century fixation on the impurity of the body and the comparative tidiness of the machine are strongly obsessive-compulsive. These all persist and interact in a tapestry of chronic madness in the industrial present, countered by dreams of absolute control and infinite possession.

There are two ways of seeing this overall sequence. One is as a serial amputation of the maturing process, in which the domesticated world deflects adolescent initiation and rigidifies the personality into clinging to the collective loyalties, feats of bravery, and verbal idealism of pubertal youth. The era of Puritans and machines fixated on childhood anxiety about the body and its products. The urban/industrial age keyed on infantile identity diffusions, separation fears, and the fantasies of magic power. These truncations of epigenesis are progressive amputations, first at infancy and finally at adolescence.

Alternatively, the initial domestication may be seen as a calamity for human ontogeny, against which subsequent history is marked by cultural efforts to recover a mature perspective without giving up the centralization of power made possible by unleashed fecundity and urban huddling. In this sense, history is characterized as the self-contradictory will to recover the grace and poise of the mature individual, initially reduced to a shambles by the neolithic, without giving up the booty. For example, the psychology of self-actualization, group dynamics, and personal therapy, aimed at healing individuals deprived of appropriate adolescent religious experience, though helpful to the individual, is basically antagonistic to the modern state, which needs fearful followers and slogan-shouting idealists. Thus, the culture counters these identity therapies, and the philosophical realism of a cosmopolitan and sophisticated kind that could result from them, with prior wounds — damage to the fetus and neonate in hospital birth, through the anxieties of the distraught mother; asphyxiation; anesthetics; premedication; the overwhelming sensory shock of bright lights, noisy surroundings, and rough handling; impairment of delivery by the mother’s physical condition and delivery posture; and separation of the infant from the mother — all corroding the psychogenic roots of a satisfactory life in a meaningful world. [4]

What can one say of the prospect of the future in a world where increasing injury to the planet is a symptom of human psychopathology? Is not the situation far worse than one of rational choices in an economic system or the equilibration of competing vested interests?

In some ways the situation is far more hopeful. An ecologically harmonious sense of self and world is not the outcome of rational choices. It is the inherent possession of everyone; it is latent in the organism, in the interaction of the genome and early experience. The phases of such early experiences, or epigenesis, are the legacy of an evolutionary past in which human and nonhuman achieved a healthy rapport. Recent societies have contorted that sequence, have elicited and perpetuated immature and inappropriate responses. The societies are themselves the product of such amputations, and so are their uses and abuses of the Earth.

Perhaps we do not need new religious, economic, technological, ideological, aesthetic, or philosophical revolutions. We may not need to start at the top and uproot political systems, turn lifeways on their heads, emulate hunters and gatherers or naturalists, or try to live lives of austere privation or tribal organization. The civilized ways inconsistent with human maturity will themselves wither in a world where children move normally through their ontogeny.

I have attempted to identify crucial factors in such normal growth by showing what might have been lost from the past. Some of this, such as life in a small human group in a spacious world, will be difficult to recover-though not impossible for the critical period in the individual passage. Adults, weaned to the wrong music, cut short from their own potential, are not the best of mentors. The problem may be more difficult to understand than to solve. Beneath the veneer of civilization, in the trite phrase of humanism, lies not the barbarian and the animal, but the human in us who knows what is right and necessary for becoming fully human: birth in gentle surroundings, a rich nonhuman environment, juvenile tasks with simple tools, the discipline of natural history, play at being animals, the expressive arts of receiving food as a spiritual gift rather than as a product, the cultivation of metaphorical significance of natural phenomena of all kinds, clan membership and small-group life, and the profound claims and liberation of ritual initiation and subsequent stages of adult mentorship. There is a secret person undamaged in each of us, aware of the validity of these conditions, sensitive to their right moments in our lives. All of them are assimilated in perverted forms in modern society: our profound love of animals twisted into pets, zoos, decorations, and entertainment; our search for poetic wholeness subverted by the model of the machine instead of the body; the moment of pubertal idealism shunted into nationalism or otherworldly religion instead of an ecosophical cosmology.

We have not lost, and cannot lose, the genuine impulse. It awaits only an authentic expression. The task is not to start by recapturing the theme of a reconciliation with the earth in all of its metaphysical subtlety, but with something much more direct and simple that will yield its own healing metaphysics.

[1] Hervey Kieckly, The Masks of Sanity (St. Louis. Mosby, 1976).
[2] Kenneth Kenniston, “Psychological Development and Historical Change,” in Robert Jay Lifton, ed., Explorations in Psychohistory (New York: Simon & Schuster, 1974).
[3] Norman Kiell, The Universal Experience of Adolescence (New York: International Universities Press, 1964).
[4] Joseph Chilton Pearce, The Magical Child (New York: Dutton, 1977), pp. 45–50, 56–60.